به گزارش اصفهان زیبا؛ پیش‌بینی‌های هواشناسی که تا پیش‌ازاین حاکی از آغاز بارش‌های زودهنگام و نرمال در فصل پاییز بود، نقش بر آب شد و تا به این لحظه نه بارانی بارید و نه بادی شروع به وزیدن گرفت؛ اتفاقی که دست برخی از مسئولان که به خیال باد و باران دست روی دست گذاشته بودند و عزمی برای رفع این مشکل همیشگی و نخ‌نما نکردند، را در گردو گذاشت.
روزهای گذشته آلودگی شدید، کلان‌شهر اصفهان و سایر شهرستان‌های دیگر را دربرگرفت و نه‌تنها منجر به تعطیلی سه‌روزه مدارس شد بلکه میزان مراجعه بیماران قلبی و ریوی به بیمارستان‌ها را نیز تا 17 درصد افزایش داد.
به گفته منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری به «اصفهان‌زیبا»، بنا به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی قرار بود که بارش‌ها در پاییز زودهنگام و به‌موقع باشند؛ اما این پیش‌بینی محقق نشده است.
به گفته او، البته اخیرا این سازمان اعلام کرده است که بارش‌ها با تأخیر رخ خواهند داد. عدم بارش، در دو هفته اخیر باعث شکل‌گیری پدیده‌ای به نام بلاکینگ و کاهش قابل‌توجه فعالیت‌های جوی در استان و ایجاد پایداری جوی شد.
هوا که سرد می‌شود و شعله‌ها بالا و بالاتر می‌روند، مصرف وسایل گازسوز نیز چند برابر می‌شود و همین هم سبب می‌شود تا میزان مصرف گاز به‌طور چشمگیری افزایش یابد؛ اتفاقی که سال گذشته منجر به فک‌پلمب شیرهای مازوت نیروگاه بنا به دستور مقامات ملی شد و اعتراض‌ها و پافشاری‌ها برای توقف آن نیز راه به‌جایی نبرد و نیروگاه سه ماه اقدام به سوزاندن مازوت کرد.
حالا، اما هنوز سرما آن‌طور که بایدوشاید رخ به اصفهانی‌ها نشان نداده است؛ اما بیم سوزاندن مازوت توسط نیروگاه و بی‌توجهی به شرایط بحرانی اصفهان، اصفهانی‌ها را فرا گرفته است. هر چند به گفته شیشه‌فروش، شیرهای مازوت همچنان پلمب هستند و هنوز دستوری برای فک‌پلمب آن‌ها صادر نشده است.
در روزهای اخیر نیز استاندار اصفهان، ضمن بازدید از نیروگاه در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید کرده است که اجازه مازوت سوزی را نخواهد داد: «برخی مرزهای آلودگی هوا در اصفهان و در روزهای گذشته شکسته شده است. مدیریت استان شرایط واقعی آلودگی هوای اصفهان را در سطح ملی تبیین کرده و امیدواریم بتوانیم پلمبی که روی مشعل‌های مازوت‌سوز نیروگاه زده‌شده را تا پایان حفظ کنیم.»
بیم مازوت؟!
مشعل‌های مازوت، هنوز به مدار نیامده‌اند و اما آلودگی هوا در روزهای اخیر در این کلان‌شهر بیداد و عرصه را برای همه شهروندان تنگ کرد.
پدیده اینورژن و پایداری جوی و حمل‌ونقل و فعالیت گسترده صنایع در اصفهان، اما همه دست‌به‌دست هم داده‌اند تا در پاییز و زمستان این شهر را زیر هاله‌ای از سیاهی فرو ببرند.
تعطیلی مدارس در روزهای گذشته و خبر برگزاری جلسات و کارگروه‌های مختلف و سخن از علل آلودگی هوا به نظر می‌رسد که تنها کاری است که طی سال‌های گذشته از دست برخی از مدیران برمی‌آید؛ به‌ویژه حالا که در یک‌قدمی زمستان قرار گرفته‌ایم و بیم سوزاندن مازوت نیز می‌رود.
البته آن‌طور که احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست سال گذشته به «اصفهان‌زیبا» گفت، مردم می‌توانند مانع سوخت مازوت شوند: «میزان تولید گاز کشور با میعانات گازی سرجمع 900 میلیون متر مکعب در شبانه‌روز است که حدود 100 میلیون از آن میعانات گازی است و 800 میلیون هم باقی‌مانده گازی است که نزدیک به 600 میلیون آن مربوط به مصارف خانگی و تجاری است و مابقی باید صرف صنعت شود؛ بنابراین چیزی حدود 200 میلیون مترمکعب کمبود گاز برای مصرف در شبانه‌روز احساس می‌شود.»
او با اشاره به مازوت‌سوزی انگشت انتقاد را به سمت وزارت نیرو گرفت و گفت: «می‌دانیم که در کشور کمبود گاز وجود دارد و هرسال در پاییز نیروگاه‌ها باید به سوزاندن سوخت دوم روی آورند. اما صرف‌نظر از بحث آلودگی هوا باید گفت نیروگاهی مثل نیروگاه شهیدمنتظری درحال‌حاضر با راندمان 23 درصد و خوش‌بینانه 28 درصد برق تولید می‌کند؛ درحالی‌که اگر این نیروگاه به سیکل ترکیبی تبدیل شود، راندمان بین 58 تا 62 درصد خواهد شد. محاسبات شرکت ملی گاز نشان می‌دهد تبدیل نیروگاه به سیکل ترکیبی با کاهش چندین میلیارد مترمکعب گاز در کشور همراه خواهد شد و دیگر امکان استفاده از سوخت دومی به نام مازوت وجود نخواهد داشت؛ چراکه سوخت دوم نیروگاه‌ها سوخت ترکیبی گازوئیل است و اصلا مازوت برایشان تعریف نشده؛ بنابراین تأخیر در تبدیل نیروگاه قدیمی با نیروگاهی با راندمان پایین و سیکل ترکیبی اصلا جایز نیست و بر آن بسیار تأکید داریم.»
اجرایی‌نشدن قانون هوای پاک و خاک خوردن آن بر روی کاغذ نیز مسئله دیگری بود که او در لابه‌لای حرف‌هایش به آن اشاره کرد: «مسئله این است که از زمان تصویب قانون هوای پاک، برخی از دستگاه‌ها به وظایف خود عمل نکرده‌اند. قانون هوای پاک، برای 23 دستگاه اجرایی تعیین وظیفه کرده است که 11 دستگاه فعالیت‌های عمده‌تری را باید انجام دهند. نزدیک به 56 وظیفه برای دستگاه‌ها تعیین شده که دستگاه‌ها موظف هستند به این وظایف عمل کنند. شما باید این سؤال را از بازرسی کل کشور و همچنین اصل 90 مجلس و دیوان محاسبات و درنهایت از قوه‌قضائیه بپرسید که چرا اجرای این قانون به تعویق افتاده یا اصلا اجرا نشده است؟ این‌ها بحث‌های جداگانه‌ای است که صحبت از آن‌ها مشکلی را حل نمی‌کند. من می‌گویم برای اینکه مردم زودتر از این گرفتاری رها شوند، راه‌حل‌هایی وجود دارد که باید آن‌ها عملی شوند. به هرحال، قانون تصویب و وظایف تعیین شده و دستگاه‌های نظارتی هم درحال ورود هستند که ببینند داستان از چه قرار است؛ اما مسئله این است که مردم هم می‌توانند در کاهش مصرف گاز کمک کنند. در مرداد سال گذشته میزان مصرف گاز اماکن مسکونی و تجاری 7/11 میلیون متر مکعب بوده است؛ درحالی‌که اول دی‌ماه این عدد به 47 میلیون متر مکعب رسیده است؛ بنابراین مصرف گازی که اکنون دارد صورت می‌گیرد استاندارد نیست؛ درحالی‌که اگر مردم 10 درصد در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند، دیگر نیازی به سوخت مازوت در نیروگاه نیست.»
نقش پررنگ مازوت در آلودگی
نقش مازوت در آلودگی هوا غیرقابل انکار است.
به گفته لاهیجان‌زاده «اگر بحث دی‌اکسید گوگرد (SO2) باشد، بالاترین سهم آلودگی هوا مربوط به نیروگاه خواهد شد؛ زیرا بیشترین مازوتی که سوخته می‌شود، مازوت 3 درصد است؛ درحالی که سهم ذرات معلق (5/2 PM) نسبت به منابع آلاینده دیگر کمتر است. درکل وقتی مازوت سوزانده می‌شود، سهم گوگرد بسیار زیاد است؛ اما همان‌طور که رسانه‌ها به نیروگاه بسیار می‌پردازند و نقش آن را پررنگ می‌کنند باید به مسئله آلودگی هوا بپردازند. این مسئله به نوع آلودگی هوا بستگی دارد؛ اگر بحث دی‌اکسید گوگرد (SO2) باشد، بالاترین سهم آلودگی هوا به نیروگاه مربوط خواهد شد؛ زیرا بیشترین مازوتی که سوخته می‌شود، مازوت 3 درصد است؛ درحالی که سهم ذرات معلق (5/2 PM) نسبت به منابع آلاینده دیگر کمتر است. درکل وقتی مازوت سوزانده می‌شود، سهم گوگرد بسیار زیاد است؛ اما همان‌طور که رسانه‌ها به نیروگاه بسیار می‌پردازند و نقش آن را پررنگ می‌کنند باید به مسئله آلودگی هوا بپردازند.»
حالا اما چه خوشمان بیاید یا نه، هوای شهر آلوده است و نفس‌کشیدن را سخت کرده است.
روز گذشته نیز شاخص کیفی هوای کلان‌شهر اصفهان را با میانگین ۱۷۸ در وضعیت ناسالم برای عموم شهروندان قرار داد؛ هر چند براساس پیش‌بینی‌های هواشناسی امروز با نفوذ موج ناپایدار بارش‌زا و بارش باران باید منتظر کاهش آلودگی باشیم؛ اما کیست که نداند آلودگی سال‌هاست مهمان همیشگی اصفهانی‌ها در پاییز و زمستان است؛ حتی اگر بنا به گفته خیلی از مسئولان، آسمان دست از بخل بردارد و بارانی بر سر شهر ببارد و بادی آن را نوازش کند!
