به گزارش اصفهان زیبا؛ سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم‌زمان با ماه اردیبهشت به کار خود پایان داد و ناشران و خریداران را روانه خانه‌ها کرد. امسال نیز به رسم هر سال با پایان نمایشگاه آمارهای خریدوفروش در این رویداد فرهنگی منتشرشده و تحلیلگران تا مدتی نظر خود را در خصوص کم‌وکیف برگزاری نمایشگاه کتاب ارائه می‌کنند.
در این دوره نمایشگاه 210 کتاب‌فروش، 100 ناشر خارجی و 2700 ناشر داخلی در بخش حضوری و مجازی آثار خود را به مخاطبان حوزه کتاب عرضه کردند.
یک هیچ به نفع نمایشگاه فیزیکی
بر اساس آمارهای رسمی منتشرشده در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مجموعا 401 میلیارد و 90 میلیون تومان خرید کتاب ثبت شده که به تفکیک شامل 251 میلیارد و 290 میلیون تومان در بخش حضوری و 149 میلیارد و 800 میلیون تومان در بخش مجازی است.
همچنین به گفته علی رمضانی، قائم‌مقام نمایشگاه کتاب، فروش یک میلیون و 369 هزار و 606 نسخه کتاب در بخش مجازی نمایشگاه به ثبت رسیده و دومیلیون و 297 هزار و 529 نسخه نیز در بخش حضوری (بر اساس میانگین قیمت کتاب‌های فروش رفته در بخش مجازی) تخمین زده می‌شود.
بر این اساس تعداد کتاب‌های فروخته‌شده در نمایشگاه کتاب تهران چیزی حدود سه میلیون و 500 هزار نسخه است.نگاه به این آمار نشان می‌دهد مخاطبان دنیای کتاب همچنان خرید حضوری از نمایشگاه و پرسه‌زدن میان راهروهای شبستان را به خرید از نمایشگاه مجازی ترجیح می‌دهند.
شاهد آن هم حضور مسافران از سرتاسر کشور در نمایشگاه کتاب است. این در حالی است که سال گذشته، به نقل از یاسر احمدوند، رئیس نمایشگاه، 211 میلیارد و 350 میلیون تومان کتاب فروخته شد. از این میان بیش از 107 میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش حضوری و بیش از 103 میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش مجازی است. با این حساب در نمایشگاه سی و چهارم میزان فروش ریالی بالاتر از نمایشگاه سال گذشته بوده است.
در دو نمایشگاه اخیر چند نسخه کتاب فروخته شد؟
به گفته سخن‌گوی نمایشگاه کتاب تهران، تعداد نسخه‌های فروخته‌شده در نمایشگاه سی و چهارم یک میلیون و 369 هزار و 606 نسخه در بخش مجازی و بخش فیزیکی سه‌میلیون و 500 هزار نسخه است؛ درحالی‌که این رقم در نمایشگاه کتاب سال گذشته در بخش مجازی یک میلیون و 200 نسخه و با احتساب برآورد فروش حضوری کتاب به بیش از سه‌میلیون نسخه رسیده بود.
این یعنی میزان نسخه‌های به‌فروش‌رفته تنها 500 هزار عدد بوده است که رشد چشمگیری نیست. اما در مقابل آمار فروش ریالی بسیار بیش از این‌هاست که حرف‌هایی در پس پرده دارد. از سوی دیگر، در نمایشگاه سال گذشته 250 میلیارد نسخه فروش ثبت شده. درحالی‌که در نمایشگاه امسال این رقم به 401 میلیارد رسیده است. به عبارت دیگر، فروش ریالی نمایشگاه کتاب تهران 60 درصد افزایش داشته؛ درحالی‌که تعداد نسخه‌های فروخته‌شده تنها 14 درصد افزایش داشته است.
این نشان می‌دهد که افزایش قیمت کتاب تأثیر خاص خود را بر مصرف‌کننده گذاشته است. مردم در نمایشگاه سال گذشته در بخش مجازی یک‌میلیون و 200 هزار نسخه کتاب خریدند و با احتساب برآورد بخش حضوری سه‌میلیون نسخه کتاب خریدند و 250 میلیون ریال پرداخت کردند. اما در نمایشگاه سی‌وچهارم تنها 500 هزار نسخه بیشتر خریدند. درحالی‌که تقریبا دو برابر آن دست در جیبشان کرده‌اند. همه این‌ها نشان می‌دهد که کتاب همچنان در حال حذف از سبد خرید خانواده‌هاست.
می‌شود مثبت هم نگاه کرد
محمدمهدی شیخ‌صراف، مدیرعامل خبرگزاری ایبنا و مدیر کمیته روابط‌عمومی این دوره از نمایشگاه کتاب، در همین خصوص به خبرنگار «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «باید در نظر داشت که رقم گردش مالی نمایشگاه تنها یک شاخص است؛ هرچند جزو شاخص‌های مهم محسوب می‌شود. نکته اول این است که افزایش رقم فروش و گردش مالی این دوره از نمایشگاه کتاب تقریبا دو برابر شده است. اینکه گردش فضای کتاب و فروش نمایشگاه این افزایش را داشته، به خودی خود اتفاق مثبتی است؛ زیرا در شرایطی هستیم که فشار عمومی اقتصادی و تورم فزاینده وجود دارد و در چنین موقعیتی، همین که رقم فروش افت نداشته یا ثابت نمانده، بلکه رشد داشته، اتفاق مثبتی است.»
او بیان می‌کند: «اما اگر شاخص نسخه‌های به‌فروش‌رفته در نمایشگاه را اضافه کنیم، 500 هزار نسخه هم افزایش فروش داشته‌ایم؛ این هم باز شاخص مثبتی است و نشان می‌دهد تعداد کتاب‌های خریده‌شده هم بیشتر شده است. اما باید در نظر گرفت که در دوره کرونا نمایشگاه دو سال برگزار نشد و برای نمایشگاه سال گذشته باید جهش فروش را نسبت به دوره‌های قبل لحاظ می‌کردیم. با توجه به برگزاری نمایشگاه کتاب در سال گذشته و قراردادن همه این عوامل کنار هم، این افزایش آمار یک موفقیت محسوب می‌شود.»
شیخ‌صراف درباره ماندگاری کتاب در سبد خرید مردم می‌گوید: «در یک سال گذشته مثل همه حوزه‌ها و تمام بازارها تورم داشته‌ایم؛ در بازار نشر هم با افزایش قیمت نهاده‌های تولید، افزایش قیمت تمام‌شده و افزایش قیمت میانگین هر نسخه کتاب مواجه هستیم؛ اما با درنظرگرفتن تمام این‌ها باز هم فروش نمایشگاه افزایش داشته است. ولو 500 هزار نسخه. پس مردم به نسبت سال گذشته بیشتر کتاب خریده‌اند و کتاب در سبد خرید مردم جایش را بیشتر باز کرده است.»
او در پایان می‌گوید: «ممکن است عده‌ای بگویند دلیل این افزایش آماری این است که بخشی از کتاب‌ها به قیمت پارسال فروخته شده و ارزان‌تر است و به همین دلیل به فروش رفته. نکته مهم این است که این اتفاق همیشه وجود دارد و کتاب‌هایی که در نمایشگاه عرضه می‌شود، ممکن است چاپ یک سال گذشته و سال‌های قبلش باشد. همچنین خواب سرمایه در کتاب بالاست و بعضی از کتاب‌ها ممکن است یک سال زمان ببرد تا به فروش بروند و نقد شوند. پس این چیزی نیست که فقط مربوط به امسال باشد و به‌عنوان یک داده انحرافی بخواهد آمارها را منحرف کند. مهم‌ترین حسن نمایشگاه این دو سال اخیر این است که آمارها دقیق و قابل اتکا هستند و فقط مبتنی بر یک شاخص نیستند.»
