به گزارش اصفهان زیبا؛ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در سال ۹۷ به تصویب رسید و ابلاغ شد تا بتواند گوشهای از مشکلات جامعه هدف را برطرف و مسیر را برای ایجاد عدالت در زمینه رفاهی و آموزشی و اقتصادی هموار کند.
بر اساس اطلاعات موجود این قانون به مسائلی مانند خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی، مناسبسازی، دسترسپذیری و تردد و تحرک، کارآفرینی و اشتغال، مسکن، امور ورزشی، فرهنگی، هنری و آموزشی، فرهنگسازی و ارتقای آگاهیهای عمومی، حمایتهای قضایی و تسهیلات مالیاتی، معیشت و حمایتهای اداری و استخدامی و برنامهریزی، نظارت و منابع مالی پرداخته است؛ اما در این میان اظهارات فعالان مدنی معلولان حاکی از آن است که با وجود گذشت چندین سال از تصویب این قانون، حال معلولان هنوز خوب نیست و جامعه معلولان با وجود اجرای این قانون نتوانستهاند از حقوق خود برخوردار باشند.
کتاب «اقتصاد ویژهتنی؛ بررسی مباحث معلولیت از دیدگاه اقتصادی و رویکرد نظریه بازی» موضوع اقتصاد معلولیت را از زوایای نظری، تاریخی و تجربی تجزیهوتحلیل میکند و در ادامه ابعاد اقتصادی و پذیرش اجتماعی زیست افراد دارای معلولیت و برخی محرومیتهای اجتماعی فراروی ایشان را بررسی میکند.
این کتاب با ترجمه علی عباسی، داود نجفی و مقدمه دکتر محسن رنانی توسط انتشارات فرهنگ مردم با همکاری پویش فکری توسعه به چاپ رسیده است.
باتوجه به رویکرد تخصصی که این کتاب به مباحث معلولیت از دیدگاه اقتصادی دارد، در این گزارش نکات دارای اهمیت درحوزه چالشهای اقتصادی معلولان و راهکارها را با این مترجم مرور کردیم.
اینطور که علی عباسی، مترجم کتاب به «اصفهانزیبا» میگوید: افراد دارای معلولیت اغلب با موانع اقتصادی مانند عدم دسترسی به فرصتهای شغلی مناسب، تبعیض در محل کار، منابع آموزشی ناکافی و سیستمهای حمایت اجتماعی ناکافی روبهرو هستند؛ ازاینرو اصلاحات سیاستی برای بهبود دسترسی و فراگیری در آموزش و اشتغال، قوانین ضد تبعیض و سیستمهای رفاه اجتماعی پیشرفته که به نیازهای افراد دارای معلولیت پاسخ میدهند، راهکارهایی هست که برای حمایت از این افراد باید موردتوجه قرار گیرد.
معلولان از عرصه اقتصاد و بازار حذف شدند
عباسی ادامه میدهد: رویکرد نظریه بازی در کتاب ماتسوئی احتمالا دیدگاه منحصربهفردی در مورد این مسائل ارائه میدهد و آنها را از طریق عینک نظریه اقتصادی و دینامیکهای اجتماعی تحلیل میکند؛ البته لازم به ذکر است که مهمترین مانع اقتصادی عدمحمایت دولت و جامعه از افراد معلول در بازار کار است؛ بهعبارتدیگر، افراد معلول از سوی اقتصاد و بازار که بازیگران اصلی آن دولت و جامعه هستند حمایت نمیشوند و این مهمترین مانع اقتصادی است که راهحل آن نیازمند اقدامات دولتی در جهت حمایت و جذب آنها در بازار کار از یکسو و حمایت جامعه مبنی بر پذیرش اجتماعیشان از سوی دیگر است.
او میگوید: افراد دارای معلولیت به همان اندازه که مورد محرومیت اجتماعی قرار گرفتهاند به همان اندازه و بلکه بسیار بیشتر از آن از عرصه اقتصاد و بازار حذف شدهاند؛ بهعبارتدیگر، افراد معلول هیچ جایگاهی در فرایند تولید ندارند و همین امر محرومیت اجتماعی آنها را شدت بخشیده است.
این مترجم کتاب اذعان میکند: دولت در راستای حمایت از افراد معلول نهتنها حداقل اقدامات استاندارد در سطح جهانی را برای آنها فراهم نکرده، بلکه با سیاستهای نامناسب زمینه حذف آنها از بازار کار را فراهم کرده است.
عباسی میگوید: بر اساس تجربه افراد معلول در ژاپن که مواردی متعددی از آن در کتاب ذکرشده معلولان در فعالیتهای اقتصادی در بسیاری از موارد میتوانند از افراد فاقد معلولیت عملکرد بسیار بهتری داشته باشند و حتی به رشد اقتصاد کشور کمک کنند.
این مترجم کتاب اظهار میکند: بر اساس تحقیقات علمی اخیر، افزایش هزینههای اقتصادی یکی از مشکلات اساسی معلولان به شمار میرود؛ معلولیتها میتوانند منجر به هزینههای بالاتر فردی و اجتماعی شوند؛ ازجمله هزینههای پزشکی و ازدستدادن بهرهوری.
عباسی میافزاید: معلولان با چالشهایی در حوزه اشتغال مواجه هستند، افراد دارای معلولیت اغلب با موانعی در راه کاریابی روبهرو هستند که منجر به درآمد و نرخ اشتغال پایینتر میشود؛ علاوه براین شکاف قابلتوجهی در درآمد بین افراد دارای معلولیت و بدون معلولیت وجود دارد
این مترجم کتاب بیان میکند: سرمایهگذاری در دسترسیپذیری میتواند مشارکت اقتصادی افراد دارای معلولیت را افزایش دهد؛ ضمن اینکه سیاستهای مؤثر دولتی برای حمایت از رفاه اقتصادی افراد معلول حیاتی است؛ همچنین سیاستهای اقتصادی فراگیر میتوانند منجر به منافع اجتماعی گستردهتر شوند.
عباسی میافزاید: پیشرفتهای فناورانه میتوانند شرایط کار و زندگی را بهبود ببخشند و مشارکت اقتصادی را افزایش دهند؛ ضمن اینکه دسترسی به آموزش و آموزشحرفهای برای توانمندسازی اقتصادی کلیدی است.
این مترجم کتاب خاطرنشان میکند: تبعیضها و تبعیض اجتماعی میتوانند فرصتهای اقتصادی برای افراد دارای معلولیت را محدود کنند. نکته مهم دیگر اینکه افزایش جمعیتهای سالخورده، شیوع معلولیت را افزایش میدهد و بر پویاییهای اقتصادی تأثیر میگذارد؛ مجموع این عوامل رابطه پیچیده بین معلولیت و عوامل اقتصادی را برجسته و بر ضرورت سیاستها و رویههای فراگیر تأکید میکند.
عباسی خاطرنشان میکند: «اقتصاد و معلولیت: رویکرد نظریه بازی» اثر آکیهیکو ماتسوی، کتاب مهمی است که به تقاطع اقتصاد و معلولیت از منظر نظریه بازی میپردازد. این کتاب به دو بخش تقسیم شده است؛ بخش اول به موارد واقعی مرتبط با اقتصاد و معلولیت بر اساس مصاحبههای انجامشده توسط نویسنده میپردازد و بخش دوم نیز بر تحلیلهای نظریه بازی این موارد تمرکز دارد.
این مترجم کتاب بیان میکند: کار ماتسوی در کتاب «اقتصاد ویژهتنی؛ بررسی مباحث معلولیت از دیدگاه اقتصادی و رویکرد نظریهی بازی» به چندین دلیل قابل توجه است؛ رویکرد میانرشتهای کتاب نظریه اقتصادی را با جامعهشناسی، ریاضیات و فلسفه ترکیب میکند و درک جامعی از مسائل مرتبط با معلولیت در زمینه اقتصادی ارائه میدهد؛ ضمن اینکه از نظریه بازی برای تحلیل پدیدههای اجتماعی مختلف، بهویژه مسائل مرتبط با معلولیت استفاده میکند و بینشهای جدیدی در مورد مشکلات اجتماعی و راهحلهای بالقوه آنها ارائه میدهد.
او میافزاید: کتاب به نرمهای اجتماعی مرتبط با معلولیت و چالشهای اخلاقی و اقتصادی که ایجاد میکنند، میپردازد؛ ماتسوی به طیف گستردهای از مشکلات اجتماعی، از جمله تبعیض علیه اقلیتها و تعارضات بین گروهی میپردازد و محدودیتها و تواناییهای مکانیزمهای بازار در مواجهه با این دوگانگیها را برجسته میکند؛ ضمن اینکه بر اهمیت نهادهای اجتماعی، از جمله سیستم بازار و نگرشهای فردی نسبت به جامعه، در حل مشکلات اجتماعی تأکید میشود.
این مترجم کتاب اذعان میکند: فراتر از مشارکتهای نظری، این کتاب به دلیل دیدگاه انسانمحورانهاش نیز شناخته شده است که راههایی را برای تعامل جامعه با افراد معلول پیشنهاد میکند؛ این کار به دلیل تبدیل تحقیقات نظری عمیق به مواردی کاربردی و مرتبط با مسائل اجتماعی فوری ستوده شده است.
او ادامه میدهد: ادغام تحلیل نظری با موارد واقعی به درک بهتر پدیدهها و راهحلهای احتمالی آنها کمک میکند. قابلذکر است که این کتاب برای دانشجویان و دانشمندان علاقهمند به علوم اجتماعی، بهویژه در نظریه اقتصادی، ضروری تلقی میشود؛ همچنین علاوه بر ارزش آکادمیک، این کتاب به خاطر عمق احساسیاش نیز شناخته شده است که خواندن آن را تکاندهنده میکند.
این مترجم کتاب بیان میکند: این کتاب اثر آکیهیکو ماتسوی، دستاورد قابل توجهی در آوردن بینشهای نظریه بازی به یک حوزه مطالعاتی حیاتی است که غالبا نادیده گرفته شده است و دیدگاه تازهای از ساختارهای اجتماعی مدرن و نحوه پذیرش (یا عدم پذیرش) افراد معلول را ارائه میدهد.
عباسی میگوید: همچنین از نکات مهم کتاب عبارتاند از اینکه اساسا معلولیت یک برساخت اجتماعی و ناشی از تعاملات انسانی است و از یک جامعه به یک جامعه دیگر متفاوت است. در جهان سرمایهداری امروز تعریف جدیدی از معلولیت مطرح شده و به افرادی که از سوی بازار و اقتصاد حمایت نشوند، فرد معلول گفته میشود؛ نه افرادی که ازنظر جسمی با عموم افراد جامعه متفاوت هستند؛ ازآنجاکه معلولیت یک برساخت اجتماعی است و نه یک پدیده طبیعی درنتیجه میتوان با فرهنگسازی و آگاهی بخشی افراد جامعه، آن تفکر غلط را از بین برد.