این مسئله موجب شد تا اصفهان‌زیبا ضمن پرداختن به این موضوع، جویای احوال سازمان انتقال خون کشور باشد؛ اما تماس‌های مکرر خبرنگار این رسانه با مدیرکل سازمان انتقال خون کشور، رئیس انجمن خون ایران، روابط عمومی این سازمان‌ها و شمار دیگری از مسئولان به نتیجه نرسید؛ درحالی‌که به گفته علی فتوحی، میزان اهدای خون در اصفهان 3درصد است و در دنیا بین 20 تا 30 درصد!
هم‌اکنون ذخیره بانک خون اصفهان در چه وضعیتی قرار دارد؟
اکنون به همه گروه‌های خونی نیازمندیم؛ اما سرمای هوا، شیوع کووید19، تغییر سبک زنـدگـــی جوانان، کهولت ســن و بی‌انگیزه به‌خــاطـــر نقش کــم‌رنـگ فرهنگ‌سازی برای اهدای خون، موجب شده است تا پیک سنی اهدای خون در کشور از 25 تا 35 سال به سمت 36 تا 45 سال میل کند که به‌طورقطع در سال‌های آینده پیامدهایی به دنبال خواهد داشت.
آیا این زنگ خطری برای چاره‌اندیشی است؟
بله. به‌طورکلی شاهد افت شاخص‌های اهدای خون در چند سال اخیر در استان هستیم. این زنگ خطری است که به ما می‌گوید در چندسال آینده وقتی اهداکنندگان به ســنـــی می‌رسند که نمی‌توانند خون اهدا کنند، سیستم درمان را دچار مشکل خواهند کرد. این در حالی است که هرساله با ورود به فصل‌های سرد سال، به‌خودی‌خود با کمبود اهدای خون مواجه می‌شدیم و شیوع کرونا نیز به شدت به این معضل دامن زد؛ به خصوص که پیک پنجم از نظر اپیدمیولوژی و جمعیت‌شناسی، بسیار دامنه‌دار بود و طبیعتا بر فعالیت ما نیز تأثیر مطلوبی نداشت.
آیا باید منتظر واردات فراورده‌های خونی باشیم؟
خیر. اما بسیاری از مراکز بهداشتی جهان در این وضعیت مجبور به وارد کردن خون از دیگر کشورها شدند؛ ولی خوشبختانه این اتفاق برای ما رخ نداد و در حد همان 7 یا 8 درصد بودیم. جراحی‌های اِلکتیو نیز به خاطر کرونا کمتر شد و به هر روی با کمک شهروندان این مسئله نیز مرتفع شد و به سلامت از آن گذرگاه‌ها گذشتیم. باوجوداین، اهدای خون از سوی زنان به‌طورکلی از متوسط جهانی کمتر است و در اصفهان نیز همین مسئله صدق می‌کند. ما از استان‌هایی هستیم که در این زمینه کمتر کار کرده‌ایم.
دلیل آن چیست؟
قسمتی از آن به مشکلات فرهنگی‌ای که داریم مربوط می‌شود و قسمت دیگر، وضعیت طبیعی موجود است. خانم‌ها به خاطر وضعیت فیزیولوژیکی بدنشان کمتر از آقایان قادر به اهدای خون هستند. البته قانون این مشکل را حل کرده و به جای چهار بار اهدایی که در مردان وجود دارد، به سه بار اهدا اکتفا شده است. اگر مشکل پاتولوژیک یا بیمارگونه نداشته باشند، به همان سه بار هم اکتفا می‌کنیم. ما حتی روی سه بار هم تأکید نداریم، دو تا سه بار نیز کفایت می‌کند. همچنین برای شناسایی کم‌خونی زنان، همچنان سیستم چک هموگلوبین را فعال نگه داشته‌ایم؛ اما به خاطر مشکلات ناشی از تحریم‌ها، این سیستم برای آقایان فعال نیست. دلیل دیگر هم این است که پایگاه‌های ثابت ما به تعداد مناسب برای جمعیت وجود ندارد. ما تنها دومرکز ثابتِ خواجو و عاشق اصفهانی را داریم و از نظر پایگاه‌های استانی، جزو غنی‌ترین استان‌ها هستیم؛ ولی از نظر پایگاه‌های شهری وضعیت خوبی نداریم. درعین‌حال، خانم‌ها به دلیل مشغله‌های فراوانی که در مدیریت منزل و به‌خصوص آموزش بچه‌ها در دوران کرونا دارند، کمتر می‌توانند به سازمان مراجعه کنند. این در حالی است که ما باید بتوانیم به آن‌ها مراجعه کنیم ولی در هر دوصورت دچار مشکلاتی هستیم. تا پیش از شیوع کرونا شاهد روند روبه رشد اهدای خون بودیم؛ اما اکنون به خاطر ملاحظات بهداشتی، این روند آسیب دیده است.
گفته می‌شود اهدای خون در خانم‌ها موجب تشدید کم‌خونی می‌شود، آیا این موضوع صحت دارد؟
خیر. این‌گونه نیست. ما آزمایش‌های مربوط را برای بررسی وضعیت خون آن‌ها در نظر می‌گیریم. این درحالی است که سیستم ایمنی خانم‌ها از آقایان قوی‌تر است؛ چون آن‌ها دو کروموزوم ایکس دارند و آقایان یکی. بنابراین از نظر ایمونولوژیک، خانم‌ها در سیستم ایمنی جنس برتر هستند و امید به زندگی‌شان نیز از آقایان بیشتر است. با این حال، آنچه مسلم است این است که عدم اهدای خون از سوی خانم‌ها ضرر زیادی برای بانک خون استان و کشور به دنبال داشته است. این در حالی است که در پنجاه سالگی که دوران منوپوز آن‌ها آغاز می‌شود، بسیار سهل‌تر از گذشته می‌توانند خون اهدا کنند و این موضوع به سلامتشان کمک می‌کند.
ذخیره خون اصفهان در چه وضعیتی است؟
خوشبختانه نسبت به چندروز گذشته در وضعیت خوبی قرار داریم. وضعیت ذخیره خون ما هم‌اکنون در چهار تا چهار و نیم روز قراردارد؛ اما باتوجه به سرما و شرایطی که در آن هستیم، در وضعیت شکننده‌ای قرار داریم. دوست داریم که اهداکنندگان حتما تشریف بیاورند. هر فرصتی که باشد از همه اهداکنندگان خون تشکر می‌کنم.
آمار اهداکنندگان خون چقدر است؟
قابل‌بیان نــیـســت، تــنـهــا 3درصد! درحالی‌که در دنیا بالای 20 تا 30 درصد است.
این محصول چیست؟
یک قسمتش فرهنگی بود. دوم اینکه در بحث اهدای خون باید شرایط بهتری را برای خانم‌ها مهیا کنیم. ما با یک یا دو پایگاه فعال کار چندانی از پیش نمی‌بریم. امیدواریم خیران و ارگان‌هایی که می‌توانند در این زمینه ما را یاری کنند، به تأسیس این پایگاه‌ها در محله‌های پرتراکم بپردازند. ما پایگاه شریعتی را به دلیل مشکلات تملکی که داشت و مالکیت آن با ما نبود، تعطیل کردیم. به طورکلی در سال‌های اخیر پایگاه‌های اهدای خون کم شده که بیشتر آن ناشی از مشکلات مالی است.
پیشنهادتان در این زمینه چیست؟
امیدواریم نمایندگان اصفهان در مجلس شورای اسلامی به سیستم بهداشت و انتقال خون توجه بیشتری داشته باشند و بودجه‌ها را تصویب کنند تا بتوانیم فعال باشیم و شرمنده مردم نباشیم. از همه مردم برای اهدای خون دعوت می‌کنیم؛ اما اینجا شرمنده‌شان می‌شویم؛ چون به اندازه کافی نیرو و امکانات نداریم.
کارکنان سازمان انتقال خون از زمان شیوع کرونا تاکنون به صورت دو شیفت یا سه شیفت کارکرده‌اند؛ اما بنا بر اطلاعاتی که داریم، حقوق آن‌ها در این دوران افزایشی نداشته است. چرا؟
در مصاحبه‌ای که مدیرکل محترم سازمان انتقال خون کشور به تازگی داشتند و ما نیز در اجلاس مدیران سازمان انتقال خون کشور خدمتشان رسیدیم، گفته شد که 200 پست بلاتصدی ما را به ارگان دیگری داده‌اند. در بحث‌های مالی نیز دچار افزایش هزینه‌ها شده‌ایم. کیسه خونی که سال گذشته می‌توانستیم مبلغی خرج آن کنیم و به بیمارستان‌ها تحویل دهیم، الان افزایش قیمت قابل‌توجهی پیدا کرده است. کیت‌های آزمایش، کیسه‌های خون و… نیز به همین شکل. مگر ما چقدر افزایش بودجه داشته‌ایم؟ در کل کشور هم نتوانسته‌ایم همه مطالباتمان را دریافت کنیم. در مجموع هر ارگانی را که بتواند کمکمان کند، پذیرا هستیم. صحبت‌هایی برای تشکیل فراکسیون خون در مجلس با نمایندگان محترم انجام شده که امیدواریم نمایندگان اصفهان در مجلس و همچنین پزشکان ما مدافع حقوق ما در این فراکسیون باشند.
الان در شرایط بحرانی قرار داریم؟
خیر. شرایطمان خوب اما شکننده است. مطلوب و ایدئال هم نیست. ما الان از نظر تعداد بیمارستان در ایران در مرتبه سوم یا چهارم هستیم ولی از نظر تخت‌های فعال شاید در مرتبه دوم یا سوم باشیم. ما 75 بیمارستان در سطح استان، 160 بیمارستان در تهران و 80 بیمارستان در فارس داریم. هر هفته و هر ماه یک مرکز مصرف‌کننده خون تأسیس می‌شود و تنها ارگانی که باید خون آن را تأمین کند ما هستیم؛ بنابراین باید به ما کمک شود و بودجه‌های لازم به سازمان تعلق گیرد. رسانه‌ها می‌توانند به ما کمک کنند. مسئولان نیز توجه داشته باشند که ما مردم خوبی داریم که از اهدای خون استقبال می‌کنند؛ ولی وقتی نتوانیم در شرایط خوبی از آن‌ها استقبال کنیم، شرمنده‌شان می‌شویم. سعی می‌کنیم فعالیت همه قسمت‌ها معطوف به بخش اهدای خون و پذیرش متقاضیان باشد و امیدواریم در شـــرایـط خـوبــی از آن‌هـا پذیرایی شود.
