به گزارش اصفهان زیبا؛ براساس قانون، کارفرمایان مکلف هستند با مشارکت تعاونی‌های مسکن نسبت به ساخت مسکن برای کارگران اقدام کنند؛ ولی این قانون در عمل اجرایی نشده است.
در شرایط کنونی کارفرمایان از نداشتن بنیه مالی برای مشارکت در ساخت مسکن کارگران سخن می‌گویند؛ اما به گفته عباس حاج رسولیها، رئیس کمیسیون حقوقی، اقتصادی و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان، اگر چهارضلع دولت، کارفرما، تعاونی‌های مسکن و افراد خیر اصفهان با یکدیگر مشارکت داشته باشند، می‌توان به صاحب‌خانه‌شدن کارگران اصفهان امیدوار بود.
صاحب‌خانه‌شدن یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های کارگران است و به‌صراحت در اصل 31 قانون اساسی عنوان شده که ایجاد مسکن کارگری یکی از وظایف اصلی دولت‌هاست.
علاوه بر این، ماده 149 قانون کار بر نقش دولت و کارفرمایان برای رساندن کارگران به این حق اساسی تأکید کرده است.
در این ماده آمده است: «کارفرمایان مکلف هستند با تعاونی‌های مسکن و در صورت نبود این تعاونی‌ها مستقیما با کارگران فاقد مسکن جهت تامین‌خانه‌های شخصی مناسب همکاری لازم را داشته باشند و همچنین کارفرمایان کارگاه‌های بزرگ مکلف به احداث خانه‌های سازمانی در جوار کارگاه و یا محل مناسب دیگر هستند. براساس تبصره یک، دولت موظف است با استفاده از تسهیلات بانکی و امکانات وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط همکاری لازم را کند؛ همچنین براساس تبصره دوم، نحوه و میزان همکاری و مشارکت کارگران، کارفرمایان و دستگاه‌های دولتی و نوع کارگاه‌های بزرگ مشمول این ماده طبق آیین‌نامه‌ای بود که توسط وزارتین کار و امور اجتماعی و مسکن و شهرسازی تهیه و به تصویب هیئت‌وزیران خواهد رسید.»
در حال حاضر بیش از 70 درصد درآمد کارگران صرف مسکن و تأمین آن می‌شود. با توجه به افزایش هزینه‌های زندگی و مشکلات کارگران در تأمین معاششان پرداخت اقساط ماهیانه و پیش‌پرداخت طرح‌های مختلف برای آن‌ها امکان‌پذیر نیست، بلکه اجرای هر طرحی برای خانه‌دارشدن کارگران با شرایط معیشتی آن‌ها هم‌خوانی داشته باشد؛ چون این قشر توان پرداخت اقساط سنگین را ندارد.
براساس ماده 149 قانون، کارفرمایان یکی از اضلاع تأمین مسکن کارگران هستند؛ اما آن‌ها حرفشان این است که در شرایط کنونی با توجه به نوسان قیمت‌ها توان چندانی برای مشارکت به‌منظور ساخت مسکن ندارند؛ چون قیمت‌ها نوسان دارد.
از سوی دیگر، صاحبان بنگاه‌های اقتصادی پروژه‌های برخی تعاونی‌های مسکن برای ساخت مسکن را شکست‌خورده می‌دانند و از همکاری با این تعاونی‌ها رضایت چندانی ندارند.
کارفرمایان بنیه مالی برای ساخت مسکن ندارند
مدیرعامل اصفهان‌مقدم به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «کارفرمایان در جریان لیست کارکنان و محل زندگی آن‌ها و سلایق کارگران هستند و برای ساخت مسکن آن‌ها می‌توانند اطلاعات لازم را دسته‌بندی کنند؛ ولی قادر به تأمین مالی پروژه‌های ساخت مسکن نیستند؛ البته تحقق این مهم قبلا امکان‌پذیر بود؛ ولی در شرایط کنونی کارفرمایان قادر به انجام این کار نیستند و نمی‌توانند برای ساخت مسکن به لحاظ مالی کمک کنند.»
اکبر اخوان مقدم بیان می‌کند: «پیش‌تر به کارخانه‌ها وام تعلق می‌گرفت؛ ولی در شرایط کنونی وام‌گرفتن تولیدکنندگان سخت شده و بیشتر به متقاضیان وام ازدواج و وام فرزندآوری تسهیلات پرداخت می‌شود و تسهیلات دهی به کارخانه‌داران و صاحبان واحدهای تولیدی کاهش یافته است.»
او اذعان می‌کند: «تعاونی‌های مسکن آماده ساخت‌وساز هستند؛ ولی بنیه مالی ندارند. اگر پول داشتند ساخت‌وساز کرده و در بازار با قیمت دوبرابر می‌فروختند. چون بنیه مالی ندارند، اعلام می‌کنند که با کارفرمایان برای ساخت مسکن مشارکت داشته باشند. کارفرمایان هم بنیه مالی ندارند تا برای ساخت مسکن مشارکت داشته باشند. از سوی دیگر، دولت هم نمی‌تواند کمک چندانی برای ساخت مسکن داشته باشد.»
مدیرعامل اصفهان‌مقدم خاطرنشان می‌کند: «در حال حاضر قیمت تمام‌شده یک ملک با متراژ پایین در بهارستان یک میلیارد تومان تمام می‌شود. مسلم است کارفرمایان بنیه مالی لازم برای تأمین مسکن کارگران را ندارند. دولت مهم‌ترین کاری که می‌تواند برای خانهدارکردن کارگران انجام دهد، این است که بستر اشتغال را برای آن‌ها فراهم کند.»
او ادامه می‌دهد: «متأسفانه برخی مواقع سیاست افزایش دستمزد عملیاتی می‌شود؛ ولی باید این نکته را مدنظر داشت که افزایش دستمزد منجر به بیکاری می‌شود؛ این در حالی است که اگر اشتغال‌زایی انجام شود، مشکل خانه‌دارشدن کارگران نیز حل‌وفصل خواهد شد. امروزه وظیفه دولت‌ها این است که در وهله اول بیکاری را کاهش دهند و سپس سیاست افزایش دستمزد را اعمال کنند.»
ما فقط وام بلندمدت پرداخت کنیم
در این بین برخی کارفرمایان هم اعلام می‌کنند که اگر دولت زمین رایگان اختصاص دهد، بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند با پرداخت تسهیلات بلندمدت به کارگران کمک کنند که صاحب خانه شوند؛ ولی این دسته از کارفرمایان مشارکت با تعاونی‌های مسکن را تجربه شکست‌خورده دانسته و با صراحت آن را رد می‌کنند.
مدیرعامل گروه صنعتی بهپوش به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «کارفرمایان علاقه دارند در پروژه‌های ساخت مسکن برای کارگران مشارکت کنند؛ ولی با توجه به تورم و کمبود سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی مشارکت کارفرمایان برای تأمین مسکن کارگران دشوار است.»
اکبر لباف تصریح می‌کند: «کارفرمایان پیش‌تر به‌واسطه اعطای تسهیلات بلندمدت به کارگران برای افزایش بنیه مالی‌شان به‌منظور ساخت مسکن کمک کرده‌اند؛ اما به خاطر نوسان قیمت‌ها مشارکت کارفرمایان برای تأمین مالی ساخت مسکن سخت شده و خرید مسکن توسط کارگران نیز دشوار شده است.»
او اذعان می‌کند: «برای خانهدارکردن کارگران باید دولت زمین ارزان‌قیمت و از محل اراضی ملی واگذار کند. از سوی دیگر شرکت‌ها هم وام طولانی‌مدت به کارگران اختصاص دهند تا ساخت مسکن میسر شود؛ اما در خصوص مشارکت تعاونی‌های مسکن، این تعاونی‌ها طی سال‌های گذشته عملکردشان مطلوب نبوده و برخی از پروژه‌هایشان سرانجام نداشته است و زیرساخت‌هایشان نیز برای ساخت مسکن استاندارد نبوده و منجر شده تا اموال شرکت‌ها از بین برود.»
افراد خیر با کارفرمایان مشارکت کنند
اظهارنظرهای کارفرمایان در حالی مطرح می‌شود که به گفته برخی اعضای شورای اسلامی شهر اصفهان، اگر چهار ضلع افراد خیر، کارفرمایان، تعاونی‌های مسکن در اصفهان و دولت همکاری کنند، می‌توان به خانهدارکردن کارگران امیدوار بود.
چه‌بسا اینکه افراد خیر در اصفهان تاکنون تجربه ساخت مسکن برای اقشار کم‌درآمد داشته‌اند و این مهم عملیاتی شده است.
رئیس کمیسیون حقوقی، اقتصادی و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «کارفرمایان باید در این شرایط که بحث مسکن یکی از معضلات اصلی مردم است به خانه‌دارشدن کارگران کمک کنند؛ در غیراین صورت مسکن‌دارشدن کارگران با مدلی که دولت برای ساخت مسکن ارائه داده، امکان‌پذیر نیست.»
عباس حاج رسولیها تصریح می‌کند: «برای مسکن‌دارشدن کارگران، در درجه اول کارفرمایان و در درجه دوم افراد خیر با کمک تعاونی‌های مسکن باید به تأمین مالی پروژه‌ها کمک کنند. تعاونی‌های مسکن از لحاظ مالی توان دارند و می‌توانند به کمک کارفرمایان بیایند.»
حاج رسولیها اذعان می‌کند: «از کارفرمایانی که بنیه مالی ندارند انتظاری هم نیست؛ ولی آن دسته از کارفرمایانی که بنیه مالی دارند وظیفه اخلاقی و شرعی و ملی‌شان این است که کمک کنند تا کارگران خانه‌دار شوند.»
او عنوان می‌کند: «در اصفهان کارفرمایانی هم بودند که برای کارگرانشان مسکن ساخته‌اند و افراد خیری هم هستند که برای افراد غیرکارگر خانه ساخت‌وساز کرده‌اند و این خیران بی‌سروصدا مشکل خیلی از افراد را برای تأمین مسکن حل‌وفصل می‌کنند. باوجود این تفاسیر، می‌توان روی ساخت‌وساز مسکن برای کارگران در اصفهان حساب کرد.»
رئیس کمیسیون حقوقی، اقتصادی و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان بیان می‌کند: «وزارت مسکن باید از تعاونی‌های مسکن حمایت کند. از سوی دیگر، دولت باید زمین در اختیار آن‌ها قرار بدهد. خیریه‌ها نیز باید برای تأمین مالی کمک کنند. درواقع هرکدام به‌تنهایی نمی‌توانند مشکل مسکن کارگران را حل‌وفصل کنند و تمامی این ارگان‌ها باید دست‌به‌دست هم بدهند و ظرفیت‌های خود را به میدان بیاورند تا برای کارگران مسکن ساخت‌وساز شود.»
