به گزارش اصفهان زیبا؛ طی سال‌های اخیر که تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا به تصویب رسید و این رویکرد وارد فاز اجرایی شد تا در صورت عملیاتی‌شدن در قالب موافقت‌نامه‌های تجاری همکاری‌ها و مبادلات اقتصادی ایران با کشورهای این منطقه تقویت شود، ایران نیز در بستر موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا فعالیت می‌کرد و از همین طریق هم توانست از مزیت‌های خوب اقتصادی اوراسیا استفاده کند و از سوی دیگر با رویکرد مشارکت سازنده با کشورهای همسایه دریای خزر مبتنی بر توسعه تعامل‌های اقتصادی، روابط خود را با این کشورها در قالب نشست‌های سالانه و همکاری‌های تجاری و اقتصادی پیش برد؛ منطقه‌ای با داشتن ظرفیت‌ها و منابع انرژی، مواد غذایی و البته ترانزیتی که اهمیت آن نه‌تنها برای کشورهای منطقه که برای بیشتر کشورهای جهان با توجه به سرمایه‌های غنی‌اش ثابت شده است؛ آن‌طور که دستورکار بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی هم‌اکنون با محوریت تقویت همکاری‌ها در منطقه اوراسیا طی یک برنامه منسجم تنظیم شده است.
اصفهان هم با وجود همه چالش‌های سیاسی و اقتصادی ناشی از تحریم‌ها تجربه همکاری با برخی از کشورهای اوراسیا را در رزومه تعامل‌های بین‌المللی خود در حوزه تجارت و بازرگانی به‌خصوص در بخش مواد غذایی و محصولات لبنی دارد؛ روندی که نشان می‌دهد زمینه‌های همکاری اصفهان با کشورهای این منطقه فراهم است و ظرفیت توسعه روابط نیز به شکل خواهرخواندگی میان اصفهان با شهرهایی از کشورهای منطقه اوراسیا (همچون اصفهان_ سن‌پترزبورگ) وجود دارد تا در بستر توافق‌نامه‌های خواهرخواندگی بیشتر به توسعه همکاری‌های تجاری بپردازد و ظرفیت‌های خود را به این منطقه بیشتر معرفی کند.
قزاقستان؛ بهترین گزینه برای ارتباط با اصفهان؟
در خصوص آورده کشورهای اوراسیا برای اصفهان و امکان روابط خواهرخواندگی بیشتر با شهرهایی از این کشورها باید گفت که ظرفیت کشور تا کشور و شهر به شهر این منطقه متفاوت است.
در حال حاضر اصفهان با توجه به روابط سیاسی ایران با منطقه خزر و اوراسیا، علاوه بر روسیه فعلا می‌تواند روی کشور قزاقستان تمرکز کند؛ چراکه از کشورهای حاشیه دریای خزر روابط ایران با جمهوری آذربایجان پرفرازونشیب است و در بستر روابط نامتعادل نمی‌توان به آینده رابطه با شهرهایی از این کشور اطمینان داشت؛ شرایطی که برای قزاقستان اما صدق نمی‌کند.
روابط ایران و قزاقستان برعکس روابط ایران با آذربایجان نسبتا پایدار و مدام درحال‌توسعه است. ایران و قزاقستان همچنین از اشتراک‌ها و مشابهت‌های فرهنگی بسیاری برخوردارند؛ فضایی که می‌تواند روابط خواهرخواندگی میان شهرهای دو کشور را به‌نوعی تسهیل کند.
طبق بررسی‌های انجام‌شده قزاقستان با داشتن دو بندر آکتائو و آتیرائو و شهری با نام آلماتی بیشترین ظرفیت را برای ارتباط خواهرخواندگی با اصفهان دارد.
بندر آتیرائو هم‌اکنون در حال تبدیل‌شدن به هاب انرژی دریای خزر است و آلماتی، پایتخت پیشین قزاقستان نیز از ظرفیت‌های اقتصادی بسیاری برخوردار است و طبق نظر متخصصان برای این کشور نقش استانبول را در ترکیه ایفا می‌کند؛ بنابراین اصفهان باید با بررسی اینکه با کدام‌یک از این سه شهر می‌تواند به نقاط مشترک بیشتری برسد، برای ایجاد روابط خواهرخواندگی با آن‌ها اقدام کند.
کارشناسان حوزه تجارت بین‌الملل مشخصا آلماتی را برای خواهرخواندگی با اصفهان پیشنهاد می‌کنند و معتقدند این شهر ازهرجهت برای این نوع روابط مناسب‌تر از دیگر شهرهای قزاقستان است؛ آن‌طور که حسن ولی‌بیگی، پژوهشگر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، در خصوص ظرفیت‌های قزاقستان به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «ارتباط با قزاقستان برای ایران یک مزیت است؛ چراکه این کشور عضو اتحادیه اوراسیاست و به‌زودی ایران می‌تواند در بستر موافقت‌نامه تجارت آزاد با این کشور روابط تجاری بهتری داشته باشد.»
او با بیان اینکه آلماتی یکی از بزرگ‌ترین استان‌های قزاقستان به شمار می‌آید و هم به لحاظ مصرف و هم به لحاظ وجود صنایع مختلف یک شهر صنعتی به‌شمار می‌رود، ادامه می‌دهد: «در کل ما نباید انتظار خود را از روابط خواهرخواندگی بالا ببریم. این‌طور نیست که اگر اصفهان با شهری از قزاقستان خواهرخوانده شود، سود بالای اقتصادی نصیب اصفهان خواهد شد. ما باید انتظارهای خود را محدود به شرایط فعلی کنیم؛ البته جدای از این، ارتباط اصفهان با آلماتی می‌تواند به توسعه روابط ایران با قزاقستان کمک کند؛ چراکه در حال حاضر ایران هدف‌گذاری سه‌میلیارددلاری تجارت با قزاقستان دارد و ما باید تلاش کنیم از راه‌های مختلف به این هدف دست پیدا کنیم. شاید یکی از راه‌های دستیابی به این موضوع، ایجاد روابط خواهرخواندگی اصفهان با آلماتی باشد.»
این کارشناس حوزه تجارت بین‌الملل با اشاره به اینکه بعد جمعیتی استان آلماتی در مقایسه با دیگر استان‌های کشور قزاقستان بسیار چشمگیر است، می‌گوید: «آلماتی دومیلیون نفر جمعیت دارد و شهرهای پس‌ازآن در قزاقستان اما به یک‌چهارم جمعیت آن می‌رسند. از طرفی، صنعتی‌بودن این استان باعث برگزاری بیشتر نمایشگاه‌های تجاری قزاقستان در شهر آلماتی شده است؛ فضایی که جذب بیشترین توریست‌ها و بیشترین هیئت‌های مختلف تجاری به این شهر را باعث می‌شود. نکته بعدی اینکه قزاقستان کشور نسبتا سردی است و آلماتی به دلیل اینکه در جنوب این کشور واقع شده، از سرمای کمتری نسبت به دیگر شهرهای قزاقستان همچون آستانه، آکتائو و … برخوردار است و این به‌عنوان یک مزیت به‌حساب می‌آید؛ شهری جنگلی و سرسبز که کمترین ترافیک را در آن شاهد هستیم. درآمد سرانه بالای این استان نیز از دیگر ویژگی‌هایی است که می‌تواند برای روابط خواهرخواندگی موردتوجه قرار گیرد؛ ازاین‌جهت که آلماتی یک بازار مصرف به‌شمار می‌آید که نسبت به استان‌های دیگر قزاقستان سهم مصرفی بالاتری دارد. هرچقدر درآمد سرانه بالاتر باشد، سطح مصرف نیز افزایش می‌یابد؛ درعین‌حال امکان صادرات و مبادله تجاری این استان نیز بیشتر خواهد شد.»
روابط خواهرخواندگی؛ متأثر از روابط سیاسی اقتصادی کشورها
بخش دیگر صحبت‌های ولی‌بیگی به بررسی روابط خواهرخواندگی اصفهان و تأثیرگذاری عوامل سیاسی اقتصادی دولت‌ها بر این روابط گذشت.
برخی کارشناسان حوزه تجارت بین‌الملل معتقدند که اصفهان پیش از برنامه‌ریزی برای ایجاد روابط خواهرخواندگی جدید ازجمله شهرهایی از کشورهای اوراسیا ابتدا باید واقعی و مؤثر بودن روابط خواهرخواندگی کنونی خود را بررسی و پس‌ازآن به تعداد آن‌ها اضافه کند؛ اینکه اصفهان بررسی کند طی سال‌هایی که از عقد تفاهم‌نامه‌های خواهرخواندگی‌اش می‌گذرد، چه اقداماتی برای شناساندن این شهرها به شهروندان خود انجام داده است و تا چه اندازه شهروندان اصفهانی خواهرخوانده‌های شهرشان را می‌شناسند؛ ازجمله اینکه چند پارک به نام خواهرخوانده‌های اصفهان در شهر وجود دارد یا بالعکس چند پارک به نام اصفهان در شهرهای خواهرخوانده‌اش به ثبت رسیده است؟
این رویکرد به این خاطر است: به کسانی که در این پارک‌ها حضور پیدا می‌کنند، بفهماند شهری به نام اصفهان یا شهری به نام خواهرخوانده‌های اصفهان وجود دارد و آن‌ها با یکدیگر خواهرخوانده هستند. درواقع به اعتقاد این کارشناسان، روابط خواهرخواندگی با چنین اقداماتی تعریف می‌شود که روح تعامل در اتباع دو شهر دمیده شود؛ چراکه تنها بستن قراردادهای خواهرخواندگی بدون نمود عینی کافی نیست؛ باید مظهر همکاری‌های مشترک به هر شکل ممکن در دو شهر نمایان شود.
ولی‌بیگی اما از دیگر عوامل مؤثر بر ارتباط‌های خواهرخواندگی می‌گوید و معتقد است این نوع ارتباط‌ها متأثر از روابط سیاسی‌اقتصادی کشورها با یکدیگر است و شرایط حاکم بر اقتصاد ایران که عمدتا از روابط بین‌الملل، متغیرها و شوک‌های خارجی نشئت می‌گیرد، در روابط خواهرخواندگی بسیار نقش دارد.
او می‌گوید: «نوع تعامل‌های سیاسی و اقتصادی میان دولت‌ها در برخی شرایط به شهرها اجازه نمی‌دهند آن‌طور که باید در روابط خواهرخواندگی خود موفق باشند؛ البته ممکن است برخی تعامل‌ها و همکاری‌های فرهنگی از طریق شهرداری‌ها که چندان هم هزینه‌بر نیست، میان شهرهای خواهرخوانده صورت گیرد؛ بااین‌حال نمی‌توان به حضور و سهم ما در آن کشورها یا آن شهرهای خواهرخوانده در کشورمان چندان امیدوار بود. فضای سیاسی حاکم آن‌چنان بر روابط خواهرخواندگی ما سایه افکنده است که اجازه نمی‌دهد اقدامات چشمگیری در این بستر صورت گیرد؛ لذا به نظر می‌رسد روابط خواهرخواندگی آن‌طور که باید، نمی‌تواند منجر به اقدامات بهبوددهنده در شهرهای ما شود.»
این پژوهشگر حوزه بازرگانی با بیان اینکه بسترهای موردنیاز برای روابط خواهرخواندگی باید فراهم شود، ادامه می‌دهد: «در حال حاضر فضای تحریم‌ها بر عملکرد روابط خواهرخواندگی ما سایه افکنده و به‌طور خاص بحث تحریم‌ها و روابط با کشورهای مختلف باعث شده است روابط خواهرخواندگی ما به حاشیه برود و موافقت‌نامه‌هایی که امضا می‌شود، به‌طور کامل اجرایی نشود؛ لذا دور از ذهن است که ما انتظار داشته باشیم در چنین جوی روابط به‌خوبی پیش رود.»
او می‌گوید: «تسلط اقتصاد کشورهای بزرگ دنیا بر کشورهای هدف ما مؤثر است؛ عاملی است که اجازه نمی‌دهد، اهدافی که در روابط خواهرخواندگی دنبال می‌شود، به سرانجام برسد. به عقیده بنده، اگر اصفهان بخواهد به تعداد خواهرخوانده‌های خود اضافه کند، بازهم اتفاق خاص و جدیدی نخواهد افتاد و تا شرایط کلی کشور بهبود پیدا نکند، روابط در سطح توافق‌نامه باقی خواهد ماند و حتی با بیشترین کارکرد تبلیغاتی نمی‌توان به بهبود شرایط امید داشت.»
