به گزارش اصفهان زیبا؛ در مهرماه سال گذشته، مسئولان آموزش‌وپرورش آمار کمبود 260هزار معلم را بیان می‌کنند. البته این آمار در طول این سال‌ها هرگز عدد ثابتی نبوده است.
درواقع یکی از بی‌نظم‌ترین و متناقض‌ترین اطلاعات آماری در کشور از سوی وزارت آموزش‌وپرورش و مسئولان نظام آموزشی کشور ارائه شده و با ارقام مختلفی مواجه شده‌ایم.
مدیریت نیروی انسانی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آموزش‌وپرورش در مدت اخیر بوده است. کمبود و در عین حال مازاد نیرو در مناطق مختلف، عدم تناسب نسبت معلم به دانش‌آموز و همچنین نابرابری جنسیتی معلم به‌ویژه در دوره ابتدایی مصداق‌هایی از این مشکلات است.
کمبود معلم از آن دست مشکلاتی است که با خواب زمستانی چندساله ایجادشده و خوشبختانه چند سالی است که با رسیدن به نقطه بحران، توجه مسئولان به آن جلب شده و درصدد رفع آن هستند. مشکلی که باوجود اهمیت بسیاری که دارد، همچنان تصویر روشنی از آن وجود ندارد.
طبیعی است که به هر دلیلی این شرایط ایجادشده، در حاضر باید آمار مشخصی از آن بیان شود تا بتوان راه چاره‌ای هم پیدا کرد. درحالی‌که اگر جست‌وجویی برای به دست آوردن آمار آن داشته باشیم، با اعداد و ارقامی مواجه می‌شویم که در طول این سال‌ها هیچ ارتباط منطقی باهم ندارند و نشان از ناآگاهی و بی‌هماهنگی این وزارتخانه دارد.
به‌طور مثال علی‌اصغر فانی، وزیر اسبق آموزش‌وپرورش در سال 94 طی سخنانی با اشاره به وضعیت جذب معلمان در این وزارتخانه، گفت: «من استخدام‌های کارشناسی‌نشده و بدون نیازسنجی در آموزش‌وپرورش را به دلیل بهره‌وری پایین نیروی انسانی، خیانت به نظام تعلیم‌وتربیت می‌دانم و راه‌حل اساسی برون‌رفت از این مشکل را کاهش نیروی انسانی آموزش‌وپرورش به تعداد 750 هزار نفر می‌دانم.»
پنج سال بعد از این اظهارنظر، محسن حاجی‌میرزایی، وزیر اسبق آموزش‌وپرورش گفت: «بر اساس شاخص‌های سازمان اداری استاندارد و شورای عالی وزارت، حدود ۱۹۷ هزار نفر در آموزش‌وپرورش کمبود نیرو داریم.»
این آمار در مهرماه سال گذشته با رقم دیگری بیان می‌شود و به گفته احمدحسین فلاحی، سخن‌گوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در حال حاضر با 260 هزار معلم و 50 هزار مواجه است و برخی از معاونان و مدیران مجبور به شرکت در کلاس‌های درس هستند.
در این شرایط پیچ‌درپیچ که آمار کمبود معلم سالانه هم معلوم نیست، علی علیزاده دبیر سابق شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان می‌گوید: «کمبود معلم در سال ۱۴۰۶ به حدود ۴۰۰ هزار نفر خواهد رسید.»
نوشدارو بعد از مرگ سهراب
دلایلی که منجر به کمبود معلم و به‌نوعی عقب‌افتادگی تحصیلی دانش‌آموزان شده، مواردی است که متخصصان این حوزه درباره آن صحبت‌های متعددی کرده‌اند و نتایج متفاوتی هم به‌دست‌آمده است.
باوجوداین آنچه اشتراک نظر همگان است، تلاش برای جبران و یکی از اصلی‌ترین راه‌های آن جذب نو معلمان است؛ همان‌طور که سال گذشته در آزمون استخدامی آموزش‌وپرورش ۵۳۴ هزار و ۴۰۴ نفر شامل ۴۵۴ هزار و ۹۹۳ داوطلب زن و ۷۹ هزار و ۴۱۱ نفر مرد ثبت‌نام کردند.
اگرچه در درازمدت این جذب معلم می‌توانست مؤثر واقع شود، اما یک برنامه‌ریزی نادرست باعث شد تا پایان مهرماه، یعنی با گذشت یک ماه از شروع سال تحصیلی، همچنان برخی از مدارس معلم نداشتند. درواقع زمان‌بندی این آزمون و سپری شدن فرایند مصاحبه و استخدام به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی نشده بود که همچون همه این سال‌ها که سال تحصیلی در مهرماه شروع می‌شود، معلمان با آغاز سال تحصیلی در کلاس‌های درس حاضر شوند؛ بی‌تدبیری‌ای که فرایند تحصیلی برخی از مدارس، خصوصا مدارس شهرستان با عقب‌افتادن از دروس همراه شود و هنوز هم آثار آن پابرجاست.
نکته دیگر در این جذب نیرو سابقه افراد است. بر اساس آمار اعلام‌شده از تعداد شرکت‌کنندگان در آزمون استخدامی آموزش‌وپرورش 36 درصد فارغ‌التحصیل دانشگاه دولتی، 7 درصد فارغ‌التحصیل دانشگاه پیام نور، 13 درصد فارغ‌التحصیل دانشگاه آزاد و مابقی فارغ‌التحصیل سایر دانشگاه‌ها بودند.
همچنین 38 درصد هم سابقه آموزشی در مدارس دولتی و غیردولتی داشتند. یعنی برفرض اگر همین نسبت را در پذیرفته‌شدگان هم رعایت کنیم، 62 درصد از پذیرفته‌شدگان هیچ سابقه تدریسی نداشتند و پس از نهایی شدن مراحل پذیرش در 26 مهرماه، ابتدای آبان در کلاس‌های درس حاضر شدند. بدون هیچ آموزشی! در این شرایط که معلم هیچ آموزشی ندیده بود، حتی برای اختصاص کلاس‌های درسی هم تدبیر مناسبی صورت نگرفت و هرچه کلاس خالی از معلم مانده بود، میان معلمان تقسیم شد.
برای مثال به معلمی که با مدرک کارشناسی فیزیک در این آزمون پذیرفته شده بود، دو کلاس ریاضی از پایه‌های مختلف متوسطه اول و دو کلاس علوم پایه‌های مختلف متوسطه اول واگذار شد. درحالی‌که این معلم هیچ تجربه‌ای در آموزش دروس شیمی، زیست، زمین‌شناسی و همین‌طور شیوه‌های نوین آموزش ریاضی نداشت. هرچند با گذر چندماهی از آغاز مدارس، کلاس‌های ضمن خدمت برگزار شد و تا حدودی این بحران فروکش کرد.
درس عبرت 1402
آنچه از فرایند استخدامی سال گذشته بیان شد، اگرچه با کمی تدبیر می‌توانست بسیار بهتر از این اجرا شود، با کمی اغماض می‌توان به‌عنوان تجربه پذیرفت. تجربه‌ای که امید است در آزمون استخدامی امسال تکرار نشود.
همچنین با ارائه آمار دقیق کمبود معلم که منجر به جذب تعداد نیرو لازم می‌شود، مشکل فقدان دبیران متعهد و متخصص در مدارس نیز برطرف شود.
