به گزارش اصفهان زیبا؛ سید محسن هاشمی متولد 1364 در اصفهان است. او که مدرک کارشناسی گرافیک و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دارد، از 1382 طنزنویسی را شروع کرد.هاشمی تا کنون در ده جشنواره ملی اول شده است. البته به گفته خودش، کلا دوازده جشنواره ملی برگزار شده که در یکی از آنها داور بوده و طی برگزاری دیگری، بهدلیل مصدومیت صدایی توان حضور نداشته است. او همچنین در برنامه «خندوانه» جزو نفرات برتر شده و علاوه بر آن، با شرکت در برنامه «زمانی برای خندیدن»، تولید شبکه سه که اولین برنامه استندآپکمدی کشور بود، به فینال راه یافت و یکی از سه مرد خنده کشور شد.
این طنزپرداز اصفهانی در جشنواره «ستارههای صحنه» کشور هم به عنوان ستاره صحنه انتخاب شد. هاشمی افزون بر اینها، رکورددار تعداد اجراهای تلویزیونی و رکورددار اجرای خیابانی در کشور از 1397 بوده است. سرجمع همه این دستاوردها هاشمی را پرافتخارترین هنرمند جوان کشور نام داد. با او گفتوگوی کوتاهی ترتیب دادهایم تا نظراتش را درباره جایگاه طنز در میان اصفهانیها جویا شویم.
ظرفیت لهجه اصفهانی در طنزپردازی چقدر است؟
لهجه اصفهانی بسیار شیرین است و به همین دلیل، در طنزپردازی ظرفیت چشمگیری دارد. در نظرسنجی که 1386 در دانشگاه تهران انجام دادم، این لهجه شیرینترین لهجه ایرانی انتخاب شد. در جشنوارههای ملی که شرکت میکردم، دیگر شرکتکنندگان به حضور من معترض بودند؛ زیرا معتقد بودند من بهخاطر لهجهام توانایی طنزپردازی بیشتری دارم. هنگام اجرا اگر درست از لهجه استفاده کنیم، از دیگران جلوتریم. مثل این است که در مسابقه دوچرخهسواری با موتور شرکت کنیم. لهجه اصفهانی پر از زیباییهای گفتاری است؛ مثل مثالها و اشعار و ضربالمثلها و کنایههایی که ناخودآگاه در گفتار روزمرهمان استفاده میکنیم و کلاممان را شیرین میکند.
سلیقه مخاطب اصفهانی در طنز چگونه است؟ سختپسند است یا راحت میخندد؟
سختترین کار در اصفهان خنداندن مردم است؛ چون مردم اصفهان در همه جنسیتها و طیفهای سنی نمک ذاتی و طنز کلامی دارند. سلیقه مردم طنز ناب و اصیل و به دور از هرگونه نقاب را میپسندد و اگر کسی برایشان نقش بازی کند، به دلشان نمینشیند. مردم اصفهان دوست دارند اتفاقهای روزمرهشان را در قالب طنز بیان کنیم. آنها طنز نیشدار را خیلی دوست دارند؛ مثل طنزهای انتقادی و سیاسی و مسائل مربوط به رودخانه و فرونشست و تیم سپاهان. بیان این دست از مسائل در قالب طنز برای مردم اصفهان بسیار دلنشینتر از زمانی است که همین موضوعها را در قالبهای رسمی بیان کنیم.
خط قرمز مخاطبان در طنز چیست؟
متأسفانه بعضیها بهعنوان استندآپ کمدین با قومیتها یا جنسیتها یا مشاغل شوخی میکنند. کمدین حق ندارد با رفتگران شهرداری یا افرادی که در غسالخانهها کار میکنند، شوخی کند؛ چون از جنس آنها نیست. من در صورتی میتوانم با اصفهانیها و دانشجوها شوخی کنم که اصفهانی یا دانشجو باشم؛ همچنین استفاده از کلمات اروتیک و مسائل رکیک و غیراخلاقی که متأسفانه در میان کمدینها بسیار رایج شده، در میان مردم خط قرمز محسوب میشود. یکی از دلایلی که بسیاری از کمدینها بعد از مدتی فعالیت از عرصه کمدی کشور کنار گذاشته میشوند، همین است. سلیقه ایرانی این مسائل را نمیپسندد و کاری غیراصولی است. در جشنوارههای ملی نیز استفاده از این مباحث خطا محسوب میشود.
طنزپردازان اصفهانی بیشتر به جنبه خنده و سرگرمی طنز توجه دارند یا نقد اجتماعی؟
مطمئنابه نقد اجتماعی بیشتر علاقه دارند و با نقد اجتماعی میتوان در قلبشان نفوذ کرد.
معمولا سوژه طنزپردازان اصفهانی چگونه ساخته میشود؟
سوژههای همه کمدینهای دنیا طبق مسائل روز انتخاب میشود و این بهترین انتخاب است.
نظرتان درباره کمدینهایی که در فضای مجازی معروف میشوند، چیست؟
افرادی در این فضا معروف میشوند که نه کمدین هستند، نه نمکی در اجرایشان دیده میشود. نمونههای فراوانی هم از این دست افراد وجود دارد و مخاطبان زیادی در فضای مجازی دارند؛ چون شوخیهای مسخرهای ارائه میکنند و زیر پستهایشان لایکهای فراوانی میبینید. فضای مجازی ملاک درستی برای دیدهشدن و پرمخاطببودن نیست؛ چون افرادی معروف میشوند که هنر خاصی ندارند؛ حتی در تلویزیون هم این را میبینیم. بعضی از همین افراد بیهنری که در فضای مجازی به شهرت میرسند، پایشان به رسانه ملی نیز باز میشود؛ بعد از مدتی هم از صحنه روزگار محو میشوند.
آیا آموزشی در این خصوص دیدهاید؟
در بحث طنز در اصفهان هیچ استادی نداشتم و هیچکس کمکی به من نکرد. از 1382 وارد این عرصه شدم و اولین باری که کارم دیده شد، 1394 بود. طی این مدت، هرکجا میرفتم، مرا نمیپذیرفتند و مسخرهام میکردند. با پشتکار دوازدهساله توانستم خودم را ثابت کنم و کارم برای اولینبار در تهران دیده شد؛ بعد به «خندوانه» و سپس به شبکه سه راه یافتم و از آن به بعد اعتبار کشوری کسب کردم. پس از این اعتبار کشوری در اصفهان نیز دیده شدم و پایم به شبکه اصفهان باز شد.
دورههای آموزشی هم برگزار میکنید؟
در اصفهان دو دوره آموزشی برپا کردهام که یکی از این دورهها در حوزه هنری برگزار شد. یکی از خروجیهای خوب این دوره، پیمان ابراهیمی دینانی بود که در یکی از مراحل عصر جدید سوم شد. به علاقهمندان طی مدت کوتاهی آموزش میدهم و معلوماتم را در اختیارشان میگذارم.
این حرفه آسیبی هم برای شما داشته است؟
ما نیز مانند فوتبالیستها مصدوم میشویم و حنجرهمان آسیب میبیند. 1397 تارهای صوتیام آسیب دید. حدود یک ماه صدایم بهکلی قطع شده بود و نیاز به استراحت صدایی داشتم. آن زمان، سختترین دوران زندگیام بود.