از منظر طب سنتی علت نیاز انسان به خوابیدن این است که قوت و انرژی دوباره به بدن بازگردد.
در خواب تغذیه و رشد اعضای بدن اتفاق می‌افتد، روند درمان برخی بیماری‌ها سرعت می‌گیرد؛ همچنین کمی از مواد زائد بدن به سمت پوست حرکت می‌کند و مقداری از آن به صورت تعریق خارج می‌شود؛ بنابراین اصل اول این است: برای نشاط و سرحالی بدن باید به اندازه مناسب خواب داشته باشیم.
مدت زمان خوابیدن متناسب با هر شخص، متفاوت است. تقریبا باید بین شش تا ۱۰ ساعت باشد تا باعث افزایش قوت بدن، رطوبت‌بخشی و بهبود عملکرد بدن شود. اصل دیگر در خواب این است که خواب باید عمیق باشد. افرادی که دارای کم‌خوابی یا خواب سبک هستند، عموما دچار بیماری می‌شوند و از اختلال‌هایی در بدن رنج می‌برند.اصل بعدی، انتخاب زمان مناسب برای خواب است.
بهترین زمان برای خوابیدن بعد از هضم غذاست؛ به شرطی که تا حدی غذا هضم شده باشد و در معده سنگینی غذا احساس نشود. این زمان به‌طور میانگین حدود دو ساعت بعد از خوردن غذاست. خوابیدن قبل از سبک‌شدن معده باعث بروز مشکلاتی ازجمله نفخ، سروصدای شکم، ضعف هضم، ورم معده، بوی بد دهان و… می‌شود. در این صورت شخص به خواب مناسب و عمیقی نمی‌رود و در صورت خوابیدن آرامش ندارد.
خوابیدن در زمان گرسنگی نیز مضر است و باعث کم‌شدن قوت، لاغری و ضعف بدن می‌شود. اما خواب در روز، به‌خصوص اگر زمان آن زیاد باشد، به‌تدریج باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد امراضی چون نزله، زکام، بزرگ‌شدن طحال، ضعف معده، کم‌شدن اشتها، ضعف بدن و بی‌حالی، کندی ذهن، کاهش قدرت حافظه و… می‌شود. لازم به ذکر است؛ منع خواب طولانی در روز در زمستان بیشتر است. ضمنا نباید به شکم خوابید. زیرا باعث امراضی چون بیماری‌های سر، ریه، کمردرد، امراض چشم و… می‌شود.
اصل دیگر خواب شب، به اندازه کافی خوابیدن است. خوابیدن زیاد باعث افزایش رطوبت در بدن و چاقی می‌شود و خواب کم باعث افزایش حرارت و خشکی و لاغری می‌شود. بنابراین خواب زیاد برای افرادی که چاق هستند و مزاج سرد و تر دارند یا غلبه خون دارند، مناسب نیست و بهتر است کمتر بخوابند. در عوض کسانی که لاغر هستند و مزاج خشکی دارند یا صفراوی مزاج یا پیر هستند، برای افزایش رطوبت و چاقی، خوابیدن برایشان سودمند است و باید از بی‌خوابی پرهیز کنند. بی‌خوابی مفرط موجب ضعف و لاغری، ابتلا به بیماری‌های صفراوی، سردرد و… می‌شود.
گفتنی است؛ در صورت عادت‌داشتن به هر یک از پرهیزهای مذکور، باید به تدریج عادت ترک شود تا عوارضی به دنبال نداشته باشد.
منابع تحقیق:
قانون فی الطب، ابوعلی سینا
ذخیره خوارزمشاهی، اسماعیل جرجانی
مفرح القلوب، اکبرشاه ارزانی
