شما بدون هیچ دلیل خاصی رد می‌شوید. به‌نظر می‌رسد در این سناریو شما قربانی «چهره‌ایسم» (face-ism) شده‌اید. احتمالا مصاحبه کننده فقط از روی چهره و ویژگی‌های ظاهری شما به این نتیجه رسیده است که فرد کاری و لایقی نیستید.
اجازه دهید سناریوی دیگری را با هم بررسی کنیم. فرض کنید در کافه نشسته‌اید و با لپ‌تاپتان کار می‌کنید. گوشی‌تان زنگ می‌خورد و باید برای پاسخ‌دادن به آن چنددقیقه بیرون بروید. نگاهی به مشتری میز کناری می‌اندازید و تصمیم می‌گیرید لپ‌تاپتان را به او بسپارید.
در این سناریو به‌نظر می‌رسد شما خود مرتکب چهره‌ایسم شده‌اید؛ چون فقط از روی ظاهر یک‌فرد به این نتیجه رسیده‌اید که او معصوم و قابل‌اعتماد است. همه ما گاهی بر مبنای ظاهر افراد درباره‌شان قضاوت می‌کنیم.
مثلا از روی استخوان‌بندی صورت، حالت چشم‌ها یا فرم دماغ و گوش کسی به این نتیجه می‌رسیم که او باهوش، زرنگ، بدجنس یا غیرقابل‌اعتماد است. اگر ماجرا به همین‌جا ختم شود، عیبی ندارد؛ اما اگر این قضاوت‌گری‌های ظاهرمحور ما شکل افراطی به خود بگیرد یا زندگی دیگران را تحت‌تأثیر قرار دهد، باید به حال آن فکری کرد.
قضاوت‌های تند و سریع
به‌تازگی گروهی از محققان ژاپنی پژوهش‌هایی انجام داده‌اند که نتایجشان کمی نگران‌کننده به نظر می‌رسد. این مطالعات نشان می‌دهد که برخی آدم‌ها عادت دارند صرفا بر مبنای چهره افراد، قضاوت‌های تند و سریعی انجام دهند و درباره ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها نتیجه‌گیری کنند.
بیش از 300نفر در این پژوهش‌ها شرکت داشتند و از آن‌ها خواسته شد پس از نگاهی گذرا به چهره گروهی از آدم‌ها، درباره شخصیت آن‌ها قضاوت کنند. اگرچه تقریبا هیچ‌کدام از شرکت‌کنندگان از این برداشت‌های چهره‌محور مصون نبودند؛ اما قضاوت‌های برخی از آن‌ها به‌شدت «افراطی» بود؛ البته این قضاوت‌های افراطی می‌توانست هم جنبه مثبت و هم جنبه منفی داشته باشد.
از آنجا که برخی متغیرهای دیگر مثل سن، جنس یا قومیت آدم‌ها هم می‌توانست بر قضاوت‌های شرکت‌کنندگان تأثیر بگذارد، پژوهشگران این عوامل را نیز لحاظ کردند تا بتوان وجود قضاوت‌های چهره‌محور را با قطعیت تأیید کرد.
به‌عنوان‌مثال، برخی افراد به‌محض دیدن یک نوع چهره خاص مثلا چشمان تنگ و نگاه سرد یا ترکیب صورت مردانه، این برداشت را می‌کردند که حتما فرد دارای این ویژگی‌های ظاهری به‌شدت غیرقابل‌اعتماد است یا ممکن بود با دیدن فردی که چشمان درشت‌تر و ترکیب صورت زنانه‌تری دارد، به این نتیجه برسند که او حتما نالایق و ناکارآمد است.
راه‌حل چیست؟
پیش‌داوری ناخودآگاه می‌تواند بر تصمیم‌های افراد تأثیر بگذارد و این اثر سوء به‌طور خاص در بحث استخدام نیروی کار نمود می‌کند. در یک پژوهش جالب، محققان بریتانیایی دو رزومه مشابه را برای استخدام در پنجاه‌عنوان شغلی متفاوت ارائه کردند.
تنها تفاوت این رزومه‌ها در این بود که نام متقاضی در رزومه اول آدام اسمیت و در دومی راویندرا تالوال ثبت شده بود. جالب اینجاست که رزومه دوم تنها حدود نیمی از پاسخ‌های رزومه اول را دریافت کرد، آن‌هم فقط به این خاطر که نام درج‌شده در اولی یک نام بریتانیایی سنتی بود.
پژوهش‌ها نشان داده است که اغلب برداشت‌های اولیه ما، مثلا قضاوت‌هایی که از روی چهره افراد درباره شخصیت آن‌ها می‌کنیم، نادرست هستند؛ اما مشکل بزرگ‌تر این است که اغلب خودمان هم متوجه نمی‌شویم که مرتکب پیش‌داوری شده‌ایم؛ پس شاید اولین گام این باشد که خود و دیگران را از وجود چنین سوءبرداشت‌هایی آگاه کنیم تا بتوانیم با آن‌ها بهتر مقابله کنیم. منبع: theconversation.com
