مهدی طغیانی تصریح کرد: براساس آمارهای رسمی، خسارت‌های ناشی از جنگ تحمیلی 300میلیون دلار برآورد می‌شود؛ علاوه بر این، نابودی زیرساخت‌ها و فشارهایی که بر فروش نفت وارد شد نیز هزینه زیادی بر جمهوری اسلامی تحمیل کرده است.
سرقت خاندان پهلوی و وابستگان آن‌ها از اموال عمومی کشور بخش دیگری از خسارت‌های کشور در سال‌های نخست انقلاب است که به این فهرست باید خسارت سنگین تحریم‌های اقتصادی ویژه در ۱۰سال اخیر را اضافه کرد.
باوجود این تفاسیر، ارزیابی دانشگاهی از هزینه‌های جمهوری اسلامی در حوزه اقتصادی با سرقت خاندان پهلوی و وابستگان، خسارت‌های جنگ و تحریم ازجمله نابودی زیرساخت‌ها و عدم‌نفع فروش نفت انجام شود تا برآورد دقیقی از هزینه‌های تحمیل‌شده، صورت گیرد.او عنوان کرد: زیرساخت‌های اقتصادی انتقال‌یافته به نظام جمهوری اسلامی از پهلوی دوم در حوزه‌های مختلف دچار مشکلات جدی است.
از جمله در عملکرد نظام بانکی کشور با اینکه نظام بدون ربا برخی زیرساخت‌ها را تعییر داد؛ اما اصلاحات ساختاری در این نظام و حوزه‌های دیگری مانند مالیات و وابستگی به درآمدهای نفتی انجام نشد.
ضمن اینکه در بخش صنعت وابستگی زیادی به واردات شکل گرفته بود و در سال‌های بعد نیز فرصتی برای بازنگری جدی در آن‌ها وجود نداشت. این مواردنشان می‌دهد که مسیر دشواری در چهاردهه گذشته پیش روی نظام بوده است.
بخشی از دستاوردهای اقتصادی نظام
سخن‌گوی کمیسیون اقتصادی مجلس اذعان کرد: با احتساب سال‌های جنگ تحمیلی و سال‌های اعمال تحریم‌های ظالمانه، جمهوری اسلامی 20سال برای انجام تغییر و تحولات و دستاوردها فرصت داشته است.
با وجود تمام مشکلات در این سال‌ها، اما آمارها حاکی از غنی‌بودن دستاوردها حکایت دارد؛ تا جایی که آمارها نشان می‌دهد که طی این 20سال ظرفیت نیروگاه‌ها از 5هزار و 200 مگاوات به 168هزار مگاوات رسیده است.
همچنین ظرفیت تولید گندم نیز از 4میلیون تن به 13میلیون تن و میزان تولید مرغ نیز از 166هزار تن به 2میلیون و 226هزار تن رسیده است. طغیانی خاطرنشان کرد: آمارها حاکی از این است که در ابتدای انقلاب میانگین طول عمر 56 سال بوده که در حال حاضر میانگین طول عمر به 75 سال رسیده است.
در ابتدای انقلاب مرگومیر اطفال 111مورد در هر هزار تولد بوده است که الان این میزان مرگومیر به 18مورد در هر هزار تولد کاهش یافته است؛ همچنین در ابتدای انقلاب مرگ‌ومیرها در زمان تولد 237مورد در هر هزارتولد بوده که در حال حاضر مرگ ومیرها در زمان تولد به 18مورد در هر هزار تولد کاهش یافته است.او بیان کرد: زیرساخت احداث آزادراه از 117 کیلومتر نیز در ابتدای انقلاب به 2400کیلومتر رسیده است.
همچنین ظرفیت بنادر در ابتدای انقلاب از 19 میلیون تن به 233 میلیون تن در حال حاضر رسیده است؛ علاوه براین ،تعداد احداث مسکن روستایی اوایل انقلاب از 9/2میلیون واحد به5/5میلیون واحد و تعداد احداث مسکن شهــری از 4/2میـلیون واحد در ابتدای انقلاب به 7/17میلیون واحد در حال حاضر رسیده است.
همچنین میزان پالایش گاز از 36میلیون مترمکعب در اوایل انقلاب به 926میلیون مترمکعب در حال حاضر رسیده است. نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: میزان تولید خودرو در سال56 حدود 240هزار دستگاه در سال بوده که این میزان درحال حاضر به 5/1میلیون دستگاه خودرو در سال رسیده است.
اگرچه به کیفیت، مالکیت و نظام اداره صنایع خودروسازی ایراد وارد می‌شود؛ با این وجود چنین رکوردهایی در صنعت خودروسازی مناسب است.
حکمرانی، علمی و کارآمد باشد
طغیانی تاکید کرد: باید به‌تدریج به این سمت حرکت کنیم که ایرادات نظام اقتصادی در بخش مالیاتی، بودجه‌ریزی و توسعه صنعتی کمتر شود و حکمرانی علمی و کارآمدتری شکل بگیرد.
سخن‌گوی کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: دوره دیکتاتوری گذشته و وارد دوره مردم‌سالاری شده‌ایم؛ الزامات دوره مردم‌سالاری این است که به‌تدریج به سمتی حرکت کنیم که احزاب قوی شکل بگیرد و این احزاب پاسخگو باشند و اجازه اینکه شخصی تخطی کند را ندهند.
با این حال هنوز ما دچار عملکردهای سلیقه‌ای و فشارهای مدیـران منطقــه‌ای دربــاره عملکردهــای اقتصادی در بُعد منطقه‌ای و در سطح بالاتر در بُعد ملی هستیم؛ به گونه‌ای که اشخاصی که صاحب‌نفوذ منطقه‌ای هستند و سواد لازم و کافی را هم ندارند، می‌توانند نظام تخصیص برنامه را ازهم بپاشند.
طغیانی خاطرنشان کرد: در خلال این سال‌ها آمایش نداشتیم یا برخلاف طرح‌هــای آمایش، گاهی مدیران برنامه‌ریزی کرده‌اند بدون اینکه سواد کافی و مطالعه داشته و پاسخگو باشند.
به‌عنوان مثال یکی از نمایندگان مجلس بدون مطالعه حدود 120کیلومتر کانال در یک دشت احداث کرده و برآورد مالی از این کانال 900میلیارد تومان است که این میزان خسارت وارد شده و شخصی هم پاسخگو نیست.
طبیعی است که فعالیت این افراد نظام حکمرانی را در ابعاد مختلف دچار مشکل کرده است. نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: در اوایل انقلاب 45هزار چاه عمیق در کشور داشتیم که الان این میزان چاه از 900 هزار عدد فراتر رفته است.
با وجود این، این پرسش مطرح می‌شود که آیا به ذخایر آب زیرزمینی اضافه شده است یا خیر؟ در سال 84 مصوب شد که به تمامی چاه‌ها پروانه اختصاص داده شود؛ با وجود این آیا مشکلات حل و فصل شد؟ در کمال تأسف در طول این سال‌ها تعطیل‌کردن پمپاژها اشتباه بوده و منجر به فرونشست زمین شده است.
طغیانی گفت: عامل اصلی این فروپاشی‌ها این است که طی این سال‌ها فکر و عمل منسجم نداشتیم؛ به همین دلیل شاهد مشکلاتی از این دست بوده‌ایم؛ به‌طور حتم باید برای حکمرانی منسجم به سمت فکر و عمل منسجم حرکت کنیم.
مدل ساختار اقتصادی تغییر کند
در ادامه این همایش، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان بیان کرد: اثر سیاست‌های خارجی در مناسبات آمریکا با کشورهای مهم جهان بیشتر از قبل ماهیت اقتصادی و نه ایدئولوژیکی پیدا کرده است؛ یعنی پیش‌برنده تصمیم‌گیری‌های مهم در عرصه سیاست خارجی آمریکا، منافع اقتصادی آمریکا با هر روش غیرعقلایی (بهانه هسته‌ای) و غیرشرعی (تحریم‌ها در جهان) و عقلایی است.
ایمان باستانی‌فر تصریح کرد: در کشور ما سیاست یا ایدئولوژی باید پیشران ملاحظات اقتصادی باشد و دلیل اصلی منفی‌بودن همبستگی رشد اقتصادی ما با رشد اقتصادی آمریکا در همین است.
باوجود این، دوراه در پیش رو داریم؛ یا وارد بازی کشورهای دیگر شویم و یا مسیر جدیدی را طراحی کنیم تا سایر کشورها را همراه خود کنیم. اگر به‌دنبال یک نظم جدید تدریجی بلندمدت 40ساله در جهان هستیم، باید در داخل ساختار اقتصادی به گونه‌ای باشد که پول ملی حفظ (تورم حداقلی) و رشد اقتصادی مناسب و بالا بین 5 تا 8درصدی داشته باشیم.
باستانی‌فر تأکید کرد: اگر به‌دنبال این باشیم که به رشد 5 تا 8 درصدی در اقتصاد ایران برسیم به طور حتم باید متغیرهایی همچون ارز و تورم را کنترل کنیم و ساختار اقتصادی‌مان نیز تغییر کند تا شاهد این جهش اقتصادی باشیم.
ساختاراقتصادی کشور تاکنون براساس مدل GFS اداره شده است که به اعتقاد بنده باید این ساختار به مدل SFS تغییر کند و ساختار بودجه‌ای براساس این مدل اداره شود؛ ضمن اینکه به‌طور حتم باید الگوی تأمین مالی برای دولت در بلندمدت تدوین کنیم.
نگاهی به تاریخ اقتصاد کشور
در ادامه این همایش معاون سرمایه انسانی و مدیریت منابع دانشگاه امام صادق(ع) نیز اظهار کرد: زمانی که قصد بررسی عملکرد اقتصادی جمهوری اسلامی را داریم باید مبنا و روشی داشته باشیم که یکی از این روش‌ها مقایسه با کشورهای همسایه و هم‌تراز و دیگری مقایسـه خودمان با خودمان در طول زمان است.
محمدرضا حیدری بیان کرد: در قانــون اساسی بر جلوگیری از سلطه بیـگانـگان تأکیدشده که این مورد نیازمند سیاست و راهبردهایی است و در این راستا باید مروری بر آنچه که اتفاق افتاده داشته باشیم.
حیدری با اشاره به تاریخ اقتصادی کشور عنوان کرد: درآمدهای نفتی دهه۵۰ در دوران پهلوی حدود ۱۰برابر شد؛ به‌گونه‌ای که در سال ۵۶ بیش از ۹۲درصد صادرات بر پایه نفت خام بوده و شاهد گسترش مهاجرت به شهرها، صنعتی‌شدن و وابستگی اقتصاد به نفت بودیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اذعان کرد: هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی شاهد فرار سرمایه از سمت درباریان و مستشاران نظامی، اقتصادی و سیاسی بودیم و پس از آن در سال ۱۳۵۸ اولین تحریم‌ها برای ایران از سمت آمریکا شکل گرفت و از ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ شاهد انواع قائله‌ها، ترورها و همچنین جنگ تحمیلی بودیم.
حیدری ادامه داد: با اتمام جنگ وارد بحث سازندگی و توسعه شدیم و در این راستا ازسال ۶۸ تا سال 76 وارد این فرایند و شکل‌گیری خصوصی‌سازی، کوچک‌کردن دولت، یکسان‌سازی نرخ ارز و… شدیم و در ادامه افزایش نرخ تورم و ارز اتفاق افتاد.
او خاطرنشان کرد: در دولت اصلاحات شاهد کاهش قیمت نفت و شکل‌گیری ادبیات تنش‌زدایی و گفت‌وگوی تمدن‌ها بودیم، در دولت نهم و دهم شکل‌گیری و گسترش مسکن، سهام عدالت و قانون هدفمندی یارانه‌ها و در ادامه در پایان دهه ۸۰ و ابتدای دهه ۹۰ اعمال تحریم‌ها رقم خورد.
معاون سرمایه انسانی و مدیریت منابع دانشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: با خروج آمریکا از برجام شاهد شکل‌گیری تورم‌های جدید بودیم که تا پایان دولت دوازدهم این فرایند ادامه داشت و در دولت سیزدهم شرایط تقریبا همان شرایط تحریمی است.
او با بیان اینکه در دولت سیزدهم شاهد مجموعه‌ای از اقدامات اقتصادی در بخش‌های مختلف و در حوزه‌های مانند توزیع درآمد شاهد تغییراتی بودیم، افزود: توسعه صندوق توسعه ملی، افزایش ذخایر ارزی و شکل‌گیری بازار تجاری در حوزه صادرات غیرنفتی از جمله اقدامات دولت سیزدهم در عرصه اقتصادی است.
حیدری عنوان کرد: در حوزه‌هایی همچون تولید گندم، تولید جو، نهاده‌های کشاورزی و دامی پیشرفت‌های مناسبی داشته‌ایم؛ ضمن اینکه در بخش عدالت آموزشی وعلم و فناوری و دانش‌بنیان نیز به پیشرفت‌های خوبی دست پیدا کردیم.
