از کوچه‌های گِلی تا کوچه‌های عمودی

به گزارش اصفهان زیبا؛ مادربزرگم همیشه می‌گفت؛ «یادش به خیر، آن زمان که از کوچه‌ها می‌گذشتیم تمام خانه‌ها خشت و گلی بود و بوی آن عجیب ما را سرزنده می‌کرد. دار و درخت و جوی آب و صدای پرندگان هم خود حال و هوای دیگری داشت اما حالا دیگر خبری از اینها نیست و به جای آن کوچه‌ها با آپارتمان‌سازی، عمودی شده است!…»

حتما این گفته و درد و دل خیلی‌هاست اما این تنها یک طرف قضیه است، طرف دیگر عوارض سبک ساختمان‌سازی فعلی است که در زمینه آن ملیحه نصیری، محقق طب سنتی توضیح می‌دهد:

معماری سنتی در غباری از فراموشی!

 امروز ما معماری سنتی و فرهنگ خود را فراموش کرده و معماری و فرهنگ غربی را جایگزین آن کرده‌ایم.

ممکن است بپرسید با ازدیاد جمعیت چه باید کرد؟ در جواب باید گفت؛ ایران کشور پهناوری است، به اندازه کافی زمین بایر و بی‌آب و علف در آن وجود دارد که بتوان خانه‌های مسکونی ویلایی ساخت،خانه‌هایی که با سنت‌ها و معیارهای اسلامی و ایرانی منطبق باشد.

شاید در نگاه اول، ذهنتان به کمبود امکانات در این مکان‌ها معطوف شود؛ اما در مورد شهرک‌نشین‌هایی که به‌خاطر همسان و موازی‌سازی معماری خود با معماری شهرنشین‌ها، با توجه به حق انتخاب خود در ساخت، بیماری را بر سلامتی خود و خانواده ترجیح می‌دهند نیز همین نظر را دارید؟!

معماری به سبک قدیم

در گذشته انسان از مصالح ابتدایی و اولیه طبیعی مانند سنگ، خاک و رنگ‌های معدنی برای ساختن مسکن خود استفاده می‌کرد و از مصالح امروزی مانند آهن و بتون و مواد شیمیایی به‌خصوص رنگ‌های متداول امروزی خبری نبود.

در گذشته قطر دیوارها حدود یک متر در نظر ‌گرفته می‌شد و در سقف‌ها از طرح طاق‌چشمه و یا گنبدی استفاده می‌شد و برای رنگ‌آمیزی هم رنگ‌های معدنی به‌کار می‌رفت که هیچگونه ضرری نداشت.

محاسن خانه‌های قدیمی

اول: قطر دیوار باعث می‌شد تبادلات حرارتی به راحتی انجام نشود؛ این نوع خانه‌ها در تابستان خنک و در زمستان گرم بود.

دوم: نوع طاق یا سقف خانه‌ها گنبدی شکل بود و شکل هندسی آن در انسان آرامش ایجاد می‌کرد. علاوه بر این از استحکام فوق‌العاده‌ای برخوردار بود.

به نحوی که امروزه مشاهده می‌کنیم پل‌های بزرگ و عظیمی همچون سی و سه پل، خواجو و غیره در اصفهان و سایر شهرهای تاریخی ایران، به همان سبک معماری قدیم، سالیان سال است که ابهت خود را حفظ کرده‌اند.هم اکنون نیز هر پل بزرگی را برای استحکام بیشتر، قوسی شکل می‌سازند.

سوم: دور بودن سرویس بهداشتی از محل زندگی از دیگر محسنات خانه‌های قدیمی بود، این در حالی است که امروزه سرویس‌های بهداشتی داخل ساختمان و اغلب چسبیده به حمام یا آشپزخانه است که از نظر بهداشتی مناسب نیست. بدتر از همه بوی نامطبوع آن است که در فضای اتاق‌ها و آشپزخانه می‌پیچد و حالت مشمئز‌کننده‌ای به انسان می‌دهد و در واقع نعمت هوای سالم را از او گرفته است.

معایب خانه‌های آپارتمانی

اول: در بسیاری از آپارتمان‌ها به قول ما ایرانی‌ها قانون «چهار دیواری اختیاری» حاکم است، نه قانون«آپارتمان نشینی». در نتیجه آپارتمان نشینی زندگی اشتراکی با سلیقه‌های مختلف و به‌وجود آمدن محدودیت‌های متعدد است.

دوم: استفاده از بتون از دیگر ضررهای آن است که در اعصاب و روان آدمی اثرات سویی دارد. زیرا بتون تشعشاتی دارد که در  اعصاب و روان اثرات منفی بر جای می‌گذارد.

سوم: استفاده از مواد شیمیایی مانند موکت و امثال آن باعث می‌شود الکتریسیته ساکن در بدن انسان تولید و انبار شود و مدام با دست زدن به دستگیره درب یا اشیاء فلزی دیگر تخلیه صورت گیرد و در نتیجه، دچار شوک‌های الکتریکی که گاهی چندان محسوس نیست، شوند. این امر نیز موجب ناراحتی‌های اعصاب می‌شود.

چهارم: عدم وجود فضای سبز و یا کمبود آن به شدت در خانه‌های آپارتمانی احساس می‌شود و روح و صفا را از اینگونه خانه‌ها ربوده است.