پیش از آن که به محتوای گزارش بپردازیم، بگذارید تأکید کنم انتشار گزارشی با عنوان زیباترین هتلهای ایران (Iran’s most beautiful hotels) در یکی از پرمخاطبترین رسانـههـــای جـهـان، اتـــفــاق بــسـیـار قـــابــلتــوجـــه و ارزشـمـنـدی است؛ مخصوصا که در تیتر خبر هم نام ایران ذکر شده و این میتواند خبر بسیار خوب و امیدوارکنندهای برای فعالان حوزه گردشگری کشور باشد.
«در پرواز برگشتم از تهران به زوریخ، داشتم گوگل میکردم ببینم آیا کتابی اختصاصا درباره هتلهای ایران منتشر شده؟ دیدم که نه! من در ایران خیلی از دیدن هتلها غافلگیر شده بودم.» جرقه ماجرای گزارش اخیر سیانان درباره گردشگــری ایران با این روایت گـردشــگـر سوئیسی زده شده و مربوط به سفری است که توماس وگمن (Thomas Wegmann) به ایران داشته است. در این سفر برای وگمن، هتلها جذابترین بخش گردشگریاش محسوب شدهاند، آنقدر که کتابی نوشته و مفصل به جریان جذاب بوتیکهتلهای ایران پرداخته است. 22خرداد، خبرگزاری ایسنا به قلم سمیه حسنلو این خبر و ترجمهای از گزارش سیانان را منتشر کرده است.
حوضک، جویبار و دربشازده در کتاب سوئیسی سفر ایران
وقتی به سایت سیانان مراجعه میکنیم، گزارشی به قلم جولیا باکلی (Julia Buckley) میبینیم با چند عکس از حامد فرهنگی؛ اولی عکسی است از اتاق آیینه هتل بوتیک «دربشازده» شیراز، دومی عکسی است پر از لبخند و زندگی از اصفهان که دربارهاش نوشتهاند: «ترانه مختارپور (آرشیتکت) و منوچهر پیوند حیدری، بوتیکهتل جویبار در اصفهان را میگردانند.» سومی عکسی از یک اتاق زیباست که در متن زیرش نوشته شده: «خانه حوضک اولین اکولوژ اصفهان است». عکسی از بوتیکهتل «لافت 17» در جزیره قشم که دکوراسیونش مـخـاطــب را به یاد هـتـلهــــای مراکشی میاندازد و عکسی از خانه منوچهری، یک اقامتگاه مرمتشده قرن نوزدهمی در کاشان، دو تصویر دیگری هستند که در خلال این گزارش منتشر شدهاند.
وگمن در کتابش برای مخاطب انگلیسیزبان روایت کرده که در ایران مجموعه فوقالعادهای از بوتیکهتلها وجود دارند که در آنها تلفیقی از معماری معاصر را با کاراکتر میراث پارسی میبینید و جریان راهاندازی چنین هتلهایی در حال افزایش است. در کتاب فهرستی از 16 بوتیکهتل که جزو بهترینهای ایران هستند، ذکر شده و این اولین کتابی است که صرفا به معرفی ظرفیتهای هتلینگ در ایران پرداخته و به مخاطبانی که ایران را نمیشناسند، شمایی از طراحیهای فوقالعاده فراتر از سایتهای تاریخی ایران ارائه میدهد.
16 بوتیکهتل و اقامتگاه جذاب ایران به روایت سیانان
وگمن متخصص بیمه در سوئیس است و در سال 2019 درست پیش از اپیدمی کرونا اولین سفرش را به ایران تجربه کرده و آنقدر تحت تأثیر قرار گرفته که اولین کتابش را به ایران اختصاص داده است. نویسنده سوئیسی در متن معرفی کتاب 256 صفحهایاش نوشته: «ایران دیگر چندان ناشناخته نیست؛ اما هنوز هم میتوان بهعنوان مقصد کمترشناختهشده از آن نام برد. این کشور که به فرهنگ مهماننوازیاش شهره است، با شکـوفایی در حوزه راهاندازی هتلهای ویژه و خلاقانه در سالهای اخیر روبهرو بوده و چشمانتظار بازدید گردشگران بینالمللی است.»
در ادامه این متن آمده: «این کتاب تصویرسازیشده، 16 بوتیکهتل و اقامتگاه را معرفی میکند که برای علاقهمندان مـعـمـاری و طـراحـی داخـلـی جذاب هستـنـد و از تلفـیـق موفق معماری ایرانی و غربی به وجود آمدهاند. از خانههای تاریخی با ایوانهای باشکوه گرفته تا اقامتگاههایی شبیه غار یا هتلهای لوکس کویری.»
نویسنده در مصاحبهاش با سیانان از همکاری با گروهی ایرانی متشکل از عکاس (حامد فرهنگی)، طراحان (پائولت قهرمانیان و مهرداد م. زاده) برای انتشار کتاب و علاقهاش برای رونمایی از «شبهای پارسی» گفته است.
سیانان در این گزارش مدعی شده که این نخستین کتاب انگلیسیزبان اســـت که به هـتـلهــای ایــران اختصاص یافته و میگوید به کسانی که این کشور را نمیشناسند نگاه اجمالی از رونق طراحی، فراتر از اماکن تاریخی میدهد.
وگمن، نویسنده کتاب «شبهای پارسی» در گفتوگویش تصریح کرده: «به هر کشوری که سفر میکنید متوجه میشوید که واقعیتهایی مـتـفـاوت از آنـچـه مـیدانـیــد و شنیدهاید، وجود دارد و اگر آن کشور کمی بستهتر باشد و افراد کمتری به آنجا سفر کنند تا عکسها و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند، واقعیتها متفاوتتر هم خواهد بود؛ بنابراین احتمالا تصور غلط بیشتری درباره ایران نسبت به سایر کشورها وجود دارد.»
وگــمـن تـأکـیــد کـرده که اگرچه بیشتر هتلهایی که معرفی کرده، ساختمانهای نوسازیشده میراثی هستند؛ اما با فروشگاه، گالری و حتی رستورانهای گـیـاهخــواری پیوند خوردهاند و بـسـیـاری از بـخـشهـــا توسط زنان اداره میشوند.
غذا، هتلها و حضور پررنگ زنان، نقاط قوت گردشگری ایران
در کـتــاب شــبهــای پــارســی بــــه جــزئــیــات هــتـلبــوتــیــک جــویـبــار (Joybarboutiquehotel.com) در شهر اصفهان پرداخته شده که ساختمان آن به اواخر دوره قاجار و قرن نوزدهم تعلق دارد، ساختمانی که طراحی مدرنی دارد و عاری از پلاستیک است و از صابونهای دستساز ارگانیک، غذای گیاهی و حتی دمپاییهای حصیری ساخت هنرمندان جنوب ایران استفاده کرده است.
وگـمــن در مـصـاحـبـه بـا سـیانان تأکید کرده: «میراث ارزشمندی از گذشته ایران وجود دارد؛ بنابراین چرا باید بناهای جدید بسازند؟ این (تبدیل ساختمانهای تاریخی به هتلبوتیک) راهی برای نگهداری از میراث ایران است.» بوتیکهتل حنا (hannahoutiquehotel.com) در تهران نمونه بعدی است که به روایت گردشگر سوئیسی شبیه خانههای باوهاوسی است و قدمتش به حدود 1930 میرسد. سپس درب شازده (darbeshazdeh.com) معرفی شده که هتلی در شیراز است با مدیریت فرانک عسکری و قدمتی که به قرن 19 میلادی میرسد و به خوبی مرمت شده است. این گردشگر سوئیسی در کتابــش فقط به هتلبوتیکها نپرداختــه، سراغ مـهـمـانپـذیرهـای کـوچـــک (بــومگـــردیهـــا) که بــه مـــراتـــب قیمت پایینتری نسبت به هتل بوتیکها دارند هم رفته است. تجربه اقامت در یکی از آنها را که در شهر اصفهان، نزدیک مسجد جامع عتیق، میراث ثبتشده در یونسکو، واقع شده شرح داده است؛ حوضک (howzak-house.com) که توسط زوج بابک و نسیم اداره میشود و وقتی انتخابش میکنید مثل این است که مدتی با آنها زندگی میکنید. این زوج جوان حتی کارگاه چاپ پارچهای را اداره میکنند و برای مهمانان دوچرخه هم دارند تا در بافت تاریخی منطقه با دوچرخه گردشگری را تجربه کنند.
هر چند به اعتقاد نویسنده کتاب «شـبهـای پـارسـی» هتلها تنها دلیل سفر به ایران نیستند؛ اما او معتقد است ایران باید در فهرست بازدید همه گردشگران باشد.
او تأکید کرده: «ایران یکی از معدود کشورهایی بود که مدتها بود واقعا به آن علاقه داشتم؛ همچنین ژاپن و پرو. من کشورهایی را دوست دارم که دارای فرهنگ بسیار قوی و باستانی هستند و از لحاظ تاریخی اهمیت دارند. من با چند ایرانی در اروپا ملاقات کردم و آنها همیشه رفتار بسیار دوستانهای داشتهاند. او اولین سفرش را پس از جدا شدن از همسرش انجام داد. میخواست تنها باشد، به جای سفر با یک گروه، راهنما، رانندهای را استخدام کرد که هزینه آن در حدود ۱۱۰ دلار در روز بود.»
وگمن درباره چگونگی پیدا کردن هتلهای محل اقامتش هم توضیح داده: «رزرو هتلها آسان بود؛ زیرا همه آنها یکدیگر را میشناسند. بسیاری از آنها توصیهشده بودند (که همیشه بهترین هستند)، به علاوه من در اینستاگرام و اینترنت تحقیق کردم و کتابهای راهنمای ایران را خواندم.»
او در بخش دیگری از مصاحبه تصریح کرد: «فقط هتلها نبودند که من را متعجب کردند، بهعنوان کسی که درباره تاریخ ایران تحقیق کرده، جنبه مدرن آن نیز غافلگیرکننده بود. من انتظار کشوری سنتیتر را داشتم؛ اما در ایران هتلها، کافهها و گالریهایی شبیه اروپا یا آمریکا بود که متعجب شدم. انتظار نداشتم که یک دستگاه قهوهساز Marzocco ایتالیایی یا یک دستگاه برشتهکننده قهوه Probat آلمانی ببینم. یک صنعت خلاقه و قدرتمند در این حوزه در ایران دیده میشود.»
روایتی پرامید برای بازگشت گردشگران خارجی به ایران
در این مصاحبه آمریکاییسوئیسی جملات طلایی فراوانی هست؛ مثلا اینکه وگمن گفته: «من کشف کردم واقعیتهای زیادی وجود دارد و میخواستم آنچه را که تجربه کردم و لذت بردم به مخاطبان نشان دهم.» سیانان در گزارشش تأکید دارد وگمن تلاش میکند به این نکته اشاره کند کتابی که نوشته درباره هتلهاست، نه سیاست.
او بیان کرده: «مطمئنا واقعیتهای بسیار متفاوتی درباره ایران وجود دارد، این کشور عربستان سعودی نیست، کره شمالی هم نیست؛ اما ایالات متحده و انگلیس هم نیست. وگـمــن بـهعـنـوان یک جـهـانـگــرد تأکید کرده: «در سفر به ایران بسیار آزاد بودم. احساس میکردم میتوانم هر زمان که بخواهم به همه جا بروم. من با استفاده از Google Maps دیروقت به اقامتگاه میرفتم و همیشه احساس امنیت میکردم.»
او از معماری مساجـد و غذاهای ایرانی لذت برده و گفته: «آنها خورشتهای فوقالعاده میپزند و غذاهای گیاهی زیادی دارند، از نظر غذا فرهنگی بسیار غنی دارند.»
وگمن تحت تأثیر رفتار مردم ایران هم قرار گرفته و گفته: «من یک سال در برزیل زندگی کردم؛ بنابراین به فرهنگهای دوستانه و باز عادت کردهام، فـکـر مـیکـنـم ایـرانـیهـا دوستانه رفتار میکنند.»
گزارش این رسانه پرمخاطب با روایتی از مشکلات پیشآمده برای ناشر کتاب و البته وضعیت کرونا در ایران و این جمله به پایان میرسد: «با همه اینها، وگمن برنامهریزی کرده تا به محض اینکه اوضاع بهتر شد، به ایران بازگردد. و اولین کاری که میکند چیست؟ برگزاری جشن رونمایی برای کتابش!»