به گزارش اصفهان زیبا؛ طرح تفصیلی طرحی است که بر پایه ضوابط و معیارهای طرح جامع شهری تهیه و تنظیم می‌شود که در آن با تنظیم برنامه‌های مفصل به نحوه استفاده از اراضی شهری برای مناطق شهر، میزان تراکم جمعیتی و ساختمانی در واحدهای شهری، وضعیت تفصیلی شبکه حمل‌ونقل، توسعه، نوسازی، بهسازی و حل موانع شهری با تعیین دقیق مساحت زمین همراه با جزئیات تعیین می‌شود.
طرح جامع شهری طرحی بلندمدت است که در آن طرز استفاده از زمین‌ها و منطقه‌بندی با توجه به حوزه‌های مسکونی، بازرگانی، زراعی، تجهیزات و تأسیسات و تسهیلات برای بهسازی و نوسازی مطابق با اولویت‌بندی‌های آنان تهیه و تنظیم می‌شود و در صورت لزوم قابلیت تجدیدنظر دارد.
طرح تفصیلی، مکمل طرح جامع شهری است که تفاوت‌های محسوسی در مقیاس نقشه‌ها، روش تهیه و کار در نتایج نهایی با هم دارند.
طرح تفصیلی بر اساس طرح جامع شهری تهیه می‌شود و جزئیات بیشتری را نسبت به طرح جامع داراست و در طرح جامع به کلیات طرح پرداخته می‌شود.
طرح جامع شهری به‌وسیله شهرداری در اختیار شورای اسلامی شهر قرار می‌گیرد و شورا بعد از تصویب آن را در اختیار شورای عالی شهرسازی و معماری ایران قرار می‌دهد.
طرح تفصیلی باید توسط وزارت راه و شهرسازی تهیه شود؛ اما در عمل توسط شهرداری انجام می‌شود و برای تصویب به کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران فرستاده می‌شود.
طبق تعریفی که آمده است، خطوط کلی طرح جامع شهری برای اینکه به طرح‌های دقیق تبدیل و قابلیت اجرایی پیدا کنند، نیاز به استفاده از مکانیزم طرح‌های تفصیلی دارند؛ زیرا طرح جامع شامل خط‌مشی، راهنمایی و مسائل کلی است و به جزئیات نمی‌پردازد؛ به همین خاطر بعد از تصویب طرح جامع شهری، متعاقبا نیاز به تصویب طرح تفصیلی است تا با تنظیم برنامه‌های مدون و مفصل بتوان اقدامات لازم در مناطق و محلات شهری را به‌صورت جزء‌به‌جزء انجام داد و با این کار طرح جامع شهری قابلیت اجرایی پیدا می‌کند و تکلیف وضعیت زمین‌ها و مالکیت آن‌ها همراه با مدیریت شهری خواهد بود و بر کاربری زمین‌ها و فضاهای شهری، کنترل و نظارت دقیق‌تری انجام می‌گیرد.
وقتی تعریف طرح تفصیلی و جامع شهری را می‌خوانی امیدوار می‌شوی که با این تعریف باید اتفاقات مؤثری در برنامه‌ریزی شهر رخ بدهد. اما آنچه در شهر می‌بینی با آنچه در طرح‌های جامع و شهری برای شهر دیده شده است تفاوت دارد.
در تعریف بالا آمده، طرح جامع شهری نیاز به طرح تفصیلی دارد تا بتواند اقدامات لازم را در محلات و شهر اجرا کند. حالا سؤال اینجاست، وقتی بنا به قول کارشناسان و شواهد موجود تهیه و ابلاغ طرح تفصیلی 20 سال به طول می‌انجامد چطور ممکن است برنامه‌ها دقیق و جزء به جزء اجرا شود؟ وقتی اطلاعات دچار گذر زمان می شود، منطقا نمی‌تواند برای برون‌رفت از مشکلات شهر راه چاره ای باشد.
با توجه با اینکه طرح جامع شهری و تفصیلی لازمه اجرای طرح‌ها در شهرهاست و جایگزین دیگری تاکنون نداشته است، اما چرا با توجه به پیشرفت‌های مختلف در حوزه علوم، روش تهیه اطلاعات هنوز به شیو‌ه‌های کهن و زمان‌بر استفاده می‌شود؟
البته گفته شده که شورای معماری و شهرسازی ایران به‌تازگی مکلف کرده است تا در تهیه نقشه‌های تفصیلی روش‌های جدید را به کار بگیرند.
وقتی اتفاقات شهری در مدت‌زمان کمی رخ می‌دهد به نظر می‌رسد باید تغییرات طرح‌های تفصیلی و تهیه آن در بستر توجه به شیوهای نوین جمع‌آوری اطلاعات، زمان کمتری طی کند و به شیوهای جلو برود تا اطلاعات در مرور سال‌ها بی‌فایده نشوند.
به نظر می‌رسد ارتباط تنگاتنگ طرح جامع و تفصیلی برای برنامه‌ریزی در شهرها و میزان تأثیرگذاری این طرح‌ها برای اجرای تغییرات در شهرها غیرقابل‌انکار است. به همین دلیل لازم است تا زمان تهیه این طرح‌ها کوتاه شود و هم‌زمان اتفاق بیفتد.
آن‌طور که پیداست بسیاری از موارد داخل طرح‌ها به دلیل مشمول زمان شدن، قابلیت اجرایی خودشان را از دست می‌دهند و برخی از کارشناسان شهرسازی هم طولانی شدن زمان تهیه و ابلاغ این طرح‌ها و غیرکاربردی بودن آن‌ها برای توسعه شهرسازی و زیرساخت‌ها برای شهر را دلیلی بر بی‌اثری این طرح‌ها می‌دانند و معتقدند باید به دنبال راه و شیوهای جدید برای طراحی و تهیه نقشه راه در شهرها گشت تا قابلیت آن افزایش پیدا کند.
بنا به گفته مدیرکل راه و شهرسازی اصفهان طرح جامع شهر اصفهان به دوره سال 60 برمی‌گردد و با توجه به مشکلات شهر اصفهان ازجمله کم‌آبی، کیفیت پایین هوای اصفهان، ارزش نسبی پایین املاک و مستغلات در محلات ناکارآمد، کیفیت پایین محیط شهری باید بازنگری در این طرح انجام می‌شد، بازنگری که گفته می‌شود برای ابتدای سال 1404 برای ابلاغ آماده شود.
