مرکز اورژانس اجتماعی با اسم مختصر 123 ، مرکزی است که در مواقع بحران‌های اجتماعی به کمک می‌آید. این مرکز زیر نظر معاونت اجتماعی سازمان بهزیستی است. شاید بسیاری از مردم در این سال‌ها با به‌خاطرسپردن این شماره رند از بسیاری اتفاقات بد در زندگی‌شان جلوگیری کرده‌اند. عبدالرضا اسماعیلی، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی استان اصفهان، در تور بازدید خبرنگاران از مرکز اورژانس اجتماعی و در معرفی معاونت اجتماعی سازمان بهزیستـی به توضیحاتی در این بـاره پرداخت. / کودکان کار
دفتر آسیب‌های اجتماعی شامل آسیب‌ها و فوریت‌های اجتماعی، یکی از دفاتر مهمی است که اسماعیلی آن را معرفی می‌کند. این دفتر در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت و موضوعاتی چون سلامت زنان و دختران، کودکان کار وحمایت از کودکان، حمایت از کودکان با بحران هویت جنسی، مرکز حمایت روانی ازدختران وزنان و خانه امن و خشونت خانگی علیه زنان را بررسی می‌کند.
پوشش 24ساعته اورژانس اجتماعی
به گفته معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی استان اصفهان، اورژانس اجتماعی یکی از حساس‌ترین مراکز معاونت اجتماعی است که به طور ۲۴ساعته کل استان را پوشش می‌دهد. در کنار آن، خودروهای سیار، پایگاه اجتماعی و مرکز مداخله بحران شامل تیم‌های تخصصی قرار دارند که در بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی وارد عمل می‌شوند.
بنا به گفته اسماعیلی، در استان 19 اورژانس اجتماعی وجود دارد و در شهر اصفهان نیز سه اورژانس اجتماعی مشغول به فعالیت است. اصفهان تنها شهرستانی است که مرکز سطح یک دارد و می‌تواند به‌صورت شبانه‌روزی تا یک‌ماه از مراجعان نگهداری کند. اکثر شهرستان‌ها سطح دو هستند وتا 48ساعت می‌توانند مراجعه‌کننده را نگهداری کنند و برخی سطح سه هستند که شرایط نگهداری ندارند و سریع فرد را منتقل می‌کنند.
او اما به ناکافی‌بودن امکانات استان اصفهان در حوزه اورژانس اجتماعی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: مراکز اورژانس کافی نیست و باید افزایش پیدا کند تا بتواند پاسخ مناسب به آسیب‌ها بدهد.
خشونت خانگی افزایش داشته است
اسماعیلی با اشاره به آمار تعداد تماس‌ها با مرکز ۱۲۳ استان اصفهان در نُه‌ماهه اخیر، اضافه می‌کند: طبق تماس‌هایی که با 123 گرفته شده، اقدام به خودکشی در سال ۱۴۰۰ در نُه‌ماهه ۵۵۷نفر بوده؛ اما در سال جاری به ۱۰۸۸ نفر رسیده است. در سال ۱۴۰۰ افکار خودکشی ۳۱۳ نفر بود که در سال ۱۴۰۱ به ۶۲۱نفر رسیده است. فرار از منزل 185 نفر بوده که در سال جاری به 293 نفر رسیده است.
طبق برآوردی که از مراجعان به مراکز ۱۲۳ استخراج شده، خشونت خانگی در حال افزایش است. همسرآزاری، فرزندآزاری، معلول‌آزاری و سالمندآزاری افزایش پیدا کرده و دلایل مختلفی برای این افزایش وجود دارد. شرایط اقتصادی، اجتماعی، بیماری‌ها و عوامل دیگری در این امر دخیل بودند.
هدف ما توانمندسازی زنان بدسرپرست است
اسماعیلی ادامه داد: دفتر توانمندسازی زنان نزدیک به ۱۰هزار پرونده زنان سرپرست خانوار و چندقلو را زیر چتر خودش دارد و طرح بیمه زنان روستایی، شهری، عشایری گروه‌های همیار، گروه مالی خرد، چندقلو و پرداخت مستمری را پیگیری می‌کند. او گفت: هدف ما پرداخت مستمری به زنان بدسرپرست نیست، بلکه توانمندسازی بانوان را مدنظر داریم تا بتوانند از چرخه حمایت خارج بشوند. در حوزه اجتماعی زنان سرپرست خانوار پشت نوبت نداریم. اما در حوزه توانمندسازی پشت نوبتی وجود دارد.
450 کودک در خانه‌های کودک ونوجوان نگهداری می‌شوند
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی استان اصفهان به دفتر کودکان و نوجوانان یا شبه‌خانواده نیز اشاره کرد و گفت: این دفتر به امور فرزندان ساکن در خانه‌های کودک و نوجوان یا فرزندانی که نزد بستگان قرار دارند رسیدگی می‌کند. طبق آماری که اسماعیلی از خانه‌های کودک ونوجوان داد، 40خانه کودک و نوجوان در استان داریم که پسران را از سن صفر تا ۱۸ سال و دختران را تا زمان ازدواج نگهداری می‌کنند.
او گفت: امروز این خانه‌ها به صورت هیئت‌امنایی اداره می‌شوند. سال‌ها قبل سه مرکز دولتی دختران، پسران و شیرخواران داشتیم؛ اما عملکرد آن‌ها موفقیت‌آمیز نبود و بیشتر به‌صورت اردوگاهی زندگی می‌کردند و تنها برآوردن نیاز زیستی در آن مراکز اتفاق می‌افتاد.
فعلا فقط شیرخوارگان به صورت دولتی اداره می‌شود. در سال ۷۶ اولین خانه کودک به صورت هیئت امنایی توسط یک روحانی به نام انصاری در نطنز تأسیس شد. شیوه متفاوت و عملکرد موفقیت‌آمیز این مرکز تبدیل به یک دستور کشوری شد و ازآن زمان مراکز کودک ونوجوان به بخش خصوصی واگذار شد. در حال حاضر این مراکز به‌صورت هیئت امنایی است و ۴۵۰کودک در آن‌ها نگهداری می‌شود.
رسیدگی به کودکان نزد بستگان که بیشتر تمایل بهزیستی برای نگهداری کودکان بد سرپرست نزد بستگان است، هم بر عهده این دفتر است. امداد ماهانه به مبلغ یک‌میلیون و ۷۰۰هزار تومان به کودکان پرداخت می‌شود و شرایط کودک تحت‌نظر است.
فرزند سر راهی نداریم شیرخوارگان بدسرپرست داریم
فرزندخواندگی هم یکی از وظایف این دفتر است که به شکل دائم و موقت و مهمان یا مشک (مراقبت مشارکتی) اجرا می‌شود. اسماعیلی با تأکید بر اینکه دیگر کودک سر راهی نداریم و بیشتر کودکان بدسرپرست هستند، اضافه می‌کند: استان اصفهان با همراهی مقام قضایی تنها استانی است که این طرح را اجرا کرده است. این کودکان را به‌صورت مهمان برای مدتی به خانواده‌ها می‌سپاریم که عمدتا کمتر از یک ماه است تا مشکل کودک حل شود.
در حال حاضر در فرزندخواندگی سن فرزند بالا رفته و چیزی به‌عنوان شیرخوار داریم تا به خانواده واگذار کنیم. بیشتر پذیرش‌ها بدسرپرست هستند. بچه‌ها با دستور قاضی به مراکز کودک و یا خانواده برمی‌گردند؛ بنابراین سعی می‌کنیم طرح مشک را برای افزایش نیافتن حضور بچه‌ها در خانه کودک اجرا کنیم. او در توضیح بیشتر درباره کم‌شدن کودکان سرراهی می‌گوید: بیشتر کودکان در بیمارستان رها می‌شوند.
البته امکان خرید وفروش کودک در بیمارستان هم وجود دارد. اما ما با مددکاران بیمارستان هماهنگ هستیم و در صورت مشاهده موارد مشکوک وارد عمل می‌شویم. هرساله با مددکاران بیمارستان جلسه داریم.آن‌ها با مادران معتاد برای جلوگیری از خرید وفروش نوزادان و آسیب‌زدن یا سوءاستفاده از آن‌ها صحبت می‌کنند و موارد را به بیمارستان اطلاع می‌دهند ومادران تحت حمایت قرار می‌گیرند.
اصفهان آمار کودکان کار بالایی ندارد
یکی از کارهای دفتر آسیب اجتماعی رسیدگی به کودکان کار است. اسماعیلی با اشاره به اینکه امروز مسئله کودکان کار و آسیب‌های اجتماعی آن‌ها اهمیت زیادی پیدا کرده، ادامه می‌دهد: ۱۳ دستگاه موظف هستند بحث کودکان از شروع پذیرش تا توانمندسازی آن‌ها را برعهده بگیرند؛ البته کودکان کار، کودکانی هستند که روزها سر کار می‌روند و شب‌ها به خانه برمی گردند؛ اما کودکان خیابان سرپناهی ندارند. برای سامان‌دهی کودکان کار در پنج مرحله شناسایی، جذب، پذیرش، سامان‌دهی و توانمندسازی اقدام می‌کنیم که هدف بهزیستی توانمندسازی است.
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی آمار اعلام‌شده درباره اینکه اصفهان بالاترین کودکان کار و خیابان را دارد را تکذیب و تأکید می‌کند: بهزیستی به هیچ عنوان این آمار را تأیید نمی‌کند و استان اصفهان در حوزه کودکان کار شاید جزو هشت استان اول کشور باشد. در مرکز حمایت آموزشی روزانه از 120 کودک حمایت می‌شود ودر مرکز کودک کار بهزیستی در 9 ماه امسال 195 کودک پذیرش شده است.
افتتاح مرکز نگهداری کودکان کار در اصفهان
او از همکاری سازمان‌های متولی کودکان کار در دوسال گذشته خبر می‌دهد که این همکاری منجر به افتتاح مرکزی برای پذیرش کودکان کار در خیابان جی و افتتاح آن در هفته آینده شده است.
این مرکز ظرفیت پذیرش ۴۵ کودک پسر و بیش از ۲۰ کودک دختر دارد. این کودکان به صورت کوتاه‌مدت از یک روز تا ۲۱ روز در مرکز نگهداری می‌شوند تا وضعیت آن‌ها مشخص شود و موردحمایت خانواده قرار گیرند. در غیر این صورت به صورت میان مدت تا یک سال در مرکز نگهداری می‌شوند و اگر فاقد سرپرست باشند به خانه‌های کودک و نوجوان منتقل می‌شوند.
او اما در ادامه نبود یک سامانه متحد برای ثبت این کودکان را دلیل اعلام آمارهای ناصحیح در استان می‌داند که با خرید دستگاه عنبیه و ثبت مشخصات کودکان در مرکز نگهداری کودکان کار و خیابانی، آمار آن‌ها به صورت رسمی ثبت می‌شود و کودکان تکراری را به خوبی می‌توان تشخیص داد تا اقدامات پیشگیرانه و قانونی در خصوص آن‌ها انجام شود.
اسماعیلی اما در ادامه کاهش کودکان کار و خیابانی را در سال آینده دور از ذهن نمی‌داند و معتقد است که همکاری 13 دستگاه متولی در سامان‌دهی کودکان روند بهتری پیدا کرده است؛ اما برای کاهش واقعی این آمار باید اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از بازگشت مجدد کودکان اتفاق بیفتد.
