به گزارش اصفهان زیبا؛ اگرچه مشکلات متعدد در سطح کلان جایگاه صنعت فرش دست‌بافت اصفهان را در بازارهای بین‌المللی تنزل داده است، اصفهان همچنان در حوزه فرش دست‌بافت (در بین سایر استان‌ها) سرآمد است و به همین دلیل متولیان کشوری و مسئولان استانی تأکید دارند جشنواره «قالی فاخر» باید در اصفهان برگزار شود.
بااین‌حال نکته دارای اهمیت، خروجی برگزاری چنین جشنواره‌هایی برای فرش دست‌بافت است تا حال‌وروز این صنعت مناسب‌تر شود.
متولیان کشوری و استانی در نشست خبری قالی فاخر ایران مباحثی را درباره مشکلات این صنعت، بیان و البته بعضا راهکارها و پیشنهاد‌هایی هم ارائه کردند.
پاسخی که به پرسش «اصفهان‌زیبا» از سوی متولیان مرکز ملی فرش ایران داده شد، نشان از این دارد که فارغ از مشکلاتی مانند تحریم و محدودیت‌های ارزی و افزایش هزینه‌های تولید، کم‌کاری برخی دستگاه‌های داخلی نیز منجر شده تا این صنعت نتواند از شکوفایی لازم برخوردار باشد.
معاون امور تولید مرکز ملی فرش ایران در پاسخ به این پرسش «اصفهان‌زیبا» که تاکنون چه پروژه‌ها و اقداماتی برای بازاریابی، تحلیل بازار سلیقه‌یابی فرش دست‌بافت انجام شده و تأثیر این اقدامات در افزایش صادرات به چه صورت بوده است، گفت: اقدامی در این خصوص توسط دولتی‌ها انجام نشده و پیشنهاد ما این است که هرکدام از بازرگانان در این خصوص اقدام کنند.
این پاسخ در حالی از سوی متولیان مرکز ملی فرش مطرح می‌شود که برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری به‌منظور بازاریابی و توسعه بازارهای موجود در سطح بازارهای داخلی و خارجی برای فرش دست‌بافت یکی از مهم‌ترین وظایف مرکز ملی فرش ایران به شمار می‌رود.
یاسر حنیفی در ادامه این نشست خبری عنوان کرد: به دلایل مختلف همچون تحریم‌ها و شرایط ارزی کشور، صنعت فرش ایران کار بیشتری می‌طلبد. ما سعی می‌کنیم تا موانع را برطرف بکنیم و دراین‌بین پارلمان بخش خصوصی و تشکل‌ها باید راهکارهای لازم را ارائه دهند تا با هم‌فکری این موانع برطرف شوند.
او تصریح کرد: پیگیری‌های زیادی برای رفع تعهد ارزی انجام دادیم و این پیگیری‌ها از همین اصفهان شروع شد تا اینکه بالاخره دریافت هرگونه عوارض و تعهد ارزی از صادرات فرش دست‌بافت به‌غیر از ارزش مواد اولیه ممنوع شد.
حنیفی خاطرنشان کرد: تغییراتی در حوزه ستادی فرش دست‌بافت در وزارت صمت اتفاق افتاده است؛ درواقع مرکز ملی فرش و اداره‌کل صنایع خلاق و ورزش وزارت صمت ادغام شدند؛ ولی بخش امور مربوط به فرش دست‌بافت به‌طورقطع در حوزه وظایف قانونی وزارت صمت با قدرت پیگیری خواهد شد و ما کماکان ادامه برنامه‌ها و رویکردهای مرکز ملی فرش را خواهیم داشت. این تغییرات در برنامه‌های کلان وزارت صمت تغییری ایجاد نمی‌کند و برنامه‌هایی که پیش‌بینی‌شده ادامه خواهد داشت.
او عنوان کرد: سابقه برگزاری جشنواره قالی فاخر به جشنواره فرش برتر ارتباط پیدا می‌کند که سال‌ها توسط مرکز ملی فرش ایران در نمایشگاه فرش تهران و با هدف الگوسازی و معرفی آثار برگزیده و برتر برگزار‌شده برمی‌گردد.
اجرای شناسنامه‌دار کردن فرش به‌صورت پایلوت
معاون امور تولید مرکز ملی فرش ایران اذعان کرد: توسعه برنامه‌های ملی در استان‌ها و در سراسر کشور مطرح است؛ پیشنهادی سال گذشته در اصفهان مطرح شد تا برنامه فرش برتر با رویکرد جدیدتر و خاص‌تری تحت عنوان «قالی فاخر» به استان اصفهان واگذار شود.
معاون امور تولید مرکز ملی فرش ایران بیان کرد: با توجه به اجرایی‌شدن بحث شناسنامه‌دار کردن فرش دست‌بافت و فعالیت کارگزاری‌های صدور شناسنامه در کشور قالی‌هایی که معرفی می‌شوند باید شناسنامه‌دار باشند. یکی از بهترین کارگزاری‌ها فعال در کشور کارگزاری شناسنامه‌دار کردن فرش اصفهان است که این وظیفه را اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دست‌بافت اصفهان انجام می‌دهد.
حنیفی خاطرنشان کرد: پروژه شناسنامه‌دار کردن فرش دست‌بافت اصفهان سال گذشته توسط مرکز ملی فرش شروع شد و الان تقریبا نهایی شده و کارگزاری‌ها آماده‌به‌کار هستند؛ صدور شناسنامه به‌صورت پایلوت توسط یک یا دو کارگزاری انجام می‌شود و به‌تدریج به اهداف بلندمدتی که برای شناسنامه‌دار کردن فرش دست‌بافت تعریف کرده‌ایم خواهیم رسید تا فرش دست‌بافت ایرانی به جایگاه واقعی خودش بازگردد.
فرش دست‌بافت ایران در سایه قرار گرفت
شکوه فرش ایران به‌عنوان قدیمی‌ترین و مشهورترین و البته لوکس‌ترین برند فرش دنیا بر کسی پوشیده نیست و هنوز هم چشم‌وچراغ موزه‌های بزرگ دنیا به شمار می‌رود.
رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع‌دستی اتاق بازرگانی اصفهان با بیان این مطلب گفت: مدتی است خبرهای خوبی از بازار فرش به گوش نمی‌رسد؛ اما ما ایمان داریم که این زیبای شکوهمند به‌زودی همچون ققنوسی اسطوره‌ای از خاکستر خود بیرون می‌آید و جهان هنر را زیر سایه پرافتخار خود خواهد گرفت.
مژگان ایزدی عنوان کرد: تحریم فرهنگی فرش ایران پیش از تحریم‌های اقتصادی شروع شد؛ درواقع از اوایل دهه ۷۰ میلادی یعنی حدود ۱۰ سال قبل از انقلاب، فرش ایران به درجه‌ای از شهرت و عظمت و قدمت رسیده بود که ایران را یکه‌تاز بازار جهان کرد و این موضوع برای دلالان و سرمایه‌داران بازار آمریکا و اروپا خوشایند نبود.
او ادامه داد: از طرفی منابع فرش موجود در ایران هم پاسخ‌گوی تقاضای فزاینده بازار جهان نبود؛ ازاین‌رو سلیقه‌سازان جهانی شروع به تغییر دادن الگوهای زیبایی و نمادهای اشرافیت کردند؛ بنابراین آن‌ها به فرش‌های عشایری و روستایی آسیای میانه و ترکمنستان روی آوردند و سبک ایرانی را کم‌کم از نیاز و تقاضای بازار حذف کردند و الگوی جدیدی برای فرش زیبا یا فرش مطلوب ساختند که بر فرش‌های گران‌قیمت و شهری ایران منطبق نبود.
رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع‌دستی اتاق بازرگانی اصفهان افزود: فرش‌های آسیای میانه چندین مزیت نسبت به فرش‌های ایران داشتند؛ درواقع این فرش‌ها خیلی ارزان‌قیمت‌تر بودند. از طرفی با بزرگ‌نمایی درباره آن‌ها فرش ایران در سایه قرار گرفت بعد از انقلاب با دشوار شدن مسافرت دلالان خارجی به ایران این روند روی‌گردانی از فرش ایرانی سرعت بیشتری گرفت.
او بیان کرد: اتاق بازرگانی اصفهان بر خود لازم می‌داند که در این برهوت فرهنگی، پاسدار این میراث کهن باشد و تا زمان شکوه و رونق فرش دست‌بافت با اقداماتی همچون برگزاری جشنواره قالی فاخر از این هنرصنعت حراست کند.
اصفهان شایستگی برگزاری جشنواره «قالی فاخر» را دارد
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق بازرگانی ایران نیز اظهار کرد: به‌حق است که جشنواره قالی فاخر در اصفهان برگزار شود؛ چون این شهر به‌عنوان یکی از قطب‌های قالی ایرانی شناخته می‌شود و آثار بسیار فاخری در طول تاریخ فرش اصفهان خلق شده که زینت‌بخش موزه‌های مهم دنیاست.
مرتضی حاجی آقامیری تصریح کرد: نگاه این جشنواره ملی است و تمام آثار فرش ایرانی قابلیت حضور در این جشنواره را دارند و این باعث خرسندی است. امیدوارم که این جشنواره مانند دوره قبل پربار برگزار شود.
هزینه برگزاری جشنواره را دولتی‌ها تقبل کنند
در ادامه معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت اداره کل صمت استان اصفهان بیان کرد: ادغام مرکز ملی فرش و اداره کل صنایع خلاق و ورزش وزارت صمت به مرکز صنایع خلاق و فرش ایران تبدیل شده است؛ ما درخواست داریم که تعهداتی که مرکز ملی فرش ایران داشته کماکان ادامه پیدا بکند.
محمدمهدی دهقانی بیان کرد: با بودجه‌های دولتی که در اختیار قرار می‌گیرد، یک‌سوم فعالیت‌هایی را که در جشنواره صورت می‌پذیرد، می‌توانیم انجام دهیم. مابقی مخارج را اتاق بازرگانی اصفهان تقبل کرده است. درخواست ما از معاون امور تولید مرکز ملی فرش ایران این است که پیگیری ویژه‌ای داشته باشند تا حد المقدور هزینه مازاد دیگری را بر عهده بخش خصوصی نگذاریم. همین که بخش خصوصی این وسط آبرویش را می‌گذارد، از نظر ما باید کفایت بکند و هزینه‌ها را باید خودمان تقبل کنیم.
معضل گرانی و بی‌کیفیتی مواداولیه فرش
«بحث تولید فرش دست‌بافت نیز اهمیت زیادی دارد؛ اگر به تولید اهمیت ندهیم جایگاه فرش دست‌بافت را از دست می‌دهیم؛ مشکل اصلی ما در بخش تولید مواداولیه است؛ درواقع مواد اولیه با قیمت بالایی به دست ما می‌رسد و کیفیت مواداولیه شدیدا کاهش پیدا کرده است که بنده از تمامی دستگاه‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند درخواست می‌کنم نظارت بیشتری روی این بخش انجام دهند.» این موضوعی است که رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دست‌بافت اصفهان در این نشست روی آن تأکید داشتند.
ساعد عصاچی خاطرنشان کرد: مسئله بعدی پرداخت تسهیلات به تولیدکنندگان فرش دست‌بافت است؛ در کمال تأسف به اندازه‌ای مشکل سر راه ما قرار گرفته که نمی‌توانیم از این تسهیلات به‌راحتی استفاده کنیم.عصاچی بیان کرد: اگر در زمینه تولید فرش نوآوری و به‌روزرسانی نکنیم، جایگاهمان را از دست خواهیم داد. همین‌طور که الان کشورهای رقیب ما پله‌پله در حال صعود هستند؛ ولی ما در حال سقوط هستیم؛ بنابراین باید در این هنرصنعت جوان‌گرایی شود و با حفظ اصالت‌هایمان باید بتوانیم نوآوری داشته باشیم.
او ادامه داد: اینکه توانستیم در اصفهان کارگزاری صدور شناسنامه فرش را داشته باشیم، در حفظ اصالت و هویت‌سازی فرش دست‌بافت کمک شایانی می‌کند.
معرفی تنوع ویژگی‌های فرش دست‌بافت
سعید عصاچی، فعال در حوزه فرش دست‌بافت نیز یکی دیگر از اظهارنظرکنندگان نشست بود.
عصاچی اظهار کرد: سال گذشته اولین جشنواره «قالی فاخر» برگزار شد؛ برای این جشنواره از کل کشور فرش‌های نفیسی ارائه شد که از بین آن‌ها حدود 50 تخته فرش به نمایش گذاشته شد. امسال هم دومین جشنواره قالی فاخر ایران برگزار می‌شود و هدف از این جشنواره، معرفی تنوع ویژگی‌های فرش دست‌بافت ایران در سطح ملی و بین‌المللی، ترغیب و تشویق بافندگان، طراحان و نقاشان و فروشندگان به تولید و عرضه قالی‌های فاخر و ایجاد انگیزه مناسب برای بروز استعدادها، نوآوری خلاقیت در تولید فرش دست‌بافت است.
او تصریح کرد: افرادی که فرش فاخر در اختیار دارند، می‌توانند تا آخر آذرماه در سایت جشنواره به آدرس ircfestival.ir ثبت‌نام کرده تا توسط کارشناسان در اتحادیه هر استان، داوری اولیه شود و فرش‌های قابل‌عرضه به اصفهان ارسال و بعد از داوری نهایی در نمایشگاه اصفهان از ۴ تا ۹ بهمن در معرض حضور قرار گیرد.
عصاچی خاطرنشان کرد: امسال تلاش کردیم پس‌ازاینکه فرش‌ها انتخاب شدند، در نمایشگاه‌های بین‌المللی و خارج از کشور این فرش‌ها ارائه شود تا بازاریابی خوبی برای فرش داشته باشیم.
در ادامه رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دست‌بافت اصفهان بیان کرد: پیشنهاد بنده برگزاری نمایشگاه دائمی از دست‌بافته‌های اقوام ایرانی جهت حفظ و پاسداری از اصالت تولید مناطق مختلف کشور و ثبت گونه‌های مختلف مربوط به مناطق و جلوگیری از انقراض و فراموشی نسل دست‌بافته‌های مناطق مختلف کشور هست که همچنان مورد تجاوز و دخل و تصرف دیگر مناطق قرار گرفته است.
