به گزارش اصفهان زیبا؛ دکتر بهرام نادی در طول یکسال گذشته در قالب ویدئوهایی نسبت به گسترش پدیده فرونشست در اصفهان هشدار داده است. با او در این زمینه گفت‌وگو کرده‌ایم.
در حال حاضر آخرین وضعیت فرونشست زمین در اصفهان چگونه است؟
متاسفانه اندازه‌گیری‌هایی که سازمان زمین‌شناسی انجام می‌دادند دیگر تداوم پیدا نکرد. سازمان زمین‌شناسی آخرین اطلاعات خود را در مورد نقشه‌ها در مناطق مختلف شهرداری ارائه کرده است که نرخ‌ها مشخص است که از حدود 3 سانتیمتر در سال در مناطق شهری تا حدود 18 سانتیمتر در برخی مناطق به ویژه مناطق شمالی دیده می‌شود. اما در خود شهر اصفهان تا حدود 14 و یا 15 سانتیمتر نشست دیده می‌شود که معمولاً در قسمت‌های شمالی با توجه به ضخامت آبرفت میزان نشست بیشتر است.
پس برای امسال عدد و نرخ فرونشست اعلام نشده است؟
سازمان نقشه برداری برای امسال فعلاً عددی را اعلام نکرده است، اما آنچه از بازدیدهای میدانی از جمله مسجد سید مسجد علی قلی آقا یا بازارچه دردشت مشخص است، متاسفانه درزها و شکاف‌ها بیشتر شده و کاملاً مشهود است یعنی در مسجد علی قلی آقا برخی درزها به حدی باز شده که هنگام بارش، باران از طاق رد شده و وارد مسجد و حجره‌ها شده است. همچنین بازارچه دردشت نیز چنین وضعیتی دارد و ترک‌ها تا عمق 5 سانتیمتر دیده می‌شود.
پس مشاهدات میدانی گویای وضعیت خوب فرونشستن زمین در اصفهان نیست؟
مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که فرونشست زمین در اصفهان همچنان در حال پیشروی است و اندازه گیری‌ها یا انجام نشده و یا خیلی همانند قبل عنوان نمی‌شود متاسفانه بعضاً حساسیت‌ها قائم به فرد یا سازمان خاصی است.
بررسی وضعیت فرونشست زمین در منطقه شهری چگونه است؟
به طور مثال در بررسی خیابان امام خمینی اصفهان، یکی از ساختمان‌ها چرخیده است و این بنا تقریباً ماهی دو میلیمتر نشست نامتقارن دارد و در عرض 22 ماه تقریباً در این منطقه حدود 13 سانتیمتر ما نشست زمین را اندازه گیری کرده‌ایم. در این شرایط ساختمان به میزان 20 سانتیمتر از ساختمان مجاور جدا شده و لوله‌های گاز بریده است و تمام نمای ساختمان به جهت اینکه بر روی سر مردم نریزد، تخریب شده است و با وجودی که صاحب ساختمان، مقصر این موضوع نیست، شهرداری اعلام کرده باید جهت بازسازی 5 میلیارد تومان پرداخت کند، که به نظر نمی‌رسد این شرایط منطقی باشد که هم سازه‌ها دچار آسیب شوند و با وجودی که هیچ فردی متولی این آسیب نیست ادعایی مبنی بر دریافت پول جهت بازسازی داشته باشیم، چرا که صاحب این ملک نقشی در تخریب نداشته است. این منطقی و اخلاقی نیست، اما این اتفاق به صورت سازمان یافته در حال رخ دادن است.
از نظر شما جریان زاینده‌رود به صورت مقطعی تاثیری در کاهش پیشروی فرونشست زمین دارد؟
ما همچنان با تراز منفی آب مواجهیم، چرا که وقتی زاینده‌رود را به صورت موقت باز می‌کنیم قاعدتاً شرایطی پیش می‌آید که سطح زیر کشت بالا رود در این شرایط بعد از قطعی زاینده‌رود باید دید کشاورزان آب مورد نیاز خود را از چه منبعی تأمین می‌کنند که متاسفانه عمدتاً به سمت استفاده از آب‌های زیرزمینی می‌روند. بنابراین بازگشایی‌های موقت زاینده‌رود شرایط فرونشست زمین را ایده‌آل نمی‌کند، البته اگر جریان آب زاینده‌رود ادامه داشته باشد و مدیریت برداشت آب انجام شود، امیدی به اصلاح وجود دارد وگرنه همان زمانی که جریان آب زاینده‌رود برقرار بود ما تراز منفی سالانه آب به میزان یک متر را ثبت کرده بودیم.
پس جریان مقطعی زاینده‌رود بدون مدیریت مؤثر نیست؟
خیر شرایط فرونشست زمین ایده‌آل نخواهد شد، چراکه از آن طرف برداشت‌ها بیشتر می‌شود.
در این شرایط وضعیت آثار تاریخی چگونه است؟
تمام سازه‌های اصفهان تحت تأثیر فرونسشت زمین است، مثلاً پل شهرستان که بر روی سنگ قرار دارد زیاد تحت تأثیر فرونشست زمین نیست، اما سازه‌هایی که بر روی آبرفت قرار دارند (عمیق‌ترین آبرفت مربوط به سی و سه پل است) شرایط خوبی را ندارند؛ یعنی به سمت پل وحید و پل شهرستان که می‌رویم به دلیل جنس خاک و نوع آبرفت شرایط بهتر است اما به سمت سی و سه پل شاهد تغییر شکل حدود دو تا سه سانتیمتر نشست در سال هستیم و باز و بسته شدن آب شرایط خوبی را ایجاد نمی‌کند.
با تداوم این وضعیت، چه پیش بینی از وضعیت فرونشست زمین در اصفهان خواهید داشت؟
من پیشگو نیستم. مطابق اعلام شرکت آب منطقه‌ای از سال 1361 تا سال 1400 حدود سه میلیارد مترمکعب و مطابق برآوردهای دیگر اگر صنعت رشد نکند و رشد مسکن و بارگذاری جمعیت و کشاورزی نداشته باشیم، حدود چهار میلیارد مترمکعب کسری آبخوان دشت اصفهان خواهیم داشت. اما اگر زاینده‌رود جریان دائمی نداشته باشد و برداشت‌ها رخ دهند آبخوان دشت اصفهان تا سال 1413 خالی خواهد شد و این اتفاق محتمل است.
