به گفته صادقی، «در اواخر مجلس دهم نیز 20هزار قرص فایپیراویر (برای درمان آنفولانزای نوع B ) به صورت محرمانه از چین وارد شد تا برای کارآزمایی بالینی در اختیار بیمارستانها قرار گیرد، اما متأسفانه مشخص نشد سرنوشت آنها چه شد!» زمان طلایی توزیع و تزریق این واکسن با گفتههای ضدونقیض مسئولان در حال گذر است و سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان میگوید: «مردم برای واکسن فعلا به داروخانهها مراجعه نکنند!» بر اساس ادعای حیدر محمدی، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، «واکسن آنفولانزا از ابتدای مهر در داروخانهها برای افراد سالمند بالای ۶۵ سال توزیع میشود، بهطوریکه این افراد میتوانند با ارائه کارت ملی و ثبت کد آن، واکسن را دریافت کنند. در فاز بعد، محمولههای بعدی واکسن در داروخانهها توزیع خواهد شد و سایر افراد میتوانند برای تهیه آن به داروخانهها مراجعه و واکسن را با ارائه کارت و کد ملی دریافت کنند.» در ابتدا اما گفته بودند این واکسن از 20شهریور در دسترس خواهد بود و بیشتر از 10 واکسن نیز به هر داروخانه تعلق نخواهد گرفت.
واکسن در هیچ داروخانهای توزیع نشده است!
بر اساس جستوجوهای میدانی خبرنگار اصفهان زیبا تا لحظه تنظیم این گزارش، با وجود اخبار ضدونقیضی که منتشر شده، واکسن آنفولانزا در هیچ داروخانهای توزیع نشده است. این در حالی است که گفته شده بود داروخانههای هلالاحمر، منتظری و سجاد، پیش از دیگر داروخانهها به توزیع این دارو خواهند پرداخت. سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی نیز گفته بود: «از روز یکشنبه (هفته جاری) توزیع واکسن در مراکز بهداشت و برای کادر درمان و گروههای پرخطر و مادران باردار انجام خواهد شد.» معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو نیز در هفته گذشته از راهاندازی سامانه الکترونیک و نرمافزار بازرسی و نظارت TTAC خبر داده بود. سامانهای که داروخانهها بهواسطه آن خواهند توانست براساس کد ملی و شناسه روی دارو، واکسن آنفولانزا را ثبت و ضبط کنند تا مصرف دارو و مصرف افراد کنترل شود.» سخنگوی وزارت بهداشت نیز دراینباره گفته بود: «این سامانه طراحی شده و در اختیار داروخانهها قرار گرفته است، اما چون هنوز واکسن به داروخانهها داده نشده، از این سامانه هم استفادهای نمیشود.» مسئول یکی از داروخانههای معتبر اصفهان که نخواست نامش عنوان شود، در گفتوگو با اصفهان زیبا میگوید: «ما اصلا چنین سامانهای نداریم و نامه یا بخشنامهای هم در این رابطه دریافت نکردهایم. مثل بقیه منتظر هستیم تا ببینیم تکلیف چه میشود.» او نحوه و مقدار توزیع واکسن را نیز منوط به ارائه دستورات بالادستی دانسته و معتقد است: «بایـد به داروخانههای خاص و نسبت به مراجعانی که وجود دارد، دوز بیشتری اختصاص بدهند. مثلا ما که روزی 1300 تا 1400مراجعهکننده داریم، نباید با داروخانهای که روزی 100نسخه دارد، برابر باشیم.»
کی و کِی باید واکسن آنفولانزا بزند؟
به نوشته سایت بیمارستان عسگریه اصفهان، «بر اساس دستور سازمان بهداشـــــت جهانی، اولویت تزریق واکسن بهاینترتیب است: بیماران دیالیزی و پیوند کلیه، بیماران تالاسمی ماژور، بیماران کبدی شامل: سیروز و پیوند کبد، بیماران سرطانی که تحت شیمیدرمانی یا رادیوتراپی قرار دارند و در آخر پرسنل بهداشتی درمانی.» کاربران فضای مجازی مسئولان را نیز به انتهای این لیست افزوده و با انتشار سندی از شرکت «بهستان پخش» که 1500 دوز واکسن آنفولانزا را برای مجلس تهیه کرده بود، به وزیر بهداشت تاخته بودند. علی اکرمی، روزنامهنگار و فعال سیاسی، با انتشار سند یادشده در توییتی خطاب به او نوشته بود: «جناب نمکی! سلاح را به جای خط مقدم برای ستاد فرستادهای؟ اولین پارت واکسن آنفولانزا در اختیار مجلس قرار گرفت!» حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم در ادامه واکنشش به این مسئله گفته بود: «این میزان واکسن تنها مختص نمایندگان نیست، مجلس چند هزار کارمند اعم از کادر داخل مجلس، کارشناسان مرکز پژوهشها و حتی بازنشستگانی با بالای 65 سال و نمایندگان ادوار دارد!» درحالیکه سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با اعلام اینکه «مردم برای واکسن فعلا به داروخانهها مراجعه نکنند!» گفته است: «توزیع واکسن آنفولانزا برای عموم آغاز نشده و مانند سالهای قبل در اختیار معاونت بهداشتی قرار گرفته و از طریق سیستم بهداشتی در اختیار بیمارستانها برای گروههای پرخطر و بیمارانی که دارای شرایط تزریق واکسن هستند، بهصورت رایگان قرار خواهد گرفت.» باوجوداین، به گفته داروخانهدارهای سطح شهر «عامه مردم اصفهان دستکم از یک ماه پیش تاکنون بهصورت مداوم برای دریافت واکسن آنفولانزا به داروخانهها مراجعه میکنند.» آرش نجیمی اما گفته بود: «دوز واکسن ارسالی محدود است، لذا هیچگونه مراجعه افراد به داروخانه برای دریافت واکسن نیاز نیست.!» این در حالی است که مسئول داروخانه یکی از بیمارستانهای اصفهان به ما میگوید: «ما روزانه دستکم دویست مراجع حضوری و غیرحضوری داریم، چون در رسانهها گفتهاند اگر با کارت ملی به داروخانهها بروید، به شما واکسن میدهند. در خود بیمارستان هم برای پرسنل نیاز داریم و خود پرسنل هم برای خانواده و اقوامشان میخواهند. مراجعان به بیمارستان هم دائم سراغ میکنند، مخصوصا جانبازان و بیماران خاص. بنابراین من فکر میکنم به دلیل همزمانی سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا، مردم ترسیدهاند و دوسوم آنها میخواهند خودشان را واکسینه کنند.»
آیا میتوان 80 میلیون نفر را واکسینه کرد؟!
به گفته فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، «بررسیها نشان داده است که واکسن آنفولانزا بین ۳۲ تا ۵۴درصد ایمنی در مقابله با این ویروس ایجاد میکند.» بنابراین، صرف واکسینهشدن، از مردم در برابر آنفولانزا محافظت نمیکند. یک داروساز در گفتوگو با ایرنا، حجم مراجعه مردم تهران به داروخانهها را برای دریافت واکسن آنفولانزا به نسبت سال گذشته 10 تا 20 برابر برآورد کرده و آن را ناشی از بار روانی شیوع کرونا و تشتت حاصل از انفجار اطلاعرسانی عنوان کرده است، زیرا «مردم گمان میکنند اگر واکسن آنفولانزا را نزنند، ریسک ابتلا به این بیماری یا کووید19 بیشتر میشود.» مسئول داروخانه یکی دیگر از بیمارستانهای اصفهان که نامش نزد نگارنده محفوظ است، نیز در گفتوگو با اصفهان زیبا، با اشاره به حجم مراجعات روزانه (متوسط پنجاه نفر) به این بیمارستان میگوید: «با توجه به هول و ولایی که در دل مردم برای استفاده از واکسن افتاده، تصور میکنم افراد زیادی مایل به دریافت آن باشند ولی چون اغلب پروتکلهای بهداشتی رعایت میشود، به نظر میرسد که درصد پایینی نیاز به واکسن داشته باشند، ولی درخواست زیاد است، چون مردم به صورت کاذب فکر میکنند که حتما باید استفاده کنند.» بااینحال سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از توزیع 30 هزار دوز واکسن آنفولانزا از روز یکشنبه هفته جاری خبر داده و گفته در مرحله اول سهم استان 30 هزار دوز خواهد بود. از این تعداد 27 هزار دوز سهم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مابقی سهم دانشگاه علوم پزشکی کاشان است. این وعده البته هنوز محقق نشده است. این در حالی است که مسئول بیماریهای واگیردار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفته بود: «تنها در بخش دولتی به ۷۰ هزار دوز و در بخش خصوصی نیز بسته به استقبال مردم به این نوع واکسن نیاز است.» مسئول این داروخانه میگوید: «واکسن آنفولانزا سال گذشته بهصورت مرتب، چهار پنج مرتبه از ابتدای شهریور ماه توزیع و مصرف میشد. امسال اما نه قیمت و نه تعداد دوزی که تعلق میگیرد، هیچ کدام مشخص نیست. من مصاحبههایی را میشنیدم مبنی بر اینکه واکسن در مرحله اول بهصورت رایگان به گروههای پرخطر تعلق میگیرد اما نمیدانم تعلق گرفته یا نه.» از سویی نیز در جهان فقط 800 میلیون دوز واکسن برای گروههای خاص تولید شده است و سهم ایران از بازار جهانی حدود 8 میلیون دوز است که به نظر میرسد نمیتوان 80 و اندی میلیون نفر را واکسینه کرد!
آیا بازار سیاه واکسن در راه است؟
برخی گزارشها حاکی از آن است که با وجود توصیههای پزشکان، عجله مردم برای دریافت واکسن آنفولانزا در تهران باعث رونق بازار سیاه فروش نسخههای تقلبی شده است. نایبرئیس انجمن داروسازان تهران در رابطه با قیمت واکسن آنفولانزا گفته است: «قیمت این واکسن برای عرضه عمومی در داروخانههای خصوصی حدود ۴۲ هزار تومان تخمین زده شده است که درصورت واردات آن با ارز نیمایی، این رقم تا بیش ۲۰۰ هزار تومان افزایش خواهد داشت که البته هنوز اطلاعرسانی شفافی در مورد آن انجام نشده است.» مسئول داروخانه دیگری در اصفهان نیز معتقد است: «در صورتی که نحوه و نظام توزیع این واکسن به زودی مشخص نشود، شاهد بازار سیاه این دارو در داروخانههای خصوصی خواهیم بود، بهنحویکه ممکن است برخی تا یک میلیون تومان هم بابت آن بپردازند!»