22 تیر زادروز محمد خوارزمی، ریاضیدان و فیلسوف ایرانی است و در تقویم فارسی روز فناوری اطلاعات نامگرفته است. ما نیز بهمنظور ارجنهادن به مقام خوارزمی، این شماره از سریمطالب سواد رسانه را به ارتباط بینرشتهای ریاضیات و هندسه با علوم ارتباطات و رسانه اختصاص دادهایم.
دین و رسانه، دین در رسانه، دین رسانهای، رسانه دینی، رسانهها و دین، اینها همگی کلیدواژههای شبیه به هم اما با دغدغههای متفاوت است که حتی برخی بار منفی معنایی دارند. به هرحال تأثیر متقابل رسانه و دین در جامعه دینی مانند ایران انکارناپذیر است.
موضوع امنیت همیشه یکی از چالشها، نگرانیها و نیازهای اساسی بشر در دوران مختلف بوده است. نگاهی کوتاه به جنگ هشت ساله یا جنگ در کشورهای منطقه این مسئله را ثابت میکند. اما امنیت اطلاعات مهمترین رکن زندگی در دنیای حاضر و دهههای آینده است.
چهار وظیفه اصلی رسانه را میتوان آگاهی بخشی (خبر)، هدایت جامعه (ایجاد همبستگی ملی)، آموزش و سرگرمی نام برد.
در عصر رسانه مهمترین عامل تربیت انسان رسانه است (رسانه = الگو). شما شبیه چیزی میشوید که آن را دنبال میکنید. در این میان سلبریتی جماعت بیشترین تأثیرگذاری را بر قشر جوان و نوجوان ما پیدا کردهاند.
تاریخچه پیدایش سواد رسانهای، به سال ۱۹۶۵ بازمیگردد. مارشال مک لوهان اولینبار در کتاب خود با عنوان «درک رسانه: گسترش ابعاد وجودی انسان»، این واژه را به کار برد و نوشت: «زمانی که دهکده جهانی تحقق یابد، لازم است انسانها به سواد جدیدی به نام سواد رسانهای دست یابند…».
پسر 11 سالهٔ من علاقه زیادی به ورزشهای رزمی دارد و گاهی از روی علاقه و کنجکاوی در خصوص رشتههای رزمی و قهرمانان آن در فضای مجازی به جستوجوی اطلاعات میپردازد. روزی با دقت به صفحه رایانه نگاه میکرد و کلمات و جملاتی که جستوجو میکرد مفاهیم سادهای بود؛ اما لحظهای بعد صفحات زیادی باز میشد با تیترهای بعضا عجیبغریب و گاه جنجالی.
دوازدهمین جشنواره مطبوعات استان اصفهان به صورت دوسالانه درحال برگزاری و در مرحله دریافت آثار است. دبیرخانه این جشنواره که امسال با شعار «رسانه مطالبه گر و اثر گرهگشا» کار خود را آغاز کرده، از یکم تا سیام ماه جاری مهلت دریافت آثار خبرنگاران و اهالی رسانه که در اصفهان فعالیت میکنند را خواهد داشت. این جشنواره امسال نیز همچون سالهای گذشته در دو بخش اصلی و جنبی برگزار خواهد شد؛ هر چند این جشنواره امسال با سالهای دیگر تفاوتهای بسیاری دارد و برگزارکنندگان آن تصمیم گرفتهاند بزرگترین رویداد مطبوعاتی استان را متفاوت از روال و قائده همیشگی خود برگزار کنند.
کار به قمار براندازها روی بیصداقتی یک پیرزن ندارم. از طعنهها و زخم زبانهای اهل فرصت نیز بگذریم. ای کاش حداقل به خاطر این چند روز اتهامی که به جمهوری اسلامی زدند، عذرخواهی کنند. خود خانم گوهرعشقی نیز محل بحث نیست. معتقدم همان لاشخورهایی که عبا از روی دوش پدر روح الله زم برداشتند و برای عمامه زمین زدنش سوت و کف زدند، همانها پای این پیرزن نشستند که خلاف صداقت بگوید تا سکه کاسبیشان شود. اما مسئله ما و شماییم. مسئله سوادرسانه است. چه میشود که باور میکنیم؟ چرا باید از سر برانگیختگی قضاوت کنیم؟
کرونا همه معادلهها را به هم زده است؛ ویروس مرموزی که همچنان جولان میدهد و هر روز تراژدی جدیدی را به یادگار میگذارد. این ویروس مهلک دنیای کودکان را هم تغییر داده و ذهن کودکانهشان را پر از اما و اگر کرده است؛ کودکانی که روزانه در معرض رسانههای متعددی قرار میگیرند و انبوه خبرهای بد مثل مرگ و ابتلای هم سن و سالهای خود به کرونا را دریافت میکنند. همین هم شده که روح و روان آنها تحت تاثیر اخبار منفی قرار گیرد و آنها را مضطرب و نگران کند. اما راه حل اساسی برای کاهش اضطراب کودکان و دور کردن آنها از اخبار منفی چیست؟
پیدا شدن سروکله ویروس کویید 19 و کم شدن بسیاری از فعالیتهای اجتماعی و حتی خانوادگی در سطح جامعه، سروکار مردم با اینترنت و گوشی های همراه زیاد شده است. این روزها وب گردی، خریدهای اینترنتی، حضور در شبکههای اجتماعی، کلاسهای آنلاین آموزشی مدارس و دانشگاهها و حتی نشستن پای سریالهایی که سر از شبکههای اینترنتی مثل فیلیمو درآوردند، وقت زیادی را از مردم میگیرند و به نوعی جز جدایی ناپذیر زندگیها شدهاند. حالا اعتیاد اینترنتی در جامعه و در بین پیر و جوان بیشتر از قبل رخ نشان داده و پایش در هر خانهای باز شده به گونهای که زنگ هشدار روانشناسان نسبت به این موضوع و خطراتی که بیش از قبل میتواند به همراه داشته باشد، به صدا درآمده است.
امروزه وقتی پای دغدغه به میان میآید، ناخودآگاه فارغ از تمام مسائلی که بزرگسالان با آن سروکار دارند، به یاد نوجوانانی میافتیم که مخصوصا در این زمان کرونا دغدغههایشان دوبرابر شده است؛ مشکلاتی مثل کلاسهای آنلاین و کاهش سطح یادگیری، دغدغههای فکری و درونی و خیلی چیزهای دیگر که روزهایشان را خسته و خستهکنندهتر میکند. اما دغدغههای نوجوانان که در حساسترین مرحله زندگی خود قرار دارند و در عصری به نام عصر تکنولوژی زندگی میکنند به اینجا ختم نمیشود و حتی بیشتر و بیشتر هم میشود و بالاخره باید در این وسط کسی گره کور این دغدغهها را باز کند و اینجاست که نام «همودو» بهمیان میآید.