با توجه به اینکه استانداردها و قوانین کنفدراسیون فوتبال آسیا هرساله به‌روز می‌شود، باشگاه‌ها برای توسعه و انطباق با این مقررات باید چه اقداماتی انجام دهند؟
باشگاه‌ها باید به‌طور مداوم به‌روز شوند و مطابق الزام‌ها حرکت کنند. دوازده سال پیش که سیستم حرفه‌ای برای باشگاه‌های ایرانی تعریف شد، باشگاه‌هایی که می‌خواستند در لیگ‌های حرفه‌ای شرکت کنند، باید الزام‌هایی را رعایت می‌کردند تا به‌عنوان باشگاه حرفه‌ای شناخته شوند. این اقدام در زمان مسئولیت عزیز محمدی صورت گرفت. هدف کنفدراسیون فوتبال آسیا، توسعه فوتبال در قاره کهن بود. اجرای برنامه حرفه‌ای‌سازی باشگاه‌ها از ژاپن نشئت گرفت؛ زیرا در برنامه 50 سال این کشور باید در سال 2030 در جمع چهار تیم برتر جام‌جهانی قرار گیرد؛ ازاین‌رو ژاپنی‌ها برنامه حرفه‌ای‌کردن باشگاهی در آسیا را به AFC پیشنهاد کردند که مورد تأیید قرار گرفت. اگر به سیدبندی تیم‌های آسیایی نگاهی بیندازید، برخی طلایی، برخی نقره‌ای و برخی نیز برنزی هستند؛ اما فوتبال ما در هیچ‌کدام از این سطح‌ها نیست؛ زیرا در بحث برنامه توسعه فوتبال ضعیف هستیم و اگر تا امروز تیم‌های ما در مسابقات آسیایی شرکت کرده‌اند، تلاش خود باشگاه‌ها بوده است.
روند دریافت پروانه حرفه‌ای چگونه است؟
این الزام‌ها در سه بخش تعیین‌شده بود که زیرمجموعه‌هایی را شامل می‌شد و سه سطح A,B,C تعریف شده بود. سطح C برای باشگاه‌هایی بود که به‌تازگی به فوتبال ورود کرده یا اینکه زیرساخت‌های لازم را نداشتند و این باشگاه‌ها باید حداقل‌ها را رعایت می‌کردند.
از همان دوره اول باشگاه‌ها مدارکی را درست کرده و ارسال کردند که چندان متقن نبود؛ اما چند باشگاه اطلاعات صحیح ارسال کردند که در آن مقطع سخت‌گیری چندانی ایجاد نمی‌شد؛ بااین‌حال تلاش کنفدراسیون فوتبال آسیا برای ارتقای سطح تیم‌های C به B و A بود.
باشگاه سپاهان هم در این مدت تلاش کرد از سطح C به سطح A برسد. در گذشته سخت‌گیری‌ها کمتر بود؛ اما هرساله شرایط سخت‌تر می‌شود و باشگاه‌ها باید تلاش کنند که به سطح موردنظر AFC برسند.
باشگاه‌های سپاهان و فولاد با رعایت‌کردن چه مواردی موفق به کسب مجوز حرفه‌ای شدند؟
مسائل متعددی در کسب پروانه حرفه‌ای باشگاه‌ها نقش دارند. کنفدراسیون فوتبال آسیا برای اعطای مجوز حرفه‌ای، تیم‌های فوتبال را بررسی می‌کند. زیرساختارهای باشگاه مانند محل تمرین و مسابقه نیز موردتوجه قرار دارند که هرکدام از زیرساخت‌ها باید استاندارهای لازم را داشته باشند.
ازلحاظ پرسنلی هم مدارک افراد ارزیابی می‌شود. در بحث مسائل حقوقی نیز قراردادهای ورزشکاران و مربیان و اساسنامه باشگاه و حتی سهام‌داران باشگاه موردبررسی قرار می‌گیرد. این مقوله برای AFC از اهمیت بالایی برخوردار است و روی تراز مالی سالانه حساسیت زیادی دارند؛ البته این حساسیت به این معنا نیست که تراز مالی الزاما مثبت باشد؛ بلکه باید به نسبت سال قبل بهتر تلقی شود. اگر یک سال ضرر کردید و سال بعد، تراز منفی‌تر بود، برای آن‌ها موردقبول نیست؛ ضمن اینکه تسویه‌حساب نیز اهمیت دارد و نباید بدهی و پرونده مالی داشته باشند.
وجود آکادمی‌های بزرگ در دو باشگاه چقدر در کسب مجوز آن‌ها نقش داشته است؟
یکی از بخش‌های مجوز حرفه‌ای، وجود آکادمی فعال است؛ البته نزدیک به دو سال است که به دلیل شیوع کرونا، در این بخش درخواست مدارک کاملی نداشته‌اند؛ اما باشگاهی که درزمینه فوتبال فعالیت می‌کند، حداقل تیم‌های پایه، یعنی پنج تیم در رده‌های 14، نوجوانان، جوانان و امید و رده‌های ده تا سیزده سال را باید دارا باشد؛ البته منظورشان تیمداری نیست؛ بلکه عزم باشگاه‌ها درزمینه تربیت بازیکن برای تیم بزرگ‌سالان و فلسفه آکادمی برایشان اهمیت دارد.
آکادمی‌های سپاهان و فولاد طبق فلسفه خاصی فعالیت می‌کنند و مدارکی که ارسال می‌کنند، کامل است. چندی قبل نیز آکادمی سپاهان از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا مورد ارزیابی قرار گرفت و عنوان آکادمی دوستاره را کسب کرد. باشگاه‌هایی که حذف شدند، معمولا آکادمی نداشتند یا اگر داشتند، نتوانستند مدارک کاملی از آن را ارائه کنند.
با توجه به اینکه امسال ورزشگاه نقش‌جهان معرفی شد، تأیید این استادیوم تابع چه شرایطی بود؟
ورزشگاه یکی از ساختارهای مدنظر AFC است و هر تیم حرفه‌ای باید زمین تمرین و مسابقه داشته باشد. ورزشگاه محل برگزاری مسابقات نیز باید استاندارد لازم مانند میکسدوزن، رختکن میزبان و میهمان، اتاق دوپینگ و… را دارا باشد که این موارد به‌صورت چک‌لیست در اختیار باشگاه‌ها قرار می‌گیرد. ساختار نقش‌جهان مربوط به 30 سال قبل بود و با الزام‌های مدنظر AFC مطابقت نداشت؛ اما از طریق کارهایی که شرکت فولادمبارکه در این ورزشگاه انجام داده است، تغییرات زیادی در راستای الزام‌های موردتأیید صورت‌گرفته و با انجام این کارها، ورزشگاه نقش‌جهان موردتأیید قرار گرفته است.
یک باشگاه به‌واسطه مجموعه‌ای از الزام‌ها حذف می‌شود و این‌گونه نیست که حذف یک تیم تنها به دلیل استادیوم آن باشد.
مهم‌ترین دلیل عدم اعطای مجوز به تیم‌های استقلال و پرسپولیس چه بود؟
هیچ‌کس اطلاع درستی ندارد؛ زیرا این موارد محرمانه اعلام می‌شود و تنها سازمان لیگ و کمیته مجوز حرفه‌ای در جریان جزئیات هستند. تمام مواردی که بیان می‌شود، حدسیات است که نمی‌توان به آن‌ها استناد کرد؛ البته مباحث مالی و بحث تسویه‌حساب بازیکنان و کادر فنی برای AFC اهمیت بالایی دارد.
امسال دو باشگاه نتوانستند سندسازی کنند یا اینکه سخت‌گیری‌ها باعث شد مجوز حرفه‌ای نگیرند؟
الزام‌های کنفدراسیون فوتبال آسیا برای اذیت‌کردن باشگاه‌ها نیست؛ بلکه به‌قصد حرفه‌ای‌کردن باشگاه‌ها تعیین‌شده است. با تأکید AFC باشگاه‌ها باید مستقل باشند و از منابع خود همچون فروش و ترانسفر بازیکن درآمد کسب کنند تا باشگاه‌ها روی پای خود بایستند؛ منتها قوانین کشوری به‌گونه‌ای است که چندان کاری از پیش نمی‌رود. الزام‌های مشخص‌شده برای رشد و توسعه باشگاه‌های فوتبال انجام می‌شود و نباید به آن اطلاق سخت‌گیری کرد. 12 سال فرصت دادند و اگر باشگاهی در این مدت کاری برای نزدیک شدن به استانداردها انجام نداده باشد، باید حذف شود؛ حتی باشگاه سپاهان هم اگر بخواهد اهمال کند، کنار گذاشته می‌شود. تردید نداشته باشید که فصل آینده سخت‌گیرتر و جدی‌تر با موضوع مجوز حرفه‌ای باشگاه‌ها برخورد می‌شود. خوشبختانه باشگاه در این 12 سال به‌جز یک‌بار که استادیوم نقش‌جهان را قبل از تأییدشدن معرفی کردیم، سایر سال‌ها پروانه حرفه‌ای دریافت کرده‌ایم.
باشگاه سپاهان برای اینکه در سال‌های آینده هم بتواند مجوز حــرفــه‌ای دریــافــت کــنــد، چــه اولویت‌هایی را باید در دستور کار داشته باشد؟
کمیته مجوز حرفه‌ای در گذشته هم وجود داشت؛ اما با حضور آقای ساکت در مسئولیت مدیرعاملی باشگاه، این کمیته فعال‌تر شده و ملزم است تمام موارد اعلامی را رعایت کند. بااینکه امسال سخت‌گیری‌های AFC بیشتر شده بود، با کمک و درایت آقای ساکت کارها با سهولت پیش رفت. باشگاه سپاهان در تلاش است تمام الزام‌های مدنظر کنفدراسیون فوتبال آسیا را رعایت کند تا شأن فوتبال کشورمان در آسیا رعایت شود.
از چه زمانی اقدامات لازم برای دریافت مجوز حرفه‌ای سال 2023 شروع خواهد شد؟
در اردیبهشت و خرداد سیستم بازشده و باید مدارک را بارگذاری کرد. قبل از آن از سوی کمیته مجوز حرفه‌ای بــه بــاشــگاه‌هــا هــشــدارهــای لازم داده می‌شود و در باشگاه سپاهان نیز برحسب مدارک سال گذشته و تغییرات جدید، مدارک مهیا می‌شود. در فرصتی که تا قبل از بارگذاری مدارک هست، در استادیوم باید اقداماتی انجام و آیین‌نامه‌هایی تدوین شود. کارگروه دریافت مجوز حرفه‌ای از هم‌اکنون فعالیتش را آغاز کرده است. مطمئن باشید باشگاه سپاهان همواره پرچم‌دار کسب مجوز حرفه‌ای خواهد بود.
فدراسیون فوتبال در راستای حمایت از تیم‌ها برای دریافت مجوز حرفه‌ای چه کرده است؟
دریافت مجوز حرفه‌ای بر اساس برنامه‌ای که از 12 سال پیش شروع شده است و در مقطعی فدراسیون از باشگاه‌ها حمایت‌هایی داشت، اما در حال حاضر حمایتی از سوی فدراسیون فوتبال صورت نمی‌گیرد و اگر باشگاه‌های ایرانی نتوانسته‌اند این مجوز را دریافت کنند، بخشی از آن به بی‌برنامگی و بی‌توجهی فدراسیون بازمی‌گردد. این‌گونه نیست که فدراسیون بالای گود بایستد و از باشگاه‌ها بخواهد به‌طور مستقل برای حرفه‌ای‌شدن اقدام کنند. باشگاه سپاهان هزینه زیادی متحمل می‌شود؛ اما با توجه به مشکلاتی که در کشورمان در خصوص برندسازی، حق کپی‌رایت و نبود حق پخش تلویزیونی وجود دارد، برای کسب درآمد با مشکلاتی مواجه شده است؛ البته باشگاه‌ها نیز کم‌کاری‌هایی داشته‌اند و با وابستگی خود به دولت، به‌نوعی خودشان را راحت کرده‌اند.
حمایت‌هایی که از دو تیم سرخابی صورت گرفت، کار را به‌جایی رساند که این دو باشگاه نتوانند مدارکشان را ارسال کنند. البته قابل پیش‌بینی بود که این اتفاق رخ می‌دهد. درواقع سه سال پیش باید این اتفاق رخ می‌داد. البته در جای خود نکته مثبتی است که باعث می‌شود باشگاه‌ها و مسئولان به فکر بیفتند که با مدارک و اسناد درست مجوز بگیرند؛ نه اینکه مدرک درست کنند و با کارنکرده، بخواهند مدارک را کپی کنند.
مجموع مدارکی که باید بارگذاری شود، چقدر برآورد می‌شود؟
1700 مدرک در پنج بخش؛ کلیه اطلاعاتی است که باشگاه حرفه‌ای در اختیار کنفدراسیون فوتبال آسیا قرار می‌دهد. سپاهان در رشته‌های دیگر فعالیت دارد؛ اما AFC کاری به دیگر رشته‌ها ندارد، بلکه می‌خواهد بداند در حوزه فوتبال شما چه‌کار می‌کنید؟ چه درآمدی دارید؟ چقدر زیان‌ده هستید و چه زیرساخت‌هایی دارید؟ تنها حسابرسی هم در بخش فوتبال است و خیلی باشگاه‌ها از این موضوع می‌نالند؛ زیرا حسابرسی‌ها بعضا درست نیست. خوشبختانه باشگاه سپاهان اساسنامه مستقل و فعالیت‌های مالی مستقل دارد و تمام مدارکی را که فدراسیون بین‌المللی فوتبال نیاز داشته، ارسال کرده است.
چــه مــســائــلــی بــاعــث شــده است باشگاه سپاهان در مسیر حرفه‌ای‌گری حرکت کند؟
یک باشگاه وقتی ساختار درستی داشته باشد، تمام موارد را ممیز و بررسی می‌کند. باشگاه سپاهان به‌عنوان یک باشگاه الگو در کشور مطرح است؛ ساختار بسیار قوی دارد و به این دلیل از هیچ مشکلی عبور نمی‌شود؛ بلکه در کمیته مرتبط بررسی می‌شود؛ زیرا در خصوص تمام موارد دستورالعمل‌هایی وجود دارد. مدیرعامل باشگاه همیشه مثالی برای ما دارد که اگر پنجره‌ای شکست و به آن اهمیت ندادید، در آینده پنجره‌های بیشتری شکسته می‌شود و ترمیم آن سخت است؛ اما اگر برای ترمیم یک پنجره به‌موقع اقدام کنید، کار ساده‌تر خواهد بود. در مقطعی که آقای ساکت از باشگاه سپاهان رفته بود، پیش‌بینی‌هایی داشتم که باشگاه ممکن است در مسیر تیم‌های استقلال و پرسپولیس قرار گیرد؛ اما با حضور یک مدیر لایق، باشگاه هیچ‌گاه ضربه نمی‌خورد. یک موضوع مهم را نباید نادیده بگیرید.
چه موضوعی؟
باشگاه‌های سپاهان و فولاد رسالت خود را در تکمیل مدارک انجام دادند و تلاش کردند مدارک درست و سالم و کاملا واقعی را ارسال کنند؛ ولی ممکن است فوتبال ایران تعلیق شود. اگر این اتفاق رخ دهد، همه باشگاه‌ها را در برمی‌گیرد و دیگر سپاهان و فولاد هم در امان نیستند. زمزمه‌هایی در جریان است. اینفانتینو به‌زودی سفری به ایران داشته و درخواست‌هایی دارد که اگر نتوانیم در خصوص اجابت آن‌ها، اقداماتی انجام دهیم، ممکن است با مشکلاتی مواجه شویم.
به نظرتان لیگ برتر فوتبال کشورمان می‌تواند در عمل هم مانند نامش حرفه‌ای بودن را یدک بکشد؟
در لیگ ایران 16 تیم حضور دارند؛ اما اگر درست نظارت و بررسی شود، به نظر شما چند تیم می‌توانند مجوز دریافت کنند؟ البته بین اینکه مجوز بدهند و مجوز بگیریم، تفاوت وجود دارد. به جد می‌توانم بگویم پنج یا شش باشگاه و در حالت خوش‌بینانه هشت تیم می‌توانند مجوز بگیرند. درواقع لیگ ما باید با حضور هشت تیم برگزار شود.
باشگاهی که ادعای حرفه‌ای دارد، باید زمین تمرین و مسابقه داشته باشد، ساختار اداری درست داشته باشد و بسیاری از مسائل دیگر. آیا باشگاه‌های لیگ برتری ما این شرایط را دارند؟ جواب منفی است. باشگاه‌هایی هستند که تنها یک تیم را اداره می‌کنند و توانایی اداره همان تیم را ندارند؛ برخی از آن‌ها حتی ساختمان اداری درستی هم ندارند و با دو یا سه پرسنل باشگاه را اداره می‌کنند. ضروری است فدراسیون فوتبال به جدیت بر روند حرفه‌ای‌شدن باشگاه‌ها نظارت کند. اگر تیمی نمی‌تواند الزام‌های حرفه‌ای را رعایت کند، چه دلیلی به حضورش در لیگ برتر وجود دارد. چرا اغماض می‌کنند؟ تا کی باید موارد جانبی در تصمیم‌های مسئولان فوتبال تأثیرگذار باشند و به قول خودشان، مصلحت‌اندیشی کنند. همین مصلحت‌اندیشی‌ها کار دست ما داده و این اتفاق‌ها رخ داده است. لیگ ما، گنجایش بیشتر از هشت تیم را ندارد؛ اما با 16 تیم لیگ برتر را برگزار می‌کنیم و در ظاهر هم خودمان را یکی از لیگ‌های خوب آسیا می‌دانیم؛ اما درواقع مانند طبل توخالی هستیم؛ زیرا لیگی داریم با تیم‌هایی بدون امکانات و ضررده که با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
