بازدید گردشگران توری با عنوان «مشق تاریخ» از بنای تاریخی در دست مرمت «موزه هنرهای معاصر اصفهان» که چهارشنبه، نهم آذرماه رقم خورد، دو ابتکار عمل را نشان میداد؛ اولی ابتکار حمیدرضا حسینی، مدیر این گروه گردشگری در برگزاری توری برای روایت میراث قاجاری اصفهان بود و دومی، ابتکار مهدی تمیزی، مدیر موزه، برای میزبانی از این گروه گردشگران غیراصفهانی و روایت روند مرمت این بنای قاجاری برای آنها. در گزارش پیش رو نگاهی داریم به این تور و این میزبانی که هردو در فضای ویژه این روزها غنیمت بودند.
باورتان میشود که ایرانیها برای گرفتن ویزا هند، شب را در ماشین بخوابند تا صبح زود اولین نفری باشند که اسمشان را در لیست متقاضیان تحویل مدارک مینویسند؟! این ماجرا درباره گرفتن ویزای شینگن بهمراتب سختتر، هزینهبرتر و عجیبتر شده و حتی باید بگوییم تقریبا امکانناپذیر به نظر میرسد! اما هند تا پیش از این یکی از کشورهایی بود که روند اخذ ویزایش برای ایرانیان نسبتا ساده و سریع بود. در گزارش میدانی حاضر، نگاهی داریم به روند اخذ ویزای هند؛ با این توضیح که بعد از کرونا در اصفهان و مشهد هم آژانسهایی کار ثبت درخواست ویزا را انجام میدهند تا لازم نباشد همه گردشگران به تهران مراجعه کنند. برای تهیه این گزارش با دوآژانس اصفهان و تهران تلفنی صحبت شده و بـقیـــه موارد حاصل گفتوگوها و تجربههای میدانی نویسنده ضمن حضور در تهران، هستند.
بافت معماری و اسم جذاب «فریزهند» بود که ما را راهی جاده کرد. در «فریزند» سکوت بـود و پــاییــز و معمـاری اصیــلِ دعوتکننده. همهچیز رؤیایی بود و پر از آرامــش و رنگ. کوچههای شیبدار با جویهای آب و پاییزی که روستا را به زیبایی در آغوش کشیده بود. فریزهند یکی از روستاهای کهن نزدیک ابیانه است که 55 کیلومتر تا کاشان، 25 کیلومتر تا نطنز و حدود 2.5 ساعت (176 کیلومتر) با اصفهان فاصله دارد. در جاده قدیم کاشان-نطنز حدود 55 کیلومتر که به سمت ابیانه رانندگی کنید، به تابلویی میرسید که بر آن نوشتهاند: «ابیانه 22 کیلومتر، فریزهند 20 کیلومتر» و این آغاز مسیر رسیدن به روستای کهنی است که آن را فریزند یا فریزهند میخوانند.
ابیانه، دهکده گلگون استان اصفهان، با رنگهای پاییزی این روزهایش دل میرباید و همزمان حسرت و تأسف را روانه ذهن و جانتان میکند. در کوچه پسکوچههایش باید قدم بزنید و با چشم دل تماشا کنید. گوش جان بسپارید به نواها و آرامشش و البته از خودتان بپرسید اگر ابیانه در ترکیه بود، چطور با وجود نازنینش رفتار میکردند؟! اگر امارات متحده عربی بخت داشتن روستای منحصربهفرد ابیانه را داشت، چطور روی چشم نگهش میداشت؟ مسیر تشرف گردشگران را چگونه تعریف میکردند و آیا کهنسالانش که گنجنشیناند، به گردشگران التماس میکردند که سوغات بخرند؟! هنوز هم دیر نشده، تا پاییز است به دیدار ابیانه بروید و اگر مسئولیتی دارید و توانی، آب دستتان است زمین بگذارید و فکری به حال نجات بافت تاریخی و شادابی مردمانش کنید، لطفا!
بازارهای سنتی ایران غالبا دارای فضاهایی متنوع و با کاربریهای مختلف ساخته میشدند؛ همچنین متناسب با اقلیم منطقه در انواع فضاهای سرپوشیده، روباز، مکث و حرکت با خرد معماری ایرانی بنا میشدند. بازارها ازجمله فضاهای شهری تجاری بهحساب میآمدند که هر قسمتی از آن اتفاق تجاری خاص انجام میشده است و بستر دادوستد و تجارت را فراهم میکردهاند. بهعلاوه بازارهای ایران مرکز تمام فعالیتهای اقتصادی شهرهای مهم بوده و از طریق دادوستد موجب ارتباط بین مناطق مختلف میشده است. بازارهای سنتی، این شریان اقتصادی شهر، شامل چندین عنصر معماری هستند که عبارتاند از راستهبازار، تیم، تیمچه، خانباز، کالانباز، سرا، دالان، رسته، چهارسوق، چهارسو و… بوده است.