به گزارش اصفهان زیبا؛ وقتی پلاسکو برای همیشه فروریخت تا مدت‌ها تیتر یک مطبوعات و خبرها، ساختمان‌های ناایمن بود؛ ساختمان‌ها و پاساژهای ناایمنی که آمارشان آسایش را از سر می‌پراند.
درست همان موقع بود که شهر اصفهان هم اعلام خطر کرد و آمار بود که از مدیریت بحران و شهرداری اعلام می‌شد. باز دوباره همان زمان بود که در داغ بودن بحث پلاسکو وایمنی‌سازی، قول‌هایی هم داده وجلساتی به سرعت تشکیل شد تا ساختمان‌های ناایمن تعیین تکلیف شود. تکالیفی نوشته و قرار شد تا اتفاقی خاص برای شهر اصفهان رقم بخورد. بر آن شدیم تا در کندوکاوی ببینیم دقیقا مسئولان کجای کار هستند و چند ساختمان ایمن تعیین تکلیف شده است؟
در بررسی اخبار به خبر اخیر مدیریت بحران درخصوص ساختمان‌های ناایمن رسیدم. مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در این خبر با بیان اینکه همه بررسی‌های لازم 430 سازه حساس در اصفهان انجام و نتایج آن به نهادهای مربوطه و مالک ارجاع داده شده است، تصریح کرد: «مالکان زمان‌بندی مشخصی را برای اصلاح موارد دارند و در غیر این صورت مراجع قضایی پیگیری‌های لازم را انجام خواهند داد. » طبق بررسی‌هایی که انجام گرفته این آمار مربوط به سال گذشته است و به‌روز‌رسانی نشده است.
او در ادامه راه و شهرسازی را مسئول پایش ساختمان‌های بلندمرتبه دانسته و گفته است: 75 سازه مهم و بلند استان اصفهان که 67 مورد در اصفهان و هشت مورد در دیگر شهرستان‌هاست و در برابر حوادث آسیب‌پذیر است، توسط راه و شهرسازی استان اصفهان شناسایی و نتایج به‌دست‌آمده به مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی برای ارائه راهکارهای ایمنی‌سازی و مقام‌سازی ارسال شده است.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی باید تا پایان سال نسبت به روش ایمنی‌سازی سازه‌های بلند اصفهان اعمال نظر کند، افزود: همچنین لازم است سازمان برنامه و بودجه کشور نسبت به تأمین بودجه برای بهینه‌سازی این ساختمان‌ها اقدام کند.
اتفاق خاصی در خصوص کاهش ساختمان‌های ناایمن نیفتاده است
مهندس وحید مهدویان، معاون شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» در خصوص وضعیت ساختمان‌های ناایمن با اشاره به استخراج تعداد ساختمان‌های ناایمن در کارگروه پایش و اعلام 430 ساختمان، گفت: طبق قانون مشخصات ساختمان‌های ناایمن باید در سامانه منتاک راه وشهرسازی وارد شود که بنا به گفته مهدویان در حال حاضر ۴۴ ساختمان در مرحله نخست به‌عنوان ساختمان‌های ناایمن شهر اصفهان شناسایی و در سامانه ثبت شده‌اند.
مهدویان با تأکید بر اینکه ناایمنی ساختمان ربطی به قدمت ندارد، گفت: این ناایمنی شامل ساختمان‌های قدیمی‌و جدید می‌شود و آمار استخراج شده و با دستگاه قضایی هم مکاتبه شده است.
او در ادامه با اشاره به اینکه اقدامات قانونی انجام شده، اما اتفاق خاصی درخصوص کاهش ساختمان‌های ناایمن نیفتاده است، گفت: مشکل کلی بلاتکلیفی خود ما در حوزه رسیدگی به این موضوع است. به فرد اعلام می‌شود ساختمان ناایمن است اگر بخواهد آن را ایمن کند، راه حل خاصی وجود ندارد. این فرایند یک جایی از هم بریده می‌شود. یک مجتمع قدیمی‌که ساکنان زیادی دارد که مالک یا مستأجر هستند، مالکان ورود نمی‌کنند، ما اگر بخواهیم به لحاظ قانونی هم پلمب کنیم، تکلیف ساکنان چه می‌شود؟
او در ادامه افزود: درخصوص پاساژهای تجاری هم همین وضع است. اخطار وابلاغ می‌کنیم. اما کسبه داخل پاساژ مشکلاتشان زیاد است. اکثر کسبه مستأجر هستند و مالکان هم زیر بار ایمنی نمی‌روند، بخواهیم پلمب کنیم تکلیف کسبه چه می‌شود؟
جای روش‌های تشویقی خالی است
او در پاسخ به این سوال که برای حل‌شدن موضوع چه اقدامی‌باید کرد و چاره کار کجاست، گفت: این کار باید به صورت بین‌بخشی حل شود. قانون به ما می‌گوید اخطار بدهید و با دستور مقام قضایی پلمب کنید. ما باید برای بعد از پلمب فکری بکنیم. فرد مستأجر هست وامکان ایمن‌سازی ندارد، در کنار روش‌های قهری که وجود دارد، باید روش تشویقی گذاشت، الان این روش‌های تشویقی نیست.
او با تأکید بر اینکه شیوه‌های تشویقی راه‌حل مناسبی برای حرکت به سمت ایمن‌سازی ساختمان‌هاست گفت: باید یک سری تشویق برای مردم گذاشت، اگر ساختمانی ناایمن شناسایی شد، باید به بانک معرفی شود تا وام کم‌بهره پرداخت شود؛ البته در جلسات پایش صحبت و پیشنهاد شده، اما اقدامی‌نشده است.
مهدویان بر نقص قانون تأکید کرد و ادامه داد: فرد اگر هم امکان داشته باشد ایمن‌سازی انجام بدهد، آنقدر قوانین دست و پاگیر مثل گرفتن مجدد پروانه ساختمان، مهندس طراح و بیمه جلوی پایش هست که عملا منصرف می‌شود. باید برای سهولت کار، پروانه ایمن‌سازی درست کنیم و پیشنهاد آن را هم دادیم تا در کنار یک مهندس ناظر و مجری ذی‌صلاح، این کار انجام شود و مالک در سیکل نظام مهندسی و پروانه و بیمه‌گیر نیفتد.
او اما در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر قانون، راه‌های برخورد قهری را ارائه کرده و امتیازها در این سیکل جایی ندارد، افزود: مدیریت استان باید به این قضیه ورود کند، شهرداری یکی از دانه‌های تسبیح است. راه و شهرسازی متولی قانونی رسیدگی به این موضوع است و طبق ماده 14 قانون مدیریت بحران که توسط وزیر ابلاغ شده، راه وشهرسازی دبیر کارگروه پایش ساختمان‌های بلندمرتبه وناایمن است. استانداری و راه‌وشهرسازی باید ورود کنند و استانداری باید دستگاه‌ها را مکلف کند تا در جهت تسهیل قوانین ایمن سازی اقدام کنند و به صورت بین‌بخشی در استان حل بشود.
او در ادامه از برگزار‌نشدن منظم جلسات کارگروه پایش در استانداری هم گله کرد و گفت: تاکنون تنها چند جلسه پایش ساختمان‌های ناایمن تشکیل شده است. بالاخره اگر می‌گوییم 430 ساختمان ناایمن داریم که 20 تا از آن‌ها وضعیت خطرناک دارند و در این حوزه بحران داریم وبخواهیم سالی دو بار جلسه تشکیل بدهیم، کار به جایی نمی‌رسد. در حال حاضر اقدام عملی صورت نگرفته و فقط مشکلات جمع‌بندی ومکاتبه شده است.
ضمانت اجرایی برای اخطار آتش نشانی وجود ندارد
در این وضعیت نابسامان ساختمان‌های ناایمن به ویژه بازار و پاساژهای شهر آتش‌نشانی همیشه فریادش بلند بوده، اما دادش به جایی نرسیده است. مسعود عنایت‌زاده، معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان هم در خصوص پاساژهای ناایمن شهربه «اصفهان‌زیبا» گفت: مشکلات این پاساژها هنوز حل نشده است، بازدید صورت گرفته و اخطار هم صادر شده، اما عملا اتفاقی نیفتاده است.
او با تأکید بر اینکه الزامی‌برای اجرای اخطارهای آتش‌نشانی وجود ندارد گفت: اصناف برای پروانه کسبشان در پاساژها، مکلف به دریافت استعلام ایمنی نیستند. پاساژهای قدیمی‌چهارباغ مثل «شکری» یا «ایفل»، تعهدی به اجرای نکات ایمنی ندارند. با آنکه اخطار خطر هم دریافت کردند؛ چون پروانه کسبه توسط اتاق اصناف تمدید می‌شود.
عنایت‌زاده با اشاره به قانون نظام صنفی گفت: در این قانون مالک موظف به رعایت نکات آتش‌نشانی شده است؛ اما مالکان توجهی نمی‌کنند و تا زمانی که الزامی وجود ندارد، پاساژ ناایمن همچنان فعالیت می‌کند.
او با تأکید بر ناقص بودن قانون گفت: این مسئله باید از سمت مقام بالاتر و از سمت مجلس حل شود. در قانون نظام صنفی برای اخذ یا تمدید پروانه بحث ایمنی لحاظ نشده است. شما اگر بخواهید مغازه موبایل‌فروشی بزنید، چند استعلام باید دریافت کنید؛ اما استعلام ایمنی لحاظ نشده است! اینکه مغازه ایمنی دارد یا خیر، استعلامی گرفته نمی‌شود.
معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی شهرداری اصفهان بر خطرناک بودن وضعیت پاساژها به خصوص پاساژهای مستقر در چهارباغ عباسی تأکید کرد: کارگروه بررسی ساختمان‌های بلندمرتبه و آسیب‌پذیر از این پاساژها بازدید کند و طبق دستورالمعل فرم‌های مربوطه در خصوص آن‌ها تکمیل شود و در سامانه راه وشهرسازی به نام «منتاک» وارد شده، در ادامه راه وشهرسازی باید پیگیری کند.
بنا به گفته عنایت‌زاده تاکنون اقدامی در خصوص این ساختمان‌های ناایمن از سمت راه وشهرسازی صورت نگرفته است.
آماری از پراکندگی این ساختمان‌ها در استان هنوز ارائه نشده است
کلاف سردرگم ساختمان‌های ناایمن مثل همیشه در گیرودار عملیات‌های مختلف اداری است. به نظر می‌رسد جواب سوال‌هایمان برای تعیین‌تکلیف ساختمان‌های ناایمن در راه وشهرسازی است. عمار شهیر، رئیس اداره نظام مهندسی و مقررات ملی و کنترل ساختمان اداره‌کل راه و شهرسازی استان اصفهان در پاسخ به سوال «اصفهان‌زیبا» در خصوص اقدامات راه وشهرسازی در خصوص ساختمان‌های ناایمن گفت: مطابق با بند ض ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران کشور، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی موظف است ارزیابی ایمنی ساختمان‌های مهم و بلندمرتبه با کاربری‌های مختلف را با اولویت‌بندی کلان‌شهرها در برابر آتش‌سوزی، زلزله، فرونشست و فروریزش زمین انجام دهد.
او در ادامه افزود: در این رابطه دستورالعملی ابلاغ و مقرر شد کارگروهی ایجاد شود و سپس مواردی که ناایمن و ناپایدار اعلام می‌شود براساس بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها به مالکان ابلاغ شود. مطابق با این قانون شهرداری‌ها موظف هستند که در مواردی از جمله ساختمان ناایمن و ناپایدار رأسا برخورد کنند.
شهیر با تأکید بر اینکه اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان صرفا یکی از اعضای کمیته بازدید مطرح‌شده در کارگروه ساختمان‌های بلندمرتبه ناایمن است، اضافه کرد: در استان اصفهان دو جلسه کارگروه تشکیل شده است که بیشتر درباره مدیریت و تقسیم وظایف سازمان‌ها و ارگان‌ها بوده و هنوز جلسه‌ای برای بررسی ساختمان‌ها برگزار نشده است.
او تأکید کرد: لیکن تخریب ساختمان‌های ناایمن بلندمرتبه در دستور کارگروه نیست و هدف بیشتر ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی است. در حال حاضر آماری از پراکندگی این ساختمان‌ها در استان هنوز ارائه نشده و صرفا بخشی از این ساختمان‌ها از حدود شش سال پیش در بازدیدهای شهرداری و ارگان‌های ذ‌ی‌ربط شناسایی شده‌اند که آمار شهرداری حدود ۴۳۰ ساختمان است.
رئیس اداره نظام مهندسی و مقررات ملی و کنترل ساختمان اداره‌کل راه و شهرسازی استان اصفهان با اشاره به اینکه در مبحث ایمنی ساختمان با دو موضوع «ساختمان‌های در دست احداث» و «ساختمان‌های دارای پایان کار» مواجه هستیم، تصریح کرد: بررسی مشکلات آن گروه از ساختمان‌های دارای پایان کار که سال‌ها از زمان ساخت می‌گذرد و به مشکلاتی برخورد کرده‌اند بر عهده کمیته بازدید است و نتیجه این بازدید در فرم‌ها و سامانه منتاک وارد و به وزارت کشور ارسال می‌شود.
او ادامه داد: در هر صورت ناایمن بودن یک ساختمان در سامانه منتاک تأیید می‌شود و شهرداری نیز باید به مالکان اعلام کند؛ لذا در صورتی که مالکان اقدامی‌انجام ندهند، با حکم دادستان اقدامات لازم به عمل می‌آید.
اولین قدم این است که شهرداری موارد مشخص‌شده در بازدید را در سامانه منتاک وارد کند؛ چرا که پس از تأیید هر مورد در آن سامانه، نحوه برخورد براساس میزان خطر ساختمان می‌تواند متفاوت باشد.
شهیر در ادامه افزود: در خصوص مبحث نگهداری ساختمان نیز بر اساس مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان ایران ساختمان و تمام اجزای آن اعم از تجهیزات، دستگاه‌ها، سیستم‌ها و لوازم ایمنی كه بر اساس الزامات این مبحث یا سایر مباحث مقررات ملی ساختمان، ساخته، تعمیر یا تغییر كاربری داده شده اند، باید در شرایط مناسبی نگهداری شوند و مالک (یا مالكان) یا نماینده قانونی او در برابر نگهداری آن‌ها مسئول خواهد بود.
پشت درهای تصمیم‌گیری
روند بررسی‌ها نشان می‌دهد که ساختمان‌های ناایمن باید در سامانه‌ای ثبت شوند که «منتاک» نام دارد. طبق گفته مدیر کمیته بحران استانداری 75 سازه مهم و بلند استان اصفهان که 67 مورد در اصفهان و هشت مورد در دیگر شهرستان‌هاست، تاکنون ثبت شده، اما طبق گفته سرپرست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان این موارد به مرکز تحقیقات ارسال می‌شود و این مرکز نسب به اینکه چه فعالیتی برای رفع ناایمنی ساختمان انجام شود، تصمیم می‌گیرد.
به نظر می‌رسد برنامه مدونی برای ایمنی سازی ترسیم نشده است و حالا وضعیت ساختمان‌های ناایمن در پشت درهای تصمیم‌گیری است. امروز پلاسکو تازه‌ای سر از خاک درآورده، ولی تعیین‌تکلیف ساختمان‌های ناایمن در تلاطم روزها و جلسات و قوانین بلاتکلیف، روی کاغذ خاک می‌خورد. حالا سوال اینجاست ساختمان‌ها و پاساژها چقدر دیگر توان ایستادن دارند تا برایشان تصمیم‌گیری بشود؟ آیا شهر اصفهان که درگیر فرونشست است ساختمان‌هایش پاهایش انقدرها قوی هست؟ و ساختمان‌های ناایمن تاب انتظار برای تصمیم‌گیری را دارند؟
