چگونه عقب افتادیم
در این جلسه، علی کرباسی‌زاده، مشاور عالی رئیس اتاق بازرگانی اصفهان اعلام کرد که شورا به عنوان نمایندگان ذی‌نفعان اصلی یعنی مردم و شهرداری که در حوزه گردشگری مسئــولیت دارد، بــرنامــه تــوســعه گردشگری را در اولویت قرار داده‌اند و اتاق اصفهان هم برای حمایت از این موضوع اعلام آمادگی می‌کند.
به گفته او گردشگری رکن توسعه اجتماعی در شهرهاست و از آنجایی که خدمات گردشگری را دهک‌های پایین و متوسط جامعه ارائه می‌دهند، رونق این صنعت اهمیت زیادی در افزایش درآمد دهک‌های پایین جامعه دارد. او ادامه داد: ۷۰ درصد درآمد گردشگری به طور مستقیم در جامعه میزبان باقی مانده و هزینه می‌شود. کرباسی‌زاده ادامه داد: گردشگری باعث حرکت درآمد از جیب افراد برخوردار به جیب دهک‌های کم‌برخوردار می‌شود که افزایش درآمد این قشر باعث استقبال بیشتر این قشر از جامعه از صنعت گردشگری می‌شود که افزایش نرخ تولید ناخالص داخلی شهر را در پی دارد.
او با بیان اینکه اصفهان رتبه نهم شهرهای گردشگری دنیا با رویکرد فرهنگی و تاریخی دارد، گفت: در بین انواع مختلف گردشگری ۳۷ درصد از گردشگران دنیا گردشگری فرهنگی و تاریخی را انتخاب کرده‌اند که از یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر گردشگر در دنیا، ۵۰۰ میلیون نفر مخاطب این حوزه گردشگری هستند.
کرباسی‌زاده تــأکــید کــرد: ایران و اصفهان از این فرصت کمتراستفاده کرده‌اند؛ چرا که در سال 2019 امارات با ۹ میلیون نفر جمعیت ۲۱ میلیون گردشگر، مالزی با ۳۳ میلیون نفر جمعیت ۲۶ میلیون گردشگر، ترکیه با ۸۴ میلیون جمعیت، ۵۱ میلیون گردشگر و ایران با بیش از ۸۰ میلیون جمعیت فقط ۹ میلیون گردشگر را جذب کرده‌اند.
گفتنی است اشتغال گردشگری در مالزی یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر، ترکیه دومیلیون و ۳۰۰ هزار نفر و ایران یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر است. در مالزی به ازای هر ۱۵ نفر گردشگر یک نفر، در ترکیه به ازای هر ۲۲نفر یک نفر و در ایران به ازای هر ۵ گردشگر یک نفر مشغول به کار شده که نشانه بهره‌وری پایین ایران در این حوزه است. همچنین سهم اشتغال گردشگری از کل اشتغال در مالزی 7/11 درصد در ترکیه 7.7 درصد ودر ایران 6.3 درصد است. سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی در امارات 10.7 درصد در مالزی 13.2 درصد، در ترکیه 6.2 درصد و در ایران 7.6 درصد است که نشان می‌دهد ایران از مزیت‌ها و پتانسیل‌های گردشگری خود به‌خوبی استفاده نکرده است.
در سال‌های اخیر مالزی شش میلیارد دلار، ترکیه ۲۱ میلیارد دلار و ایران سه‌میلیارد دلار در این صنعت ســرمایــه‌گــذاری کرده‌اند. همچنین امارات برای ورود هر نفر گردشگر ۱۰ دلار، مالزی ۶ دلار، ترکیه ۶ دلار و ایران فقط 20 سنت هزینه تبلیغات داده‌اند. ایران یک‌پنجاهم امارات در حوزه گردشگری برای بازاریابی هزینه کرده است.
به گفته کلباسی‌زاده در شهر اصفهان سه‌هزار نفر در حوزه صنایع دستی مجوز دارند؛ ولی آمار واقعی آن ۱۰برابر و ۳۰ هزار نفر است که بیشترین آمار در کشور در این حوزه به اصفهان اختصاص دارد واین موضوع نشان می‌دهد که اقتصاد شهر و مردم به گردشگری وابسته است. او ادامه داد: علی‌رغم نیاز به آموزش در این حوزه اما تعداد آموزشگاه‌ها برای دوره گردشگری در اصفهان فقط پنج مرکز است که کمترین نرخ را در میان شهرهای گردشگر‌پذیر ایران دارد.
اصفهان، محل گذر
علی کرباسی‌زاده، مشاور عالی رئیس اتاق بازرگانی اصفهان با بیان اینکه طبق آمارها اصفهان به محل گذر گردشگران تبدیل شده است، تأکید کرد: اصفهان نسبت به سایر شهرها مثل شیراز، مازندران و گلستان به محل گذر گردشگران تبدیل شده و آن‌ها در این شهر اقامت نمی‌کنند که بابت آن هزینه کرده و اقتصاد شهر رونق بگیرد. او ادامه داد: در گیلان ۱۶میلیون نفر شب اقامت وجود دارد که دو برابر اصفهان است. هرچند این موضوع به دلیل مجاورت با پایتخت است؛ ولی کم‌کاری اصفهان نیز در این حوزه نمایان است که باعث شده اصفهان به مرحله گذر گردشگران تبدیل شود.
به گفته او مازندران ۲۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۸ و اصفهان در این سال فقط شش‌هزار میلیارد تومان در پروژه‌های بهره‌برداری‌شده در حوزه گردشگری هزینه کرده‌اند که بخش زیادی از سرمایه‌گذاری که در مازندران انجام شده توسط اصفهانی‌ها بوده است. کلباسی‌زاده افزود: این موضوع نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران اصفهانی به دلیل وجود فضای کسب‌و‌کار نامناسب، خشک‌سالی و وضعیت آلودگی هوا و وضعیت اقتصادی، سرمایه‌های خود را به مازندران بردند. او با بیان اینکه برای تبلیغات بودجه اندکی گذاشتیم و فرصت‌ها را از دست دادیم، گفت: اگر اتاق اصفهان به طراحی برند برای اصفهان اقدام کرد، به این دلیل بود که اولین قدم برای فروش محصول موضوع برندینگ است. کلباسی‌زاده ادامه داد: سازمان جهانی گردشگری کشورها را بر اساس میزان پذیرش گردشگر به سه دسته پیشرو، نوظهور و خواهان موفقیت تقسیم کرده در حوزه گردشگری پیشرو کشورهایی مثل فرانسه، اسپانیا و آلمان ۱ تا ۲ دلار به ازای هر گردشگر، کشورهای نوظهور مانند استرالیا ۴ تا ۱۰ دلار به ازای هر گردشگر و کشورهای خواهان موفقیت مثل قبرس، کارائیب و نیوزلند ۱۰ تا ۴۶ دلار به ازای هر گردشگر هزینه کرده‌اند؛ ولی این نرخ در ایران فقط ۲۰ سنت است که به همین دلیل نتیجه مطلوب حاصل نشده است.
کلباسی‌زاده همچنین پیشنهادات اتاق اصفهان را در حوزه گردشگری به شورا ارائه داد. این پیشنهادات در حوزه برنامه‌ریزی گردشگری، ساختار مدیریت گردشگری شهر، پیشنهادات زیست‌محیطی، تقویت مشارکت، جذب سرمایه‌گذاری و آموزش، طراحی رویدادها، دیپلماسی عمومی و بین‌الملل و بازاریابی مقصد بود.
او بر توجه به گردشگری داخلی تأکید کرد و گفت: پیش‌بینی شده که درسال ۲۰۲۷ گردشگری خارجی به موقعیت قبل از کرونا برمی‌گردد که در طول این مدت گردشگری داخلی در شهرها و کشورها باید رشد کند و در این خصوص گردشگری غیر متمرکز، توسعه روستاها و حومه شهرها توصیه می‌شود. کلباسی‌زاده با بیان اینکه افزایش تعطیلات آخر هفته برای رشد گردشگری مفید است، اظهار داشت: در اصفهان رغبتی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه وجود ندارد؛ چرا که تقاضا کم بوده و برنامه‌ها و رویدادهای خاصی برای تعطیلات آخر هفته وجود ندارد. او ادامه داد: در دنیا در اکثر کشورها ۱۱۰ تا ۱۲۹ روز تعطیلات وجوددارد که در ایران این نرخ فقط ۷۸ روز است.
پیشنهاداتی برای رونق گردشگری
رئیس کمیسیون پایش و نظارت در این جلسه گفت: یکی از مشکلات گردشگری در اصفهان این است که کار علمی در این خصوص انجام شده و نقل تجربه سایر کشورها در این موضوع به ما کمکی نمی‌کند. احمدرضا مصور ادامه داد: در شهر اصفهان اشکالات زیرساختی وجود دارد و اقامتگاه‌های موجود در اصفهان کیفیت و کمیت لازم را ندارد. به گفته او مراکز اقامتی و شهری اصفهان کیفیت و کمیت لازم را برای سرویس‌دهی به 37 درصد گردشگر تاریخی و فرهنگی ندارند. مصور تأکید کرد: تا زمانی که اصفهان به‌عنوان یک شهر زیبا محل گذر باشد، گردشگری ما درست نمی‌شود. او افزود: ما فقط روی تعطیلات نوروزی و تعطیلات تابستانی متمرکز شدیم که این موضوع باعث ازدحام‌های مقطعی شده و گردشگر با دل‌خوری شهر را ترک می‌کند. مصور تصریح کرد: ما به عنوان حلقه سیاست‌گذاری شهر درخواست داریم که اتاق بازرگانی، سیاست‌های لازم در این حوزه را پیشنهاد داده وما با بررسی آن‌ها به رونق گردشگری شهر کمک کنیم. او با بیان اینکه مدیریت شهری با تخفیف در عوارض ساخت برای هتل، کمک‌های لازم را انجام داده، گفت: اما پیشنهادهای بخش خصوصی باید ارائه شود تا ما هم بتوانیم کمک‌های لازم را در این حوزه انجام دهیم.
سخن‌گوی شورای اسلامی شهر اصفهان نیز در این جلسه تأکید کرد: شورای شهر برای تعامل با ذ ی‌نفعان اقتصاد شهری، مردم و بخش خصوصی عزم خود راجزم کرده است. علی صالحی با تأکید بر اینکه به گفتمانی واحد برای معرفی اصفهان نیاز داریم، تأکید کرد: درباره اصفهان باید واقعیت‌ها بیان و برای سرمایه‌گذاران و گردشگران به طور کامل مطرح شود تا به گفتمان واحد برسیم.
او تأکید کرد: همه ذی‌نفعان حوزه گردشگری باید به اتفاق نظر برسند که آیا می‌خواهند درباره تاریخ اصفهان یا اصفهان مدرن یا تلفیق هر دوتبلیغات انجام شود. صالحی افزود: این موضوع باید تعیین تکلیف شود تا بتوان درست سیاست‌گذاری کرد و مزیت اصلی را تقویت کرد. او تصریح کرد: کلان‌شهر اصفهان به چرخه واحد گردشگری نیاز دارد تا نقش‌ها و مسئولیت‌های هر ارگان و نهاد در این چرخه معلوم شده و همه در کنار هم نقش خود را ایفا کنند.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای شهر نیز دولت و شهرداری را در حوزه گردشگری مورد خطاب قرار داد و گفت: باید از دولت و وزیر فرهنگ پرسید چرا بعد از گذشت چند ماه اداره کل گردشگری اصفهان هنوز به صورت سرپرست اداره می‌شود. او افزود: باید به این اداره کل با توجه به جایگاه اصفهان اختیارات ویژه و قابل ملاحظه‌ای داده شود. مصطفی نباتی‌نژاد تأکید کرد: وزیر میراث فرهنگی باید کارهای خود را اولویت‌بندی کرده و اصفهان را در صدر اولویت‌های خود قرار دهد. او اظهار داشت: شورای توسعه گردشگری اصفهان مدت‌هاست تشکیل نشده و تکلیف درآمدهای میدان نقش‌جهان به عنوان موقوفه مشخص نیست؛ چرا که در آمدهای این موقوفه در اختیار استانداری قرار می‌گیرد و درآمدهای آن صرف سایر مباحث می‌شود و این در حالی است که باید این هزینه صرف مرمت میدان امام شود.
نباتی‌نژاد خطاب به شهرداری، گفت: در سال ۹۵ سند گردشگری شهرداری اصفهان به تصویب رسیده است و شهرداری باید اعلام کند اجرای آن چه زمان انجام می‌شود. او افزود: در حالی اعلام می‌شود که متولی گردشگری شهر معلوم نیست که در این سند این موضوع تعیین‌تکلیف شده است.
به گفته نباتی‌نژاد، طلایی‌ترین دارایی شهر اصفهان دامنه و سایت isfahan.ir است؛ ولی این دامنه در سرچ گوگل جایگاهی ندارد و گردشگران با این دامنه ارتباط برقرار نمی‌کنند. او با انتقاد از بی‌توجهی به وضعیت موزه نصف جهان، گفت: موزه بلدیه به انباری تبدیل شده و این در حالی است که پس از بازسازی چهارباغ این محل می‌تواند در اختیار شهروندان قرار گیرد.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی نیز پیشنهاد داد که کمیسیون اقتصادی شورای شهر با کمیسیون متناظر خود در اتاق بازرگانی جلسات مشترک داشته باشند. رسول میرباقری با اشاره به موفقیت یزد در سامان‌دهی بافت تاریخی این شهر و جذب گردشگر، گفت: این شهر در سامان‌دهی بافت تاریخی خود موفق بوده که دلیل آن صدور مجوز برای بخش خصوصی است. او ادامه داد: خانه‌های تاریخی این شهربه نام شرکت یا مؤسسه یا بخش خصوصی است که نه تنها به برند تبلیغات آن‌ها تبدیل شده، بلکه وضعیت تاریخی شهررا نیز بهتر کرده است. میرباقری با بیان اینکه برای این کار به کمک مردم و فعالان گردشگری نیاز داریم، اظهار داشت: ظرفیت تاریخی اصفهان بی‌نظیر است که باید برای استفاده از این ظرفیت برنامه‌ریزی انجام شود.
ابوالفضل قربانی، نایب رئیس شورای شهر نیز گفت: حرف‌های بسیاری در این حوزه مطرح شده که کمتر به نتیجه منجر شده است. او تأکید کرد: در دوره جدید باید برنامه‌ریزی‌ها به اقدامات و کارهای عملیاتی منجر شود. به گفته قربانی، همانند ساخت هتل باید کارها را برای بخش خصوصی آسان کرد. او ادامه داد: حتما باید به وضعیت آلودگی هوای استان توجه شود که اگر این موضوع حل شود، گام بزرگی برای رونق صنعت گردشگری برداشته شده است. او با بیان اینکه از ظرفیت گردشگران مسلمان نباید غافل شد، گفت: اهالی کشورهای شرق آسیا برای سفر زیارتی حج مشرف می‌شوند که در مسیر خود می‌توانند به مقاصد گردشگری از جمله اصفهان هم سفر کنند؛ اما برای این ظرفیت برنامه‌ریزی نشده است.
توجه به گردشگری شهری
مجتبی شاه‌مرادی، معاون فرهنگی شهردار اصفهان بر تقویت گردشگری شهری تأکید کرد و گفت: بسیاری از شهروندان اصفهان را به طور کامل ندیده‌اند که در این خصوص استفاده از ظرفیت‌های فیزیکی، تاریخی و رویدادهای فصلی شهر ضروری است؛ چرا که می‌توان بر مبنای آن موقعیت‌های گردشگری تعریف کرد.
به گفته او هنوز در مورد برند گردشگری اصفهان اجماع کاملی وجود ندارد. شاه‌مرادی از مدیریت شهری و استانداراصفهان درخواست کرد که به اجماع این برند کمک کنند. او همچنین پیشنهاد داد با دعوت از فعالان گردشگری در فضای مجازی به اصفهان از پتانسیل آن‌ها برای معرفی اصفهان در فضای مجازی استفاده شود.
