به گزارش اصفهان زیبا؛ سه روز پیش، پرونده سی‌و‌پنجمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بسته شد و ناشران مستقر در مصلای امام خمینی(ره) بعد از یازده روز تنفس در زیر سقف پرهیاهوی نمایشگاه و گذران روزها با مخاطبان کتاب‌دوست و دیدار و شاید رقابت با هم‌صنفانشان، بار و توشه را بستند و به شهر و دیار و انبار خود بازگشتند.
بدون تردید، فضای نمایشگاه کتاب تهران بستری مناسب را برای اهالی کتاب و قلم سرتاسر کشور مهیا می‌کند تا از این فضا برای مطرح کردن تازه‌های نشر و نقد و بررسی این آثار با حضور عوامل کتاب و کارشناسان و منتقدان مطرح کشوری، به‌خصوص چهره‌های مستقر در پایتخت، بهره ببرند و با مراسم‌هایی همچون رونمایی و جشن امضا، تنور این تازه‌ها را داغ‌تر کنند.
گزینه‌های تازه‌های نشر برای ارائه و بررسی
دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه کتاب تهران از سال گذشته دو فضا را به شبستان که محل استقرار ناشران عمومی در مصلای امام خمینی (ره) است، اضافه کرده‌اند؛ فضایی شکیل با امکان برگزاری برنامه‌های مختلف برای تعداد زیادی از حاضران به نام «کوشک کتاب» که در جای خوبی از شبستان واقع شده است.
درواقع کوشک کتاب را می‌توان «قلب شبستان» نام نهاد؛ زیرا شاید تنها جایی باشد که مخاطبان را از سرتاسر فضای مصلا دور یکدیگر جمع می‌کند و آن‌ها را به‌پای برنامه‌هایی همچون رونمایی و نقد و بررسی آثار، در کنار دیگر برنامه‌های جذاب و سرگرم‌کننده و نیز حضور میهمانان رسمی و… می‌کشاند.
فضای دیگر که به‌درستی «گوشه نقد» نام گرفته، فضایی کوچک‌تر نسبت به کوشک کتاب است که در چارچوب دیوارهای کاذب محصور شده و در گوشه شبستان قرار گرفته و با تعدادی صندلی، میزبان برنامه‌های مختصر و مفید نقد و بررسی آثار است. در کنار این دو فضا که از جانب مسئولان نمایشگاه تدارک دیده شده، غرفه‌های نهادهای عمومی یا نیمه‌خصوصی همچون مجمع ناشران انقلاب اسلامی و مجمع ناشران دفاع مقدس نیز فضا و امکانات خود را در اختیار ناشران قرار دادند تا کمکی به ترویج آثار مکتوب مفید و مؤثر کرده باشند.
رسانه‌ها هم به‌عنوان بازوی خبررسان ایام برگزاری نمایشگاه، مراسم‌های برگزارشده در این فضاها را مخابره کرده و به معرفی آثار مطرح‌شده کمک چشمگیری کرده‌اند.
در همین فضا، برخی از ناشران و اهالی قلم اصفهان نیز فرصت را از دست ندادند و به روش‌های مختلف، آثار تازه‌چاپشان را مطرح و معرفی کردند.
ایوان شبستان را آیینه عبرت دان!
اکنون وقت آن رسیده که با مطرح کردن چند پرسش، نگاهی بیندازیم به آنچه بر ناشران و نویسندگان اصفهانی گذشت و عبرت‌هایی بگیریم. اولین پرسشی که پیش می‌آید، این است که چرا چنین بستری در فضای شهر و استانمان فراهم نیست؟ چرا از ظرفیت‌های شهر برای انجام این قبیل از فعالیت‌های ترویجی برای معرفی کتاب‌ها در قالب‌های مختلف استفاده نمی‌شود؟ آیا اساسا ناشران و نویسندگان و اهالی کتاب به این ظرفیت‌ها دسترسی دارند؟ شاید اگر آمار دقیقی از تعداد برگزاری چنین برنامه‌هایی در طول سال در شهرمان در دسترس بود، رسیدن به نتیجه نیز آسان‌تر بود.
سؤال دیگر این است که نهادهایی همچون اداره‌کل ارشاد، حوزه هنری، نهاد کتابخانه‌های عمومی، شهرداری و همچنین سازمان و دفتر تبلیغات اسلامی، با در نظر گرفتن ملزومات این نوع از فعالیت‌ها و درعین‌حال، هموار کردن مسیر و قرار ندادن موانعی بر سر راه اهالی کتاب، امکانات ابزاری و مکانی خود را با در نظر گرفتن سازوکارهایی، در اختیار عوامل انتشار آثار مکتوب قرار می‌دهند؟ یا فضاهای خود را صرفا در اختیار عرضه آثار منتشرشده در چاپخانه‌های خود می‌گذارند؟
شهر اصفهان فضاهای مناسب برای برگزاری چنین رویدادهایی کم ندارد. باغ‌ها و پارک‌های پرشمار، کتابخانه‌های عمومی و تخصصی، سالن‌های کنفرانس و اجتماعات نهادهای مختلف و مقبره‌ها دیگر فضاهای تفریحی و فرهنگی که به تولیت یکی از نهادها و سازمان‌های دولتی اداره می‌شوند، همگی بسترهایی مناسب برای در اختیار دادن آن‌ها به عوامل حوزه نشر هستند.
نباید نقش ناشران را نیز در این خصوص نادیده گرفت. آیا ناشران نیز برای رونمایی و برگزاری میزگردهای تخصصی برای نقد و بررسی آثار خود اشتیاقی نشان داده و پیگیر این موضوع از نهادها بوده‌اند؟ از سوی دیگر، رسانه‌های شهر چه نقشی در این خصوص ایفا می‌کنند؟ آیا مطبوعات و خبرگزاری‌های رسمی شهر کمکی به عوامل صنعت نشر برای معرفی آثارشان به‌جز در قالب‌های رسانه‌ای و متنی و در فضاهای فیزیکی می‌کنند؟
یازده روز پرکار برای ناشران و نویسندگان شهر
در ادامه، گزارشی از برنامه‌هایی که نام ناشران و نویسندگان اصفهان را در فضای رسمی و کشوری نمایشگاه کتاب مطرح کرد، ارائه می‌شود.
شش کتاب از شش نویسنده اصفهانی
مجموعه ادبی روایتخانه به سرپرستی بهزاد دانشگر تا کنون خروجی‌های چشمگیری داشته و نام نویسندگان اصفهانی را در سطح کشور مطرح کرده است. هنرجویان این مجموعه که پس از طی دوره‌های مرتبط با داستان‌نویسی به سطح تولید و انتشار کتاب رسیده‌اند، آثار خود را به ناشران مطرحی برای انتشار داده و طی ایام نمایشگاه کتاب نیز فرصت را غنیمت شمردند و به معرفی آثار خود در فضاهای نمایشگاه پرداختند. طی یازده روز برگزاری سی‌و‌پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، شش کتاب از این مجموعه در فضای نمایشگاهی مطرح شد.
روایتی از خدمات مهندسان برق کشور
«به توان های‌تک»، از مجموعه کتاب‌های روایت پیشرفت که روایت رویدادی بزرگ در صنعت برق کشور است، با تحقیق بهزاد دانشگر و به قلم شبنم غفاری، در انتشارات راه‌یار منتشر شده است که 19 اردیبهشت در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی رونمایی شد. این کتاب، روایتی است از تأسیس و پیشرفت‌های شرکت دانش‌بنیان «آهار» مشهد که در حوزه خدمات مهندسی برق فعالیت می‌کند.
در مراسم رونمایی این اثر سعید جلیلی نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی، بهزاد دانشگر محقق کتاب، رضا جهانی از راویان کتاب و محمدرضا هاتف مدیرعامل شرکت آهار حضور داشتند.سعید جلیلی درباره مجموعه روایت پیشرفت اظهار کرد: علاوه بر پیشرفت، روایت پیشرفت هم یک ضرورت است و از آن مهم‌تر، داشتن یک الگو برای پیشرفت ضروری است. برای طراحی پیشرفت دو نوع نگاه می‌شود داشت. یکی اینکه طراحی کنیم که چگونه باید پیشرفت کرد و الزاماتش چیست. نگاه دیگر که می‌تواند به الگوی پیشرفت کمک کند، این است که پیشرفت‌های موفق و ارزشمند تجزیه‌وتحلیل شود و بررسی کرد مولد این پیشرفت چه بوده است. بعد، آن پیشرفت و نتیجه حاصله را کالبدشکافی و تکثیر کنیم.
بی‌واسطه با مسلمانان خارج‌نشین
«تولد در سرزمین مارادونا»، جدیدترین جلد از مجموعه «تولد دوباره»، دیگر اثری بود که غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی 20 اردیبهشت میزبان رونمایی‌اش بود. این کتاب که خاطرات سهیل اسعد از کشور آرژانتین، مبلغ مسلمان‌شده دین اسلام است، با تحقیق بهزاد دانشگر و با قلم مهری‌السادات معرک‌نژاد تهیه شده و انتشارات عهدمانا آن را روانه بازار نشر کرده است.
اسعد در مراسم رونمایی کتاب خاطراتش گفت: زندگی ما برای خودمان معمولی است و جذابیت خاصی ندارد؛ اما یکی دونقطه در زندگی امثال ما هست که باید منعکس شود. اول اینکه این امید در قلب هر انسان باید باشد که همه امکان تحول در زندگی را دارند. خواننده کتاب باید توجه کند که این کتاب قصه تحول انسان‌هاست. نکته دوم این است که با شنیدن قصه امثال ما، نگاه‌ها به عالم متفاوت می‌شود.
قصه تنها شهید اروپایی دفاع مقدس
«موسیو کمال» نیز 20 اردیبهشت در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی با حضور بهزاد دانشگر، نویسنده اثر و حسین کاجی، مدیر نشر حماسه یاران، رونمایی و بررسی شد. این کتاب داستانی است از زندگی جوانی فرانسوی به نام ژروم ایمانوئل مشهور به «کمال کورسل». او بعد از مسلمان شدن برای تقویت باورهای دینی خود به ایران سفر می‌کند، در قم درس طلبگی می‌خواند و در آخرین روزهای جنگ تحمیلی به آرزوی دیرینه‌اش می‌رسد و می‌شود تنها شهید اروپایی دفاع مقدس.
بهزاد دانشگر در این نشست گفت: جهان امروز ما به سمت جهان بدون مرز شدن می‌رود و تا این اتفاق نیفتد، ظهور امام زمان (عج) محقق نمی‌شود. امروز دیگر این مسئله حتمی است و عالم به سمت آن می‌رود. شهید کورسل در زمانی که ۱۵ سال بیشتر نداشت، در مقابل توهین مجاهدین خلق به امام(ره) می‌ایستد و برای این اقدام نیز هزینه می‌دهد. بعدها به ایران می‌آید و به جبهه می‌رود.
خاطرات آقای راننده از روزهای اسارت
غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی 24 اردیبهشت میزبان رونمایی از کتاب «تاکسی دایموند 53»، خاطرات غلامرضا شیران از روزهای اسارت در دستان دمکرات و منتشرشده در انتشارات ستارگان درخشان بود. این برنامه با حضور راوی اثر و خانواده، محمدمجید عمیدی مظاهری نویسنده و بهزاد دانشگر به معرفی این کتاب اختصاص یافت. شیران درخصوص هدفش از روایت خاطراتش را بیان کرد: ما روزی چند بار در عملیات‌ها و زندان‌ها خدا را می‌دیدیم و بزرگی‌اش را حس می‌کردیم.
به همین دلیل تمایل داشتم این حس را به دیگران نیز منتقل کنم. پانزده روز از اسارت من گذشته بود و آمده بودند من را برای اعدام ببرند. اگر جمله‌ای کم‌وزیاد می‌گفتم، اعدام می‌شدم. لطف خدا شامل حالم شد و در مقابل سؤال بازجو، از حجم مطالب داخل مغزم فقط یک مطلب گفتم و همان من را نجات داد. مخاطبان می‌توانند مشروح این خاطرات را در این کتاب بخوانند. خدا به من عمر دوباره‌ای داد و وظیفه خود دانستم که این خاطرات را مردم بدانند.
روایتی از ساکنان قلعه پرتغالی‌ها
«ما غیرممکنیم»، منتشرشده در نشر سوره مهر و اثر جدید مطهره شیرانی که پیش‌ازاین «شنبه عزیز» را روانه بازار نشر کرده بود، 27 اردیبهشت در گوشه نقد نمایشگاه کتاب تهران با حضور نویسنده به همراه بهزاد دانشگر و حمید بابایی نقد و بررسی شد. «ما غیرممکنیم» که با محوریت جهان‌های موازی و برای مخاطب بزرگ‌سال نگاشته شده، داستانی چنداپیزودی درباره مسافرانی است که به جزیره هرمز سفر کرده‌اند. این افراد طی اتفاقاتی که در قلعه پرتغالی‌ها می‌افتد، با دیگر نسخه‌های خودشان در جهان‌های موازی روبه‌رو می‌شوند و به حکمت بسیاری از انتخاب‌هایشان پی می‌برند.
قصه‌ای نوجوانانه برای دختران نوجوان
28 اردیبهشت و در روزهای پایانی نمایشگاه کتاب تهران، کتاب «یسنا» به قلم زهرا کرباسی در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی رونمایی شد. این کتاب جلد دوم از مجموعه «روبه‌دریا» به دبیری بهزاد دانشگر است که به معضلات دختران نوجوان بر اساس داستان‌های واقعی می‌پردازد و در نشر تلاوت آرامش روانه بازار شده است.
دبیر مجموعه «روبه‌دریا» در این برنامه در خصوص کتاب «یسنا» گفت: داستان «یسنا» داستانی واقعی است؛ اما ما اسامی را تغییر دادیم. بیش از اسامی هدف ما جلب‌توجه مخاطب به سیر تحولات پیش‌آمده برای شخصیت اول داستان است. این فرم کتاب‌ها برای یک گروه مخاطب خاص نیست و همه اقشار می‌توانند از آن استفاده کنند. این کتاب را که می‌خوانیم، می‌بینیم برای دختران مذهبی و غیرمذهبی مناسب است و کمک می‌کند هر گروهی، گروهی دیگر را بهتر بشناسد و فهم خوبی از هم پیدا کنند.
ناشری برای خانواده‌ها
نشر مهرستان، ناشر کتاب‌های تربیتی و خانواده، از ناشرانی بود که از فضای نمایشگاه کتاب تهران نهایت بهره را برد و با معرفی هفت اثر تازه‌اش در قالب رونمایی و بررسی در نقاط مختلف شبستان، فرهنگ مکتوب اصفهان را در بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور مطرح کرد. این انتشارات در سال گذشته با افزودن بخش ادبیات، تصمیم دارد مباحث مرتبط با خانواده را در قالب متون ادبی و داستانی منتشر کند.
زیست خانواده معاصر در داستان‌های کوتاه
گوشه نقد نمایشگاه کتاب 24 اردیبهشت میزبان رونمایی و بررسی مجموعه داستان «عین خیالم بودی»، اثری از فریناز ربیعی، با حضور نویسنده اثر در کنار محمد امیری، مدیر واحد ادبیات این نشر و سمیه جمالی، نویسنده و کارشناس بود. مجموعه داستان با نام «عین خیالم بودی» شامل دوازده داستان کوتاه با فرم‌های متفاوت است. فضای کلی داستان‌ها متشکل از سه مفهوم عشق، انسانیت و عدالت‌خواهی است و گریزی هم به تاریخ و انقلاب می‌زنند و بعضا در دوره‌ای در مشکلات خانوادگی جهان معاصر زیست می‌کنند.
ربیعی درباره علت انتخاب داستان‌های این کتاب اشاره کرد: این ۱۲ داستان جزو داستان‌هایی بودند که من در طول این سال‌ها نوشته‌ام و به‌نوعی دیده شدند و جوایزی هم به دست آوردند. بیشتر شخصیت‌های داستان‌های این کتاب زن هستند. مدتی روان‌شناسی تحلیلی را دنبال می‌کردم و این موضوع به شخصیت‌پردازی‌های من کمک کرد.
دخیل به ضریح شش‌گوشه
در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی به تاریخ 24 اردیبهشت داستان بلند «ساج‌های دخیل‌بسته» نوشته مصطفی جمشیدی، پیش‌کسوت ادبیات داستانی، با حضور نویسنده اثر و محمد امیری، مدیر واحد ادبیات، رونمایی و بررسی شد. این کتاب، داستانی بومی است که در فضای بوشهر می‌گذرد و طی قصه‌ای، شغل روبه‌زوال «گلّافی» را که همان لنج‌سازی بدون استفاده از تکنولوژی روز است، معرفی و به‌نوعی احیا می‌کند. جمشیدی در معرفی اثر جدیدش در خصوص محتوای کتاب بیان کرد: کتاب ماجرای پدربزرگی است که در انبارش میزان زیادی ساج دارد؛ اما نمی‌داند کی باید آن‌ها را بفروشد. درنهایت عده‌ای از طرف عتبات به دنبال ساج می‌آیند؛ گویی این ساج‌ها سال‌ها در انتظار این اتفاق گوشه انبار مانده‌اند.
روایت‌هایی از سخت‌ترین حلال خدا
در همان تاریخ و فضای مذکور، مجموعه روایت‌های طلاق با عنوان «مرثیه‌ای برای رهایی»، با دبیری آزاده جهان‌احمدی، رونمایی شد. محمد امیری، مدیر واحد ادبیات نشر، با اشاره به اینکه موضوع طلاق دارای کثرت است و تلاش کردیم در روایات روی علت‌ها تمرکز شود، عنوان کرد: تمام همت ما این بود که به جوانب مختلف ماجرا نگاه کنیم. رنج طلاق بر کل کتاب حاکم است. همه متأهلان یا افرادی که قصد ازدواج دارند، می‌توانند بخشی از مشکلاتشان را با این کتاب و از طریق هم‌ذات‌پنداری با روایات حل کنند. این امر مربوط به مهارت‌هایی است که این کتاب غیرمستقیم منتقل می‌کند.
راهنمایی کاربردی برای تربیت کودک کتاب‌خوان
«خانه کتاب‌بازها» نوشته معصومه امیرزاده به‌عنوان مادری کتاب‌خوان است. او تجربه زیسته خود را با توجه به اتفاق‌های زندگی به رشته تحریر درآورده و در این کتاب نسخه‌ای برای کتاب‌خوان شدن کودکان ارائه کرده و تجربه مادری خود برای سه فرزندش را بیان کرده است.
او در برنامه‌ای که به مناسبت چاپ این کتاب 28 اردیبهشت در کوشک کتاب شبستان با حضور منصوره مصطفی‌زاده و فائضه غفارحدادی، از نویسندگان و فعالان عرصه کودک و نوجوان، برگزار شد، درباره اثر جدیدش ابراز کرد: این کتاب فصل‌هایی با عنوان «مادری» و «کودکی» دارد و راهنمایی کاربردی برای تربیت کودک کتاب‌خوان است. سعی کردم ایران‌شمول باشد و در نوشتن آن به مبانی و منابع روان‌شناسی توجه داشتم. کوشیدم کتاب را به‌صورت تألیفی و نه تدوینی برگرفته از تجربه‌های مادرانه بنویسم تا محصولی فراهم شود که مادران از جنینی تا ۹ سالگی بتوانند برای کتاب‌خوان شدن کودکشان از آن بهره گیرند.
حضور غیابی والد درصحنه تربیت کودک
کتاب «مرگ نمادین والدین»، اثر عبدالعظیم کریمی جمعه 28 اردیبهشت در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی رونمایی شد. کریمی درباره این اثر گفت: این کتاب نوعی ادامه نگاه سلبی به تربیت است؛ اما این نگاه سلبی به معنای انفعال و گوشه‌نشینی و واگذاری نیست؛ بلکه نوعی مداخله فعال و غیرمستقیم و نامریی والد است.
مقصود از مرگ نمادین والدین این است که چگونه در عین والدگری و مراقبت و مسئولیت، به‌تدریج نقش خود را با مهارت کم کنیم تا کودکمان از ابتدا خودگردانی و خودرهبری و خوداتکایی‌اش احیا شود.گفتنی است دو اثر در حوزه تاریخ شفاهی استان اصفهان به قلم نرگس لقمانیان با عنوان‌های «خانه‌تاب»، خاطرات مردم اصفهان از دوران ممنوعیت حجاب، ممنوعیت روضه و قحطی و «سال‌های شیدایی»، خاطرات شفاهی محسن خسروی از صحنه‌گردانان اصلی تئاتر کاشان، نیز در غرفه انتشارات راه‌یار رونمایی و بررسی شد. همچنین دو اثر تازه نشر مهرستان با عنوان‌های «آنِ سوگ»، روایت‌هایی از مواجهه با سوگ به دبیری مکرمه شوشتری و «ای من»، رمانی از امیرحسین مهرنیا در گوشه نقد نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی و بررسی شدند.
