به گزارش اصفهان زیبا؛ با اینکه اشتراک‌های فراوان فرهنگی، تاریخی و مذهبی ایران و پاکستان ظرفیت‌های چشمگیری برای توسعه روابط دو کشور به‌شمار می‌رود و در این بستر می‌توان شاهد خلق تحولات سیاسی و اقتصادی فی‌مابین نیز بود، تعامل‌های دوکشور اما به دلیل برخی مسائل امنیتی و البته اقتصاد ضعیف و همچنین بی‌ثباتی سیاسی پاکستان در اندازه ظرفیت‌های موجود نیست و آن‌طور که انتظار است، پیش نمی‌رود. پاکستان و ایران حتی با داشتن بیش از 900 کیلومتر مرز مشترک با یکدیگر و پیوند تاریخی بسیار ارزشمندباز هم نتوانستند حجم تعامل‌ها و تبادل‌های خود را در حوزه‌های مختلف به اندازه دلخواه برسانند.
اقتصاد ایران و پاکستان به‌نوعی مکمل یکدیگرند و برای تحکیم روابط تجاری دو طرف باید از ظرفیت‌های موجود به‌صورت حداکثری بهره ببرند؛ برای مثال، پاکستان می‌تواند نیازهای ایران در بخش کشاورزی را تأمین کند و در مقابل، ایران نیز می‌تواند نیاز پاکستان در حوزه انرژی را پوشش دهد. در همین راستا اخیرا مقامات دو کشور در جهت تقویت روابط، بسیار جدی و مصمم هستند و از هر بستری برای توسعه همکاری‌های دوجانبه به‌خصوص درزمینه اقتصادی استفاده می‌کنند؛ فضایی که شهرها هم می‌توانند از نتایج مقبول آن بهره‌مند شوند؛ برای مثال، اصفهان و لاهور با داشتن سابقه روابط خواهرخواندگی از سال 83 می‌توانند در فضای مشترکات فرهنگی و مذهبی موجود بر افزایش مراودات تجاری خود بکوشند؛ دو شهری که انتقال تجربه‌ها و استفاده از ظرفیت‌های مشترک بین آن‌ها می‌تواند یک رابطه خواهرخواندگی ایدئال را برای هر دو فراهم سازد. در راستای بررسی روابط خواهرخواندگی ایدئال با محوریت رابطه اصفهان و لاهور با محمود حاجی‌یوسفی‌پور، رایزن پیشین بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در پاکستان، گفت‌وگو کردیم که در ادامه خلاصه ای از اظهارات او را می خوانید.
مسئولان و مدیران اصفهان لاهور را دریابند
شهرها را بر مبنای وجه تشابهی که با هم دارند، با یکدیگر خواهرخوانده می‌کنند. استان اصفهان یک استان مهم فرهنگی، صنعتی و تاریخی است و دقیقا شهر لاهور نیز شهری فرهنگی، صنعتی و تاریخی است. لاهور یکی از شهرهای فرهنگی و تاریخی شبه‌قاره است و زمانی پایتخت برخی از مناطق پاکستان بوده است و همچنان آثار به‌جای‌مانده از آن زمان در این شهر دیده می‌شود. ایران نیز با شبه‌قاره مراودات فرهنگی و تاریخی بسیاری داشته و حتی یک زمان زبان رسمی این منطقه هم فارسی بوده است. این ویژگی‌ها و شباهت‌ها، دو شهر اصفهان و لاهور را به خواهرخواندگی با یکدیگر سوق داد؛ رابطه‌ای که البته آن‌طور که بایدوشاید از آن استفاده بهینه نشده است. چهار ماه پیش بنده در لاهور بودم. در همان زمان بود که چندین نامه به مسئولان و مدیران اصفهان برای حضور در نمایشگاه زدیم. ظاهرا قرار بود آن‌ها به لاهور سفر کنند که متأسفانه این سفر انجام نشد. در آن زمان سید عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث‌فرهنگی کشورمان هم در لاهور حضور داشت. ما حتی برای حضور مقاماتی از اصفهان همچون مدیرکل میراث‌فرهنگی استان یا استاندار اصفهان و همچنین مقامات مشهد و آمل در لاهور، دو خواهرخوانده دیگر این شهر بسیار اصرار داشتیم که متأسفانه نه از اصفهان و نه از مشهد و نه از مازندران و نه حتی از تورهای گردشگری این سه شهر در لاهور حضور پیدا نکردند. از طرفی، برای نمایشگاه اصفهان نیز ما از لاهور مهمان دعوت کردیم که باز هم نیامدند.
اشتیاق سرکنسول ایران در لاهور برای تقویت رابطه با اصفهان
راهکارهای بسیاری برای تقویت روابط خواهرخواندگی دو شهر اصفهان و لاهور وجود دارد. به عقیده بنده، اول باید یک دیدوبازدید کلی میان مقامات میراث‌فرهنگی، تاریخی و حتی بازرگانی و صنعتی دو شهر صورت گیرد و پس از آن بخش خصوصی را در روابط دو شهر دخالت دهیم. ما باید از ظرفیت‌های موجود به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم و با تغییر در برخی رویدادها باعث اتفاق‌های خوب در روابط دو شهر اصفهان و لاهور شویم؛ برای مثال، کلی زائر از پاکستان وارد ایران می‌شوند که عمده آن‌ها به مشهد، قم و حرم شاه عبدالعظیم در ری می‌روند. اگر بتوانیم بخشی از این زائران را برای سفر به اصفهان تشویق کنیم که لزوما هم نیاز نیست شیعه باشند، بسیار بر تقویت روابط خواهرخواندگی دو شهر لاهور و اصفهان تأثیرگذار است.
روابط مؤثر خواهرخواندگی مستلزم دیدوبازدید مقامات دو شهر (شامل شهردار، استاندار، مدیرکل میراث فرهنگی، صنعت و معدن، اتاق بازرگانی، هیئت بازرگانی لاهور و اصفهان) است. مقامات لاهور باید مقامات اصفهان را برای سفر به شهر خود دعوت کنند و بالعکس مقامات اصفهان هم باید از مقامات لاهور برای حضور در اصفهان دعوت به عمل آورند؛ البته همان‌طور که می‌دانید در پاکستان فعلا حکومت موقت برقرار است. درحال‌حاضر مهران موحدفر، سرکنسول ایران در لاهور، بسیار مشتاق است که همکاری‌های نزدیک به‌زودی صورت گیرد. به عقیده بنده، اگر نمایشگاهی با موضوع صنعتی یا فرهنگی و گردشگری در اصفهان برگزار شود و در پی این رویداد مقامات و بخش خصوصی لاهور را به اصفهان دعوت کنیم، این مهم به‌سرعت عملی خواهد شد؛ چراکه در حال حاضر هم سرکنسول ما در لاهور برای تقویت روابط خواهرخواندگی دو شهر اصفهان و لاهور حاضر به همکاری است و هم مقامات لاهور بسیار مشتاق به برقراری ارتباط بیشتر و تقویت تعامل‌ها با ایران و اصفهان هستند.
علاقه شدید پاکستانی‌ها به گز اصفهان
بنده با داشتن تجربه زندگی در پاکستان به‌وضوح دیدیم که آن‌ها علاقه شدیدی به گز اصفهان دارند و در هنگام سفر به ایران علاوه بر سوهان قم، گز اصفهان را هم می‌خرند. علاقه آن‌ها به گز آن‌چنان زیاد است که حتی یک مدل گز تقلبی هم خودشان ساخته‌اند که البته جای گز اصفهان را هیچ‌گاه نگرفت؛ موضوعی که می‌تواند موردتوجه مسئولان و فعالان اقتصادی اصفهان به‌منظور تقویت روابط دو شهر قرار گیرد.
کراچی پس از لاهور؛ بهترین شهر برای خواهرخواندگی اصفهان
اگر اراده جدی در روابط خواهرخواندگی اصفهان و لاهور وجود داشته باشد، مطمئنا می‌توان به خروجی چشمگیر و دستاوردهای مورد انتظار حاصل از این رابطه امیدوار بود؛ چراکه ازیک‌طرف هم استان اصفهان از پرظرفیت‌ترین استان‌های کشور است و جایگاه آن نیاز به تعریف ندارد و هم لاهور دارای ظرفیت‌های بسیاری است. پیشنهاد بنده برای ایجاد رابطه خواهرخواندگی اصفهان با دیگر شهرهای پاکستان، بازرگانی‌ترین شهر پاکستان یعنی کراچی است. خیلی از کالاهایی که در حال حاضر ایران به پاکستان صادر می‌کند، به کراچی ارسال می‌شود و در همین راستا می‌تواند بسیاری از کالاهای موردنیاز کراچی از اصفهان هم صادر شود. کراچی هم بندر است و هم پایتخت اقتصادی و بازرگانی پاکستان و هم اینکه بسیاری از مراکز مهم اقتصادی پاکستان در این شهر واقع شده‌اند. از سوی دیگر بیشتر تجار برجسته و نهادهای اقتصادی بزرگ همچون بانک مرکزی، اتاق بازرگانی کل کشور و شرکت چاپ و نشر اسکناس پاکستان در این شهر هستند. ازطرفی، کراچی همچون اصفهان که پایتخت ایران بوده است، زمانی به‌عنوان پایتخت پاکستان برگزیده شد. این شهر همچنین ظرفیت صنعتی، اقتصادی و بازرگانی فراوانی همچون اصفهان دارد. به عقیده بنده، شهری که می‌تواند بعد از لاهور برای خواهرخواندگی اصفهان پیشنهاد شود، کراچی است.
جای خالی هنرمندان اصفهانی در لاهور
در نبود یک رابطه خوب و ایدئال میان ایران و پاکستان و در زیرمجموعه آن اصفهان و لاهور و اینکه از کجا نشئت می‌گیرد، باید گفت که معمولا هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی دید مثبت و مساعدی به پاکستان ندارند و فرضا بین ترکیه و پاکستان یا آذربایجان و پاکستان ترجیح می‌دهند با آذربایجان و ترکیه ارتباط برقرار کنند تا پاکستان، که این موضوع به عدم شناخت برمی‌گردد. لاهور دارای یک قلعه شاهی بزرگ است که نیاز به مرمت داشت و بارها خاطرنشان کردم که‌ای کاش هنرمندان اصفهانی مرمت این کاخ را به عهده می‌گرفتند، کاخی که به دوران گورکانیان و امپراتوری مغولی هند برمی‌گردد. واقعا جای هنرمندان اصفهانی در مرمت این کاخ بسیار خالی بود؛ اقدامی که هم می‌توانست به‌عنوان تبلیغ برای اصفهان به‌شمار رود و هم اینکه اصفهانی‌ها را برای سفر به لاهور تشویق کند. در کل دو آثار ملی کشور پاکستان که در یونسکو هم به ثبت رسیده است، در لاهور وجود دارد که مسجد شاهی و قلعه و باغ شالیمار نام دارند؛ مکان‌هایی که استفاده از ظرفیت هنرمندان اصفهان در آن یک نیاز است.
مسئولان باید مطالعات و شناخت خود را از پاکستان ارتقا دهند
یک بخش نبود روابط مؤثر میان ایران و پاکستان به پاکستان برمی‌گردد. پاکستان در صدور ویزا مقداری کاهلی به خرج می‌دهد و در مسائل سیاسی نیز بسیار بی‌ثبات است؛ به‌طورمثال، در پاکستان حکومت موقت برقرار است. هیچ نخست‌وزیری تابه‌حال در پاکستان پنج سال دوره کامل خود را به اتمام نرسانده است؛ مسئله‌ای که ناشی از بی‌برنامگی و بی‌ثباتی سیاسی این کشور است؛ به‌طورمثال، اگر بخواهیم هم‌اکنون اقدامی را با این کشور صورت دهیم، باید منتظر بمانیم تا دولت ثابت و اصلی بر سرکار آید. با دولت موقت نمی‌توان هیچ اقدام مهمی صورت داد. بعد از تشکیل دولت جدید، ایام عید و ماه رمضان را در پیش داریم و عملا تا چند ماه آینده نمی‌توان اقدام مؤثری را در راستای تقویت روابط با پاکستان صورت داد. بخش عمده نبود همکاری مؤثر میان ایران و پاکستان به کشور خودمان هم برمی‌گردد؛ چراکه ما تصویر واقعی از پاکستان که باید باشد، نداریم. پاکستان از نظر مردم بمب و انفجار و ناامنی است؛ درحالی‌که واقعیت این‌طور نیست. بسیاری از شهرهای پاکستان همچون لاهور امن است، شهری زیبا که رود بزرگی همچون زاینده‌رود از دل آن می‌گذرد و آثار بزرگ تاریخی نیز در آن واقع شده است. به عقیده بنده هم ایران و هم پاکستان در عدم همکاری مؤثر با یکدیگر مقصر هستند. مسئولان ما نیز باید دید، مطالعات و شناخت خود را از پاکستان ارتقا بخشند.
