به گزارش اصفهان زیبا؛ نقاشی‌خط شیوه‌ای است در نقاشی مدرن و خوشنویسی معاصر ایرانی که به‌تدریج در دهه سی و چهل خورشیدی توسط برخی از خوشنویسان و نقاشان ایرانی شکل گرفت و تاکنون به حیات خود در عرصه هنر معاصر ادامه داده و در بسیاری از کشورهای منطقه نیز پیروانی یافته است.
آنان به ترکیبی از خطاطی و نقاشی دست زدند ازاین‌رو به این شیوه گاهی «خطاشی» و «خط‌نقاشی» هم می‌گویند. «نقاشی‌خط» ریشه‌هایی عمیق در تاریخ دارد و به زمان‌های قدیمی از هنر نوشتن و تزئین حروف برمی‌گردد. در طول تاریخ، این هنر تکامل یافته و با تأثیرات فرهنگی و هنری مختلف، شکل‌ها و فرم‌های متعددی به خود گرفته است. از نقاشی‌خط در کتاب‌های دینی و قرآنی، نقوش دیواری در آثار باستانی، تزئینات معماری و حتی در هنرهای مدرن استفاده شده است.
ترکیب نقش و حروف «نقاشی‌خط» به معنای ساده آن، ترکیبی از خوشنویسی و نقاشی است و شیوه‌ای است که مخاطب را با تلفیقی از هنر مدرن و سنتی در دنیای امروز آشنا می‌کند و هنرمند را در عرصه وسیعی از نوگرایی قرار می‌دهد تا بتواند با تکنیک‌های خلاقانه‌ای که در این مسیر تجربه می‌کند به نوآوری و شکل‌گیری این شیوه بپردازد و حتی این شیوه را با رعایت فرم و مفهوم عینی با سبک‌های انتزاعی سوق دهد. «نقاشی‌خط» درواقع آرایش حروف و کلمات در قالب یک طرح نقاشی است که در ذهن خوشنویس نقش می‌بندد.
تفاوت با کالیگرافی
«کالیگرافی» یک کلمه انگلیسی به معنای خوشنویسی است. کالیگرافی یک هنر تجسمی مرتبط با نوشتن است که از طراحی و اجرای حروف با قلم، قلم‌مو، مرکب یا سایر ابزار نوشتاری پدید می‌آید. اما «نقاشی‌خط» ترکیب هنر خطاطی با نقاشی است که در آن هنرمند با استفاده از ترکیب حروف و رنگ‌ها کنار هم آثار زیبایی را پدید می‌آورد.
گروه‌های نقاشی‌خط
گروه اول: در این گروه، نقاشان حروف و کلمات را جایگزین اشکال و پیکره‌ها کرده‌اند؛ بنابراین خالق این آثار نقاشی‌خط «نقاشان» هستند.
گروه دوم: در این دسته خوشنویسان در آثار خوشنویسی خود از تکنیک‌های نقاشی و طراحی استفاده می‌کنند، بنابراین خالق این آثار نقاشی‌خط «خوشنویسان» هستند.
گروه سوم: در این دسته‌بندی این آثار توسط «خوشنویسان» طراحی شده و در اجرای آن فقط از تکنیک خوشنویسی و با استفاده از قلم و مرکب استفاده شده است.
ابزار نقاشی‌خط
تابلوهای نقاشی‌خط معمولا با جوهر، رنگ اکریلیک، پاستل گچی و حتی رنگ‌روغن کار می‌شود. برای یادگیری این هنر تسلط بر روی خطاطی بسیار مهم است و هنرجویان علاقه‌مند در این زمینه از یادگیری خوشنویسی با خودکار و خط ریز شروع کردند و پس‌ازآن باید بر روی خطاطی با قلم تسلط یابند. خلاقیت و رنگ‌شناسی هنرمند امری بسیار مهم در این هنر است؛ درواقع هنرمند باید بتواند با خلاقیت خود ترکیبی زیبا از رنگ‌ها و خطاطی خلق کند. در ادامه به بررسی تعدادی از این ابزار می‌پردازیم.
جوهر: جوهرها به‌عنوان یکی از ابزارهای نقاشی‌خط، در اقسام گوناگونی ازجمله بر پایه رنگ، رنگ‌دانه و کربن یافت شده و مورداستفاده قرار می‌گیرند. دراین‌بین اما، جوهرهای بر پایه کربن از ماندگاری بیشتری برخوردارند و به‌این‌ترتیب با گذشت زمان، محو نمی‌شوند. این در حالی است که جوهرهای مبتنی بر رنگ انتخاب مناسب‌تری برای هنرجویان مبتدی هستند؛ چرا که رقیق‌اند و کار با آن‌ها آسان‌تر است.
قلم‌های لبه پهن: استفاده از این وسیله به هنرجویان مبتدی توصیه می‌شود؛ چرا که کار با آن نسبت به سایر ابزارها ساده‌تر است. این نوع قلم در اجرای سبک عربی نیز بسیار پرکاربرد است؛ اما برای سبک‌های دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار خود دارای انواعی از جمله قلم آغشته و خودکار است.
قلم‌های نوک‌تیز: این قلم‌ها نسبت به فشار وارده از سمت هنرمند، انعطاف‌پذیر هستند و به‌این‌ترتیب این قابلیت را دارند که خطوطی نازک و همچنین پهن رسم کنند. همین ویژگی سبب شده است که کار با این ابزار به دقت و تسلط بیشتری احتیاج داشته باشد.
قلم‌های فرمانروا: قلم‌های حاکم یا فرمانروا، همان‌طور که شاید از نامشان بربیاید، قدرت زیادی در تنظیم شکل و پهنای حروف و اشکال دارند. شما می‌توانید به‌سادگی، پهنای موردنظر خود را با کمک گیره کوچکی که در کنار قلم قرار دارد، انتخاب و تنظیم کنید.
قلم‌موهای نوک‌تیز: این وسیله دارای اشکال ، اندازه‌ها و طول‌های مختلف موی سر قلم است. این ابزار قدرت انتخاب و عملکرد زیادی به هنرمند می‌دهد؛ آنقدر گسترده که لقب «ابزار همه‌کاره» را از آن خود کرده است.قلم‌موی سرپهن: این نوع قلم‌مو برای کار با سطوحی مانند پارچه و کاغذ نازک ژاپنی بسیار مناسب است و همواره از سوی هنرمندان مورد استقبال قرار می‌گیرد. همچنین می‌توانید برای خطاطی روی دیوار هم از آن استفاده کنید.
