به گزارش اصفهان زیبا؛ محمدرضا نریمانی مشهور به «ممدآقا»، چهره محبوب مردم اصفهان که نامش در تاریخ نصفجهان با تئاتر طنز اصفهان مأنوس است، شیرینی بیان و صراحت گفتارش در کنار عشق او به مردم، از او چهرهای مردمی خلق کرده که سالیان سال چراغ تئاتر طنز اصفهان را روشن نگه داشت.
برگزاری سیوپنجمین دوره از جشنواره تئاتر اصفهان فرصتی شد تا با این چهره نام آشنای نسل طلایی تئاتر اصفهان به گفتوگو بنشینیم.
جایگاه تئاتر اصفهان در کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟
این شهر از قدیمالایام شرایط مساعد و خوبی برای داشتن تئاتری خوب و ایدئال را در خودش داشته است. با نگاهی به تاریخچه تئاتر اصفهان میشود فهمید که اصفهان همواره ظرفیت لازم را برای تبدیل شدن به قطب تئاتر ایران داشته است.
هنرمندان زیادی در این شهر تلاشهای ارزشمندی کردهاند و به همین خاطر ما سالها پیشگام بودهایم. در حوزه طنز نمایشهایی بوده که ۹ ماه بر روی صحنه رفتهاند و اگر تیم اجرایی کار را تعطیل نمیکردند، مردم اصفهان و دیگر شهرها و همچنین گردشگران خارجی برای دیدن آن صف میکشیدند.
در حال حاضر هم هنرمندان جوان و با ذوق و استعدادی در این شهر هستند که میتوانند جایگاه تئاتر اصفهان را در کشور در سطح بالایی نگه دارند؛ منتهی باید کمک و حمایتشان کرد.
در حال حاضر کارهای خوبی در صف اجرا هستند، نمایشهایی نه فقط با محتوای سرگرم کننده بلکه با موضوعاتی برای ایجاد تفکر.
علیایالحال با توجه به عدم حمایت کافی از هنرمندان و تئاتر، کمبود سالن نمایش و پلاتوی تمرین، مشکلات مالی و اقتصادی هنرمندان، بیمه، بیکاری، درآمد ناکافی از اجرا، گرانی و تورم بالا چگونه میتوان انتظار داشت جایگاه تئاتر نه در اصفهان بلکه در ایران عالی باشد.
نظرتان راجع به تئاتر خیابانی چیست؟
به نظرم یکی از دوستداشتنیترین فرمهای تئاتر، تئاتر خیابانی است. در این شکل از اجرای نمایش، بازیگر با مخاطب خود وارد مراوده میشود. اجرای نمایش در بین کوچه و بازار بدون رعایت فاصله معمول در تئاتر صحنه، خودش میتواند اثرگذار باشد.
بازیگر میتواند به شکل بداهه مخاطب را دعوت به حرف زدن، عکسالعمل و مشارکت کند. غافلگیر کردن رهگذری که به طور تصادفی و رایگان وارد فضای نمایش میشود از خصوصیات منحصربهفرد این نوع تئاتر است.
درگیر نشدن بازیگر و عوامل برای ایجاددکور، صحنه، نور و صدا از محسنات این تئاتر به حساب میآید، البته فضای قصه و داستان نمایش را بازیگر با قدرت بازی خود و همچنین کمک و مشارکت مخاطب نشان میدهد.
بازی کردن و اجرای نمایش خیابانی در کوچه، میدان، بازار و محل زندگی مردم میتواند ادراک آنها را نسبت به آن مکان حتی برای لحظهای تغییر دهد و وقفهای در رفتار روزمرهشان ایجاد کند.
من همین جا از دوستان عزیزم و هنرمندان کانون تئاتر خیابانی که با کمترین امکانات و بهره اقتصادی کار میکنند تشکر و قدردانی میکنم.
متن در نمایشنامه تئاتر چه اهمیتی دارد؟
بدون شک اصل و اساس یک نمایش ابتدا متن و محتوای آن است. انتخاب موضوع، طرح اولیه و متن نیمی از نمایش است؛ اگر بخواهیم نمایش اثرگذار باشد، باید متن خوب و مستحکمی داشته باشیم. باید نوشته و نویسندگان خوب را دریابیم و متوجه باشیم که نمایش از اینها شروع میشود.
مطمئنا نمایشهایی با متن ضعیف و نارسا جاذبهای برای مخاطب ندارد. یک متن نمایشی ضعیف را حتی اگر یک گروه قوی کار کند، باز برای مخاطب قابل تحمل نیست.
در حال حاضر نمایشهای خوبی در اصفهان در حال اجراست؛ من کار آقای امید نیاز (سندرم بلونیا) را دیدم، کاری قابل قبول در حوزه مفاهیم انسانی و فلسفی بود. همچنین کارهای خوب دیگری از دوستان عزیز هست که حتما خواهم دید.
راجع به تئاتر انتقادی که اصفهان مهد آن است، برای ما صحبت کنید؟
پرداختن به مقوله تئاتر انتقادی که اصفهان پایگاه آن بوده است زمان بیشتری را میطلبد. اصولا یکی از رسالتهایی که در حوزه کار نمایش هست، پرداختن به مشکلات و نواقص در اجتماع است.
عنوان کردن و نشان دادن معضلات، گرفتاریها، دردها و بیماریهای اجتماعی یک جامعه، وظیفه نویسندگان و هنرمندان این حوزه است. انتقاد درست در مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و رفتاری مردم میتواند جامعه و مسئولان آن را از مسیر اشتباه و خطا دور کند.
همچنین میتواند همگان را از غفلت، بیتوجهی و سهلانگاری برحذر کند. نمایشی که گرهها، پرسشها و آلام مردم را همراه با طنازی درست و بجا آمیخته کند، میتواند ضمن عملی کردن تعهدش به جامعه، درمانکننده و چارهساز باشد.
البته باید گوش شنوایی وجود داشته باشد. اصفهان سابقه طولانی در اجرای این نوع تئاتر داشته است مرحوم استاد ارحام صدر و گروهشان در این مسیر زحمت کشیدند. ارحامصدر در حقیقتگوییاش بیپروا بود. او مردم و مسئولان را وادار به دیدن حقایق و مشکلات روزمره میکرد.
نظر شما راجع به تئاتر دانشآموزی چیست؟
تئاتر دانشآموزی فرصتی است برای ظهور و بروز توانایی و استعداد بچهها و بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی آنها در زمینههای مختلف، به شرط آنکه مربیان در حوزه پرورشی مدارس این مهم را بشناسند و تخصص داشته باشند.
متون نمایشی در این نوع تئاتر باید قابل فهم و مناسب با مقطع سنی بچهها باشد. رفتن به سمت و سوی اثر حرفهای در این تئاتر کاملا اشتباه است، طراحی نمایش باید با امکانات محدود و کم مدرسه سازگار باشد.
در تئاتر دانشآموزی باید آموزش مهارتهای زندگی، ایجاد خودباوری، اعتماد به نفس، انتقال مسائل آموزشی، تربیتی و علمی هدف ما باشد.
از طرفی تئاتر دانشآموزی میتواند فرصت مناسبی باشد برای شناساندن هنر نمایش به بچهها و ایجاد بستری برای پرورش بازیگر، کارگردان و نویسندههای خوب برای آینده.
برگزاری سیوپنجمین جشنواره تئاتر اصفهان از نظر شما چه اهمیتی دارد؟
تا آنجا که من اطلاع دارم 12 تئاتر صحنه و ۲۰ تئاتر خیابانی انتخاب و معرفی شدند. مسلما این موضوع خبر خوبی است. ولی مهمتر از این آمار و ارقام، ضرورت وجود جشنواره و اجرای مداوم آن باید هدف باشد.
اگر هدف برگزاری جشنواره موضوعاتی مانند ارتقای سطح علمی و آگاهی هنرمندان و مردم، استفاده از توانمندی هنرمندان و اساتید، شناسایی استعدادهای برتر، استفاده از نیروها و هنرمندان شهرستانی، فراهم آوردن بستری برای دیده شدن آثار خوب، ایجاد انگیزه برای ورود جوانان علاقهمند به قسمتهای مختلف نمایش، زمینهسازی برای رشد و ارتقا و توسعه علمی در حوزه نمایش باشد، میشود امیدوار بود که این جشنواره میتواند راهی رو به جلو باز کند و مثمر ثمر باشد.
با این اوصاف از همه کسانی که برای برگزاری با شکوه این جشنواره زحمت کشیدهاند تشکر میکنیم.
