به گزارش اصفهان زیبا؛ یوتیوب سال‌هاست که به پلتفرم جدی برای رقابت با تلویزیون سنتی تبدیل شده است. از آماتورها تا تولیدکنندگان حرفه‌ای برای انتشار تولیدات خود از یوتیوب استفاده می‌کنند. آنچه در یوتیوب پیدا می‌شود، بخشی از بافت فکری مردم نقاط مختلف جهان را به تصویر می‌کشد.
ایران موضوعی است که می‌توانید در یوتیوب درباره آن از زوایای مختلف محتوا بیابید؛ از اخبار سیاسی گرفته تا بررسی ایران باستان تا تولیدکنندگان محتوایی که در زمینه گردشگری فعالیت می‌کنند و حتی چیزهایی که ما فکر می‌کنیم دیگران درباره این موضوع در ایران فکر نمی‌کنند.
در ادامه قصد داریم از نگاه‌های مختلف و به‌صورت تفکیک‌شده در این شماره و شماره‌های آینده به محتواهای مربوط به اصفهان در یوتیوب بپردازیم و آنها را بررسی کنیم؛ اما به علت اینکه تعداد این محتواها بسیار زیاد و در موضوع‌های متفاوت است، هربار یک نوع از این محتواها را موردبررسی قرار می‌دهیم.
برای شروع با جست‌وجوی Isfahan در یوتیوب شروع می‌کنیم. برای اینکه جست‌وجوهای قبلی بدون تأثیر شوند یا تأثیر کمتری بر نتایج داشته باشند، این جست‌وجو را در حالت ناشناس مرورگر انجام می‌دهیم تا از سابقه جست‌وجوی هیچ اکانتی برای پیداکردن نتایج استفاده نکند.
از ۱۰ ویدئوی ابتدایی، چهار تای آنها از کانال تولیدکنندگان محتوای ایرانی است. هرچند قاعدتا از فیلترشکن استفاده شده و مرورگر در حالت ناشناس قرار دارد، احتمالا جست‌وجو از داخل ایران بر وجود این چهار ویدئو بی‌تأثیر نبوده است.
این ۱۰ ویدئو درمجموع حدود دومیلیون و سیصد هزار بازدید دریافت کرده‌اند؛ البته این تعداد بازدیدها به ترتیب نیست؛ برای مثال، ویدئوی ۱۳ از این لیست که اتفاقا مربوط به یک تولیدکننده محتوای ایرانی است، به‌تنهایی چهارمیلیون بازدید خورده است.
در نگاه اولیه، اکثر ویدئوهایی که یوتوب به ما نشان داده است، در تصویر Thumbnail از زنان و اکثرا با پوششی زننده استفاده‌شده که مشخصا این کار برای دریافت بازدید بیشتر انجام می‌شود.
کمتر شهری در جهان پیدا می‌شود که اگر اسم آن را در یوتوب جست‌وجو کنید، تصویر Thumbnail ویدئوهای اولیه با تصویر نامناسب از زنان طراحی شده باشد.
نکته بسیار جالب توجه این است که تمام ویدئوهایی که از تصویر زنان برای جذب کلیک استفاده کرده اند، مربوط به تولیدکنندگان محتوای ایرانی است و تقریبا هیچ‌یک از تولیدکنندگان محتوای غیر ایرانی از این تصاویر برای معرفی ویدئوی خود استفاده نکرده‌اند و اکثرا بناهای تاریخی یا غذا را در این تصاویر محور قرار داده اند.
یکی از همین کانال‌ها که در صفحه اول جست‌وجوی کلمه Isfahan به چشم می‌خورد ۲۵۸ ویدئو از شهرهای مختلف ایران بارگذاری کرده است. ازنظر فرم تقریبا تمام آنها یک‌شکل است. یک نفر با دوربین در خیابان‌ها و مراکز عمومی قالبا لاکچری و بالاشهر حرکت کرده و فیلم گرفته است. تصویر Thumbnail تمام این ویدئوها با فرمول نام شهر+ یک جمله اغواکننده+ یک عکس از یک خانم طراحی شده و مشخصا قصد جذب مخاطب و ویو و درآمدزایی داشته است.
می‌توان گفت محور تمام فیلم‌ها هم این است که در داخل شهرهای مختلف ایران ازجمله در مراکز لاکچری رفت‌وآمد کرده است تا نشان دهد چقدر زنان زیبا در خیابان‌ها هستند. در یک جستجوی اولیه، پنج کانال مشابه وجود دارد که بعید نیست تمام آنها توسط یک یا‌دو نفر گردانده شود؛ اما ساعت‌ها محتوا با همین موضوع جذابیت جنسی در خیابان‌ها و مراکز عمومی از شهرهای مختلف ایران ازجمله اصفهان در یوتوب بارگذاری شده است.
ویدئوی اول از این جست‌وجو صرفا تصاویر خام و با کیفیت 4K از بناهای تاریخی ایران است که به‌وسیله کانال Amazing Places on Our Planet بارگذاری شده است. ویدئو حدود ۲۸۰ هزار بازدید دارد و خود کانال هم حدود یک میلیون دنبال‌کننده دارد. به‌طورکلی محتوای این کانال درباره مکان‌های زیبا در جهان است.
یکی دیگر از ویدئوهای غیرایرانی از یکی از یوتوبر های معروف درزمینه گردشگری به نام Drew Binsky است که ملیت آمریکایی داشته و حدود چهارمیلیون دنبال‌کننده دارد.
اوحدود پنج سال پیش سفری به ایران داشت و ویدئوی جامعی دراین‌باره بارگذاری کرده که این ویدئو درواقع بخشی از آن ویدئوی جامع است. عنوان ویدئو ISFAHAN (Iran) is HALF THE WORLD?! است (آیا اصفهان نصف‌جهان است؟).
در ابتدای ویدئو توضیح‌هایی از تبدیل‌شدن اصفهان به پایتخت در قرن ۱۷ ارائه می‌شود. قسمت جالب‌توجه آن زمانی است که Drew به این موضوع اشاره می‌کند که هنگام تردد در شهر، به‌رغم پیشرفته‌بودن آن، هنوز شکوه گذشته نیز احساس می‌شود. این نکته مثبتی است؛ چراکه نشان می‌دهد از زاویه‌دید او مدرنیته، هویت اصفهان را از بین نبرده است.
به قول خودش … This city has character and organaztion (این شهر دارای شخصیت و سازمان‌دهی است، پر از زندگی، بلوارهای درختکاری‌شده و پل‌های آجری متقارن است)؛ همچنین از نظر او اصفهان بهترین شکل معماری اسلامی را به نمایش می‌گذارد.
از نظر او تجمیع نمادهای مختلف ایران مانند فرش و بازارچه‌های سنتی و… در اصفهان نشان‌دهنده این است که عنوان نصف‌جهان برای اصفهان کلمه درستی است و اصفهان نقش درستی برای نصف‌جهان‌بودن بازی کرده
است.
یکی از ویدئوهای این لیست که جزو ویدئوهای اولیه نیز قرار دارد، بسیار عجیب است؛ چراکه درواقع یک موسیقی از یک ارکستر قدیمی آمریکایی به نام Duke Ellington است که قطعه‌ای با نام شهر اصفهان در ۱۹۸۸ میلادی نواخته است.
یکی دیگر از ویدئوها مربوط به کانال Davidsbeenhere است. این یوتیوبر نیز درزمینه گردشگری فعالیت می‌کند و ملیت آمریکایی دارد و بیش از یک‌میلیون دنبال‌کننده کانال او را در یوتیوب دنبال می‌کنند. عنوان ویدئوی او ۵۰ ساعت در اصفهان و با محوریت غذاها است.
دیوید در این ویدئو همراه با یکی از اینفلوئنسر های ایرانی که در ایران بسیار پرحاشیه و پردنبال‌کننده و البته بسیار غیرمحبوب است، در اصفهان به گشت‌وگذار پرداخته و غذاهای مختلف اصفهان را امتحان می کند.
به‌احتمال‌زیاد، اساسا خود او از David برای سفر به اصفهان و ایران دعوت کرده؛ چراکه در ویدئوهای دیگر توسط تولیدکنندگان محتوای دیگر هم کنار آنها در ویدئوها حضور دارد. بخش زیادی از ویدئو نیز به گشت‌وگذار در بازار میدان نقش‌جهان و شگفتی او از صنایع‌دستی متنوع اصفهان اختصاص دارد.
ویدئوی دیگر مربوط به کانال Zoe.languages با ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده است. محور کانال خانم Zoe زبان‌های مختلف جهان است. خود او ملیت چینی دارد.
او در این ویدئو نشان داد که در سال 2020 تلاش کرد فارسی یاد بگیرد و یک سال بعد به ایران سفر کرد. او توضیح می‌دهد که چگونه یادگیری زبان کلیدی برای فهم فرهنگ یک کشور دیگر است. در این ویدئو نیز تقریبا مانند تمام ویدئوها درباره اصفهان ابتدا به دوران صفویه که دوران طلایی ایران و اصفهان بوده است، اشاره می‌شود.
مشخصا در بیشتر این ویدئوها هویت اصفهان با دوران صفویه گره‌خورده است و نشان‌دهنده نگاه افکار عمومی بین‌المللی راجع به اصفهان است و پیوست‌های این پیوند مانند مذهبی‌بودن شهر اصفهان نیز مستقیم یا غیرمستقیم در این ویدئوها رنگ دارد.
در ادامه، ترتیب ویدئوها را بر اساس تعداد بازدید قرار دادیم. ویدئوی اول که بیشترین بازدید را با کلیدواژه Isfahan دریافت کرده بود، مربوط به یک ویدئو از کانال Best Ever Food Review Show با ۱۰میلیون دنبال‌کننده است.
این یوتیوبر آمریکایی به کشورها و شهرهای مختلف دنیا سفر می‌کند تا غذاهای خاص آن شهر و کشور را تجربه کند و در این ویدئو به اصفهان سفر کرده تا غذاهای اصفهان را امتحان کند. این ویدئو چهارمیلیون بازدید خورده و حدود چهار سال پیش بارگذاری شده است. خورش ماست، جگر، بریانی و حضور در مراحل ساخت این غذاها محتوای این ویدئوی ۱۵دقیقه‌ای است. ویدئوی بعدی لیست پربازدیدترین‌ها، مربوط به کانال Mark Wien با ۱۰میلیون دنبال‌کننده است که سه‌میلیون بازدید خورده است؛این ویدئو نیز دقیقا مشابه ویدئوی قبلی است. کار این یوتیوبر بررسی غذا در کشورهای مختلف است. او برای تست غذاها به اصفهان سفر کرده است.
نکته مهم این است که او در این ویدئو نیز با همان اینفلوئنسری که Davidsbeenhere همراه او بود، برای گشت‌وگذار در اصفهان همراهی می‌کند. ظاهرا این اینفلوئنسر نامحبوب در فضای فارسی که اخیرا پس از مهاجرت دوباره به ایران بازگشته بود، نقش بسزایی در شناساندن اصفهان به مردم جهان در یوتیوب داشته است.
یکی دیگر از ویدئوهای او درباره اصفهان که ۱,۶ میلیون بازدید خورده یک ویدئوی ۲۰دقیقه‌ای است که به‌طور کامل به بررسی و بازدید از هتل عباسی اختصاص دارد.
ویدئوی غیرایرانی بعدی، مربوط به کانال 4ever2wherever است. بااینکه خود کانال 300هزار دنبال‌کننده بیشتر ندارد، ویدئوی مربوط به اصفهان ۱,۷ میلیون بازدیدکننده دارد. ویدئو بدون توضیح و گوینده بوده و شامل فوتیج های نسبتا قدیمی از مکان‌های مختلف و مردم اصفهان است.
در ادامه این لیست، دو ویدئو با بازدیدی حدود یک‌میلیون نیز قرار دارد که مربوط به کانال‌های یوتیوبرهای پاکستانی است؛ آنها به‌اندازه ویدئوهای قبلی روی ویرایش و تدوین ویدئوها کار نکرده و ویدئوهایی از پیاده‌روی و گشت‌وگذار خود در اصفهان به زبان اردو منتشر کرده اند.
به‌طورکلی تمام این ویدئوها بینندگان را ترغیب به سفر به اصفهان می‌کنند و در بسیاریاز موارد نیز این تولیدکنندگان محتوا در ویدئوهای خود تأکید دارند که تصویر رسانه‌های دنیا از ایران، تصویری دروغ و مغرضانه بوده و ایران، کشوری امن با مردمی بسیار مهربان است. این بررسی‌ها مربوط به جست‌وجوی محتوا در یوتیوب صرفا با کلمه Isfahan بود که احتمالا اولین کلمه‌ای است که یک گردشگر خارجی قبل از تصمیم برای سفر به اصفهان آن را در یوتیوب جست‌وجو می‌کند.
مدل‌های دیگر از معرفی اصفهان در یوتوب را در شماره‌های آینده بررسی خواهیم کرد؛ اما باید توجه داشت که بخش عمده‌ای از نگاه افکار عمومی جهان با همین ویدئوها ساخته می‌شود و قطعا منطقی است که حتی برای تولید چنین محتواهایی توسط تولیدکنندگان محتوای معروف دنیا، برنامه‌ریزی صورت گیرد و از آنها دعوت شود تا در یک تور برنامه‌ریزی‌شده و غنی در اصفهان شرکت کنند و حتی هزینه‌ای برای این نوع معرفی اصفهان به جهان در برنامه‌های فرهنگی اصفهان قرار گیرد؛ چرا که قطعا هر یک از این تولیدکنندگان محتوا علاوه بر معرفی اصفهان به جهان می‌توانند عامل سفر صدها گردشگر خارجی به اصفهان شوند.
همین جست‌وجو را با کلمه Paris انجام دادیم تا نگاهی کلی به محتوای موجود درباره پاریس داشته باشیم. در ابتدا می‌توان متوجه شد که کلمه پاریس محتوای بسیار غنی‌تری در یوتیوب دارد؛ چراکه اولا، تاریخ بارگذاری ویدئوها برعکس اصفهان مربوط به سال‌ها و ماه‌های گذشته نبود و بعضا ویدئوهایی در لیست اولیه وجود داشت که فقط دو ساعت از زمان بارگذاری آنها می‌گذشت؛ همچنین تعداد بسیار زیادی ویدئو از نوع Shorts که ویدئوهای کوتاه یوتیوب محسوب می‌شود و قابلیتی شبیه تیک‌تاک به آن می‌دهد و بخش نسبتا جدید یوتیوب به شمار می‌رود، وجود دارد که در همان صفحه اول جست‌وجو پیشنهاد شده است.
محتوای ویدئوهای کوتاه بیشتر مربوط به موارد توریستی است؛ مانند نکته‌های منفی یا جاهای دیدنی در پاریس. ویدئوهای طولانی‌تر اکثرا سیاسی و مربوط به اعتراض‌های فرانسه است؛ البته ویدئوهای توریستی زیادی هم وجود دارد که بعضی نگاه منفی به پاریس دارند و نشان می‌دهند تصویر رسانه‌ای از پاریس با تصویر واقعی متفاوت است.
به‌غیراز یکی‌دو ویدئو، بقیه ویدئوها از تصویر زنان برای جلب کلیک استفاده نکرده اند؛ برعکس لیستی که با جست‌وجوی اصفهان با آن روبه‌رو شدیم.
کلیدواژه بعدی Amsterdam است. این بار خبری از ویدئوهای سیاسی نیست. تقریبا تمام ویدئوها با محوریت توریست بارگذاری شده است و برعکس Paris و مشابه اصفهان بیشتر ترغیب‌کننده برای سفر به این شهر است؛ با این تفاوت که تنوع موضوعی آن بیشتر از اصفهان است؛ برای مثال، ویدئوها موضوع‌هایی مانند کارهایی است که می‌توانیم طی سه روز در آمستردام انجام دهیم یا با ۲۰ پوند چه کارهایی می‌توان در آمستردام انجام داد یا 10 مکان برتر در آمستردام یا آیا آمستردام مانند اینستاگرام زیباست.
جست‌وجو را با کلمه Dubai ادامه می دهیم. برعکس انتظار اولیه، محتواهای تبلیغی آن‌چنانی در ابتدای لیست برای دبی نیست. این فضا برای دبی در اینستاگرام احتمالا کمی متفاوت است؛ برای مثال، شاید شما هم به ویدئو وایرال شده «حبیبی کام تو دوبی» به‌طور اتفاقی برخورده باشید.
ویدئوهای ابتدای لیست جست‌وجو در یوتیوب درباره مسائل توریستی دبی مانند مکان‌های تفریحی است به‌علاوه واقعیت پشت‌پرده شهر دبی، برای مثال به این موضوع پرداخته که چگونه مناطق فقیرنشین را در رسانه‌ها نمی‌بینیم؟! اما نکته عجیب‌تر وجود کانال‌هایی با محوریت جذابیت‌های جنسی در خیابان‌های دبی است دقیقا مانند آنچه درباره اصفهان وجود دارد؛ همچنین در این لیست تعداد ویدئوهایی که موضوعشان این است که مهاجرت به دبی کار خیلی جالبی نیست هم چشمگیر است؛ برای مثال، تیتر یکی از ویدئوها این است: «من چگونه از دبی فرار کردم، قسمت سیاه دبی که کسی درباره آن حرف نمی‌زند».
به‌طورکلی مهم‌ترین تفاوت بین ویدئوهای مربوط به اصفهان و چند شهر دیگر، تنوع موضوعی آن است. درواقع ویدئوهایی که با کیفیت تولید بالا درباره مسائل توریستی درخصوص اصفهان وجود دارد، تقریبا همه یک‌شکل و یک‌فرم هستند؛ اما این موضوع برای شهرهای متفاوت، تنوع بیشتری دارد که نشان می‌دهد تقریبا درباره شهر اصفهان محتوای متنوعی در پلتفرم یوتوب منتشر نشده است.
