در زمینه نقش ماه‌رمضان بر انسان و ارمغان روزه‌داری تحقیقات زیادی به عمل آمده است. تحقیقاتی که به عینه مشاهد شده است، به نمونه‌هایی از آن طبق پژوهش وزارت بهداشت اشاره می‌کنیم.
سلامت جسم و روح
در تحقیقاتی که در گروه آموزشی خدمات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده، آمده است هدف این بررسی شناسایی شخصیت افراد روزه‌دار و اعتقاد آنان به فلسفه روزه‌داری، پایگاه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه آماری مورد نظر است.
این آزمودنی‌ها در چهار گروه مورد بررسی قرار گرفتند که عبارت‌اند از: افرادی که به علت بیماری‌های جسمانی روزه می‌گرفتند، افرادی که مشکلات اقتصادی داشتند، افرادی که بسیار چاق بودند و افرادی که به بیماری روانی مبتلا بودند.
نتایج این آزمایش که بر روی روزه‌داران 35 تا 49 ساله انجام شده بود، نشان داد کسانی که به فلسفه روزه‌داری اعتقاد داشته و با مشکلاتی مانند فقر اقتصادی یا بیماری‌هایی مثل دستگاه گوارش، قلبی، عروقی، دیابت، نقرس، تورم مفصلی، چاقی و افسردگی رو‌به‌رو بودند، با روزه‌داری و رژیم غذایی مناسب به شادابی جسمی و روانی رسیده‌اند و روزه‌داری نه‌تنها در سلامتی جسم و روان آن‌ها نقش به‌سزایی داشته است، بلکه در پیشگیری و درمان بیماری‌های دستگاه گوارشی، قلبی و عروقی نیز مؤثر بوده است.
بسیاری از مردم نیز این‌گونه موارد را تجربه کرده‌اند و اثر مثبت روزه‌داری را تصدیق می‌کنند.
کاهش اضطراب
در تحقیقات انجام‌شده در خصوص تأثیر روزه‌داری بر کاهش اضطراب و افسردگی بر روی 85 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان که در دو نوبت انجام شد، تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که روزه‌داری تأثیر مثبتی در کاهش شیوع اضطراب و افسردگی دارد و روزه‌داری همراه با افزایش انجام فرایض دینی، باعث کاهش ضریب کلی علائم مریضی می‌شود.
همچنین در پژوهش دیگری که از سوی مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران بر روی 39 زن و 70 مرد روزه‌دار داوطلب که حداقل 25 روز را روزه گرفته بودند، انجام شد نشان داد در طول ماه رمضان از میزان اضطراب مردان به طور معناداری کاسته شده است.
در بررسی‌های به‌عمل‌آمده در مرکز پزشکی دانشگاه اصفهان نیز آمده است: بهداشت روان انسان، تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد و شیوه‌های مقابله با استرس و کنترل پیامدهای آن، یکی از این عواملی است که امروزه به جای تأکید بر ماهیت و شدت استرس، بر شیوه‌های مقابله با استرس توصیه می‌شود، شیوه‌ای که با روزه‌داری نتیجه‌بخشی آن به اثبات رسیده است.
افزایش عزت‌نفس
در تحقیق دیگری که در دانشگاه علوم پزشکی خراسان بر روی دانشجویان این دانشگاه در ماه مبارک رمضان انجام شده است، مشخص شد که روزه‌داری موجب افزایش عزت نفس دانشجویان می‌شود.
در این پژوهش بین عزت نفس دانشجویان در قبل از ماه مبارک رمضان و پس از آن تفاوت‌های معناداری وجود داشت.
سحرخیزی
یکی از تغییراتی که در ماه مبارک رمضان در سبک زندگی افراد ایجاد می‌شود، تغییر ساعات خواب و بیداری است.
روزه‌داران لازم است که قبل از اذان صبح از خواب برخیزند که این مسئله موجب نوعی محرومیت از خواب (REM) می‌شود.
تحقیقات انجام‌شده در گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد حاکی از آن است که محرومیت از خواب در نیمه دوم شب و بین ساعات 3 تا 7 بامداد می‌تواند یک واکنش فوری ضد افسردگی ایجاد کند.
بر همین اساس یکی از روش‌های کمکی در درمان افسردگی، برنامه‌های تغییر ساعات خواب و محرومیت از خواب (REM) است.
در کل سحرخیزی در سلامت روح و روان تأثیر زیادی دارد و این موضوعی است که بررسی‌های زیادی آن را به اثبات رسانده است.
