آسمان دوباره رنگ باخت!

به گزارش اصفهان زیبا؛ باد و باران در هفته گذشته به کمک هوای اصفهان آمد و باعث شد تا اصفهانی‌ها پس از مدت‌ها نفسی تازه کنند. این شرایط، اما چندان پایدار نبود و خیلی زود، آسمان شهر رنگ باخت و دوباره کدر شد؛ به‌طوری‌که روز پنجشنبه شاخص کیفیت هوا با عدد ۱۵۱ در شرایط ناسالم برای عموم (قرمز) درآمد و آلاینده غالب ذرات معلق کوچک‌تر از ۲,۵ میکرون بود.

اصفهان‌، سال‌هاست که هوا ندارد و کسی هم هوایش را ندارد؛ داستان تکراری و نخ‌نمایی که هرروز و هرسال، ادامه دارد و فقط در فصول مختلف از شکلی به شکل دیگر خودش را نشان می‌دهد.

اگر در روزهای گرم و تابستانی، این ریزگردها هستند که در آسمان شهر جولان می‌دهند و نفس اصفهانی‌ها را به تنگ می‌آورند، در فصول سرد، پدیده اینورژن باعث می‌شود تا آلاینده‌ها رخت سیاه به شهر کنند و لابه‌لای دودودم، چشم، چشم را نبیند و آمار مراجعه‌کنندگان به اورژانس به دلیل بروز مشکلات قلبی و ریوی نیز افزایش یابد.

اعداد و ارقامی که از روزهای آلوده در کلان‌شهر اصفهان از زبان مسئولانی که متولی این حوزه هم هستند، جاری می‌شود، به‌خوبی گواه این مسئله هستند که اصفهان، هوا ندارد!

گزارش‌ها حاکی از این است که اصفهان از ابتدای فروردین تا سی‌ام آبان ۱۴۰۲، طی ۲۴۶ روز، ۱۲ روز هوای پاک، ۱۵۴ روز هوای قابل‌قبول (سالم)، ۶۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۳ روز هوای ناسالم برای عموم شهروندان (وضعیت قرمز) را تجربه کرد.

همه متهمانی که شناخته‌شده هستند!

متهمان آلودگی هوای اصفهان، حالا اما شناخته‌شده هستند و کسی نیست که نداند آسمان روزهای سرد اصفهان، چرا تیره‌وتار است.

بر اساس یافته‌های پروژه منشأیابی و سهم‌بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان که در ۲۴ آذر۱۳۹۹ منتشر شد، مهم‌ترین عامل مؤثر برکیفیت هوای این شهر، غلظت ذرات معلق ریز کوچک‌تر از دوونیم میکرون است.

مجریان این طرح، اما سهم بخش حمل‌ونقل در تولید ذرات معلق هوای شهر اصفهان را بین ۳۳ الی ۵۳درصد عنوان کردند که حداکثر آلایندگی این بخش مربوط به فصول گرم سال است.

همچنین بر اساس دیگر یافته‌های این پژوهش، سهم منابع جاده‌ای و گردوغبار طبیعی در ایجاد ذرات معلق ریز در شهر اصفهان بین ۴ تا ۱۰درصد و سهم بخش خانگی (احتراق گاز طبیعی) بین ۲ تا ۷درصد است و سایر سهم‌ها نیز به منابع غیراحتراقی و منابع ناشناخته در تولید ذرات معلق اختصاص دارد.

در بخش منابع خانگی بیشترین سهم مربوط به فصول سرد و عمدتا ماه‌های آذر و دی است که حداکثر مصرف گاز طبیعی در این بخش مربوط به این زمان‌هاست.

نتایج انتشار سالیانه ذرات معلق ریز با قطر آیرودینامیکی کمتر از دوونیم میکرومتر در بخش حمل‌ونقل شهر اصفهان نشان می‌دهد؛ کامیون‌ها و اتوبوس‌ها با داشتن بیش از ۷۰درصد از سهم انتشار این ذرات، از عوامل اصلی آلایندگی هوای شهر اصفهان هستند؛ البته سال گذشته مازوت نیز به این متهمان اضافه شد و برای مدت سه ماه به وضعیت هوای ناسالم اصفهان، دامن زد.

مازوت نیست؛ اما هوا آلوده است!

امسال، اما تاکنون خبری از سوزاندن مازوت و فک پلمب نیست؛ اما هنوز هم هوای کلان‌شهر اصفهان آلوده است و نام این استان در زمره آلوده‌ترین‌های کشور قرار دارد.

اگرچه وعده‌ووعیدهای بسیاری هم در رابطه با رفع مشکل آلودگی هوا وقت‌وبی‌وقت شنیده می‌شود، این در همیشه بر همین پاشنه چرخیده و تا بوده همین آش بوده است و همین کاسه!

به گزارش «فارس»، موضوع جابه‌جایی واحدهای آجرپزی به خارج شعاع ۵۰کیلومتری مرکز شهر اصفهان، در سال ۸۸ در شورای برنامه‌ریزی استان اصفهان مطرح و مصوب شد؛ اما به دلیل مشخص‌نبودن مقصد جابه‌جایی و نبودن سیاست‌گذاری مشخص، این مصوبه عملی نشد.

پس از ۱۰ سال در بهمن‌ ۱۳۹۸ مأموریت مطالعه پهنه‌بندی استقرار واحدهای آجرپزی به گروه برنامه‌ریزی و آمایش سرزمین و بهره‌وری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان محول شد که آن سازمان با استفاده از داده‌های مکان‌محور، بازدید میدانی و جلسه‌های کارشناسی، پهنه‌های پیشنهادی و سیاست‌های سامان‌دهی و استقرار صنعت آجر و سفال را تدوین و در پایان سال ۹۹ تصویب کرد.

با توجه به اجرایی‌نشدن طرح خارج‌کردن واحدهای کوره آجرپزی از محدوده شهر اصفهان پس از ۱۴ سال از تصویب در شورای برنامه‌ریزی استان اصفهان، مهران زینلیان، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان می‌گوید که قرار بوده تا پایان شهریور۱۴۰۲ تعداد ۴۸ واحد آجرپزی که فاقد مجوز بوده‌اند، تعطیل شوند؛ الان هم اخطارهای لازم داده شده و احکام قضایی‌شان در حال اجراشدن است. الباقی که مجوز داشتند، لیکن حسب سیستم‌های قدیمی و سنتی که داشتند، بااینکه سوخت آن‌ها از مازوت به گاز تبدیل شده است، تا آخر امسال فرصت داده‌شده تا سیستم‌هایشان را اصلاح کنند.

درحالی‌که معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان در تاریخ ۱۷ آبان‌۱۴۰۲ تعداد کوره‌های آجرپزی غیرمجاز را ۴۸ کوره اعلام کرده است، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان در ۲۲ تیر۱۴۰۲ تعداد کوره‌های آجرپزی غیرمجاز را ۵۰ کوره اعلام کرده‌ بود که به‌زودی توسط قوه قضائیه غیرفعال خواهند شد؛ این در حالی است که معاون محیط‌زیست انسانی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان ۱۰ روز بعد از مصاحبه مدیرکل، یعنی در ۲مرداد۱۴۰۲ می‌گوید: «از مجموع واحدهای آجرپزی فعال در استان اصفهان، ۴۲ واحد بدون مجوز و ۱۲ واحد نیز دارای وضعیت نامشخص است.»

یکی دیگر از راهکارهای کاهش آلودگی هوا ازنظر احمدرضا لاهیجان‌زاده که مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست اصفهان است، تبدیل نیروگاه به سیکل ترکیبی است.

او پیش‌ازاین به «اصفهان‌زیبا» گفته بود که نیروگاهی مثل نیروگاه شهید منتظری درحال‌حاضر با راندمان 23درصد و خوش‌بینانه 28درصد برق تولید می‌کند؛ درحالی‌که اگر این نیروگاه به سیکل ترکیبی تبدیل شود، راندمان بین 58 تا 62 درصد خواهد شد.

محاسبه‌های شرکت ملی گاز نشان می‌دهد که تبدیل نیروگاه به سیکل ترکیبی با کاهش چندین‌ میلیارد مترمکعب گاز در کشور همراه خواهد شد و دیگر امکان استفاده از سوخت دومی به نام مازوت وجود نخواهد داشت؛ چراکه سوخت دوم نیروگاه‌ها سوخت ترکیبی گازوئیل است و اصلا مازوت برایشان تعریف‌نشده؛ بنابراین تأخیر در تبدیل نیروگاه قدیمی به نیروگاهی با راندمان پایین و سیکل ترکیبی اصلا جایز نیست.

به گفته او، این اتفاق به دو تا سه ‌سال زمان نیاز دارد و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این پروژه با صرف 700میلیون دلار و در یک‌بازه سه‌ساله قابلیت اجرایی دارد؛ البته ما پا را از این فراتر گذاشته‌ایم و گفته‌ایم که تبدیل نیروگاه سیکل ترکیبی در محل فعلی به صلاح نیست و نیروگاه سیکل ترکیبی باید در محدوده شعاع 50 کیلومتر احداث و نیروگاه قدیمی به‌طورکلی جمع‌آوری شود.

حالا، اما به‌تازگی لاهیجان‌زاده در صحن علنی شورای شهر از موافقت صاحب نیروگاه با انتقال آن به خارج از شعاع ۵۰کیلومتری خبر داده است؛ موضوعی که اتفاقا با استقبال روبه‌رو شد و بسیاری از رسانه‌ها آن را به تیتر یک خود تبدیل کردند؛ این در حالی است که اگرچه لاهیجان‌زاده از موافقت صاحب نیروگاه با انتقال این واحد صنعتی خبر داده، او در رابطه بااینکه این اتفاق بسیار زمان‌بر است و بنا به گفته‌های خود او به «اصفهان‌زیبا»، حداقل به سه سال زمان نیاز دارد.

پرسش اساسی، حال این است که در بازه زمانی که قرار است نیروگاه به خارج از شعاع 50کیلومتری منتقل شود، تکلیف اصفهانی‌ها با این حجم از آلودگی چه خواهد بود؟ آیا وعده انتقال نیروگاه به خارج از شعاع 50کیلومتری نیز همانند انتقال کارگاه‌ها و کوره‌های آجرپزی بی‌سرانجام خواهد بود؟

از سوی دیگر، در حالی اصفهان، این روزها هوای آلوده‌ای را پشت سر می‌گذارد که به گفته مدیران استانی، نیروگاه تا به این لحظه موظف به سوزاندن مازوت نشده است و شیرهای این واحد صنعتی، هنوز پلمب هستند؛ پس این حجم از آلودگی چرا و به چه دلیل است؟

تأمل درباره این پرسش‌ها به‌خوبی پاسخ می‌دهد که از دست بسیاری از مسئولان به‌جز وعده‌دادن و انداختن توپ در زمین دیگران و اعلام آمار و ارقام و اعدادی که نشان از عدم اراده آن‌ها در حل مشکلات چندین و چندساله دارد، کار دیگری برنمی‌آید؛ پس در این میان ما می‌مانیم و تنفس همین هوای آلوده و عادت‌کردن و بی‌تفاوت‌شدن در خصوص آن و البته دست‌هایی که رو به آسمان و چشم‌هایی که خیره به آن مانده است!