به گزارش اصفهان زیبا؛ حکایتی عجیب و همراه با غم و شادی: یک طرف ماجرا فردی است که دیگر جان ندارد و خانواده‌اش هرگز صدایش را نخواهند شنید و باید با اشک و اندوه تن او را به خاک بسپارند و طرف دیگر ماجرا، اما قلبی است که صدای تپش‌هایش هنوز جاری است و توانسته در سینه دیگری طنین اندازد تا او را از مرگ نجات دهد.
حکایت اهدای عضو، آغشته به تلخی و شیرینی است. داستانی که فرجام آن، جان‌بخشیدن به دیگری در ازای آرام‌گرفتن فرد دیگری در خاک است؛ هرچند هنوز خیلی از خانواده‌ها با این مسئله کنار نیامده‌اند و پس از مرگ مغزی عزیزان خود بنا به دلایل مختلف حاضر به اهدای آن نمی‌شوند.
آمارها چه می گویند؟
آمارها نشان می‌دهد که سالانه نزدیک به پنج تا هشت‌هزار انسان با مرگ مغزی جان خود را از دست می‌دهند. درحالی‌که سه‌هزار نفر قابلیت اهدای اعضای خود را دارند و هر فرد مرگ‌مغزی هشت عضو سالم دارد که می‌تواند اهدا کند. این در حالی است که شش‌هزار عضو در سال اهدا نمی‌شود و اگر این دوهزار نفر هر کدام سه عضو قابل‌اهدا داشته باشند که اهدا نمی‌کنند، حدود شش‌هزار عضو سالم انسانی ارزشمند در سال خاک‌سپاری می‌شود.
از سوی دیگر، همین اعداد و ارقام نشان می‌دهند که روزانه هفت تا 10 نفر به سبب نرسیدن عضو می‌میرند که به عبارتی، در سال سه‌هزار نفر هستند که اگر نصف آن‌ها به بیماران نیازمند پیوند اهدا می‌شد، کسی در لیست انتظار پیوند فوت نمی‌کرد. در هر ۱۰ دقیقه یک نفر به لیست انتظار اضافه می‌شود. همچنین در هر دو ساعت یک بیمار نیازمند به پیوند، جان خود را از دست می‌دهد.
این آمار البته بیانگر اخبار خوشایندی نیز است. مثلا اینکه در هر ۱۲ ساعت یک بیمار موفق به دریافت عضو حیاتی می‌شود و به زندگی بازمی‌گردد. اگرچه سال‌هاست متولیان حوزه سلامت، سعی در فرهنگ‌سازی اهدای عضو دارند و صدور کارت اهدا به‌راحتی آب‌خوردن است، هنوز کنار آمدن افراد با این موضوع که حاضر شوند اعضای بدن عزیزانشان را از تن آن‌ها خارج کنند و به دیگری ببخشند، راحت نیست.
کدام یک از اعضای بدن قابلیت اهدا دارند؟
قلب، ریه‌ها، کبد، روده کوچک، لوزالمعده و کلیه‌ها می‌توانند اهدا شوند. علاوه بر این اعضا، برخی از بافت‌های بدن (قرنیه، تاندون، پوست، دریچه قلب و…) نیز قابل‌پیوند هستند. با اهدای قرنیه چشم می‌توان بینایی را به فردی که دچار صدمه شدید به چشم شده است، بازگرداند.
تاندون و غضروف باعث بازسازی اعضای آسیب‌دیده مربوط می‌شوند. پیوند استخوان می‌تواند مانع قطع عضو در سرطان استخوان شود. دریچه قلب برای کودکان با بیماری مادرزادی دریچه‌ای و بزرگ‌سالان با دریچه آسیب‌دیده به‌کار می‌رود.
پیوند پوست نجات بخش بیماران با سوختگی شدید است. پیوند مغز استخوان تنها درمان ممکن در بعضی از سرطان‌های خون است. برخلاف عضو، بافت می‌تواند تا 24 یا حتی 48 ساعت بعد از مرگ فرد اهدا شود و حتی می‌توان آن را برای زمان طولانی ذخیره کرد.
خلاصه آنکه هر فرد مرگ مغزی می‌تواند با اهدای ارگان‌های حیاتی خود جان یک تا هشت نفر را از مرگ حتمی نجات دهد و با اهدای بافت و نسوج خود یک تا 53 نفر را از معلولیت رهایی بخشد.
در صورت مرگ طبیعی نیز امکان اهدای عضو وجود دارد؟
آن‌طور که در سایت نفس آمده، پاسخ به این پرسش، بله است. بعد از مرگ کامل به‌صورت طبیعی تا 48 ساعت نسوجی مانند قرنیه چشم، دریچه قلب، استخوان و تاندون قابل اهدا هستند. ضمن اینکه امروزه روشی به نام DCD یا اهدای پس از مرگ قلبی نیز در برخی کشورها رایج شده است که بر اساس این تکنیک می‌توان برخی ارگان‌های افراد مرگ قلبی را نیز با تکنیک‌های خاص و رعایت برخی محدودیت‌ها استفاده کرد.
آیا افراد زنده هم امکان اهدای عضو دارند؟
افرادی که هنوز در قید حیات هستند نیز در بعضی شرایط می‌توانند اهدا کننده باشند. کلیه یکی از معمول‌ترین اعضای اهدایی افراد زنده است.
افراد بیمار هم می‌توانند به اهدای عضو بپردازند؟
همه اهداکنندگان عضو از نظر ایدز، هپاتیت، ویروس‌های مشابه و یک‌سری بدخیمی‌ها مورد بررسی قرار خواهند گرفت. البته در صورت بروز حادثه برای این افراد و ایجاد مرگ مغزی سلامت تک تک اعضای بدن به‌وسیله تیم پزشکی به دقت بررسی می‌شود و در صورت عدم وجود مشکل، اهدای اعضایی که عملکرد مناسبی دارند، انجام می‌شود.
بیماری‌های عفونی مانند ایدز و بیشتر بدخیمی‌ها مانع اهدای عضو خواهند شد؛ البته همه این شرایط در زمان فوت شخص مجدد ارزیابی می‌شوند.
آیا اهداکننده مرگ مغزی پس از اهدای عضو تغییرشکل می‌دهد؟
یکی از دلایل عدم تمایل خانواده‌ها برای اهدای عضو عزیزان خود، نگرانی در خصوص تغییر جسد است. آن‌طور که در سایت نفس آمده است، برخلاف باور عموم مردم، کالبد فرد اهداکننده مثله نمی‌شود؛ بلکه مانند یک عمل قلب باز، برشی جراحی روی سینه و شکم ایجاد شده، ارگان‌ها برداشته و به صورت شکیل‌ترمیم می‌شود. به‌طوری‌که در زمان تحویل کالبد عزیز ازدست‌رفته به خانواده، به جز محل بخیه، تغییری در تمامیت آن مشاهده نمی‌شود. درنهایت پیکر اهداکننده در هر نقطه‌ای از کشور که مدنظر خانواده است، برای خاک‌سپاری تحویل آن‌ها می‌شود.
