به گزارش اصفهان زیبا؛ میراث ملموس زیرمجموعه‌ای از میراث فرهنگی است که وجود خارجی و شأنی فیزیکی دارد. میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایند‌های فرهنگی گفته می‌شود که با گذشت زمان و از نسل‌های پیشین باقی مانده‌اند. با این مرور ساده به سراغ تخت‌فولاد می‌رویم و چند نمونه میراث ناملموس از حیث «تجمع» را بررسی می‌کنیم.
نماز عیدین
از زمان صفویه جمعیت زیادی از شهر به مسجد مصلای تخت‌فولاد می‌آمدند تا در آنجا نماز عید قربان و عید فطر را به جماعت بخوانند. در زمان پهلوی نماز عید فطر می‌توانست نمادی از سیاست هم باشد؛ مانند نماز آیت‌الله محمدباقر زندکرمانی که جمعیت زیادی از مسجدجمعه راهی مسجد مصلا می‌شدند و شکوه آن به‌نوعی پیامی سیاسی هم داشت.
نماز باران
در زمانی که خشک‌سالی به مردم فشار می‌آورد، برخی علما با مردم نماز باران را در تخت‌فولاد برگزار می‌کردند؛ برای مثال، آقانجفی در مکانی که اکنون مسجد رکن‌الملک است، نماز بارانی خواند که آغاز ساخت این مسجد هم بود. در میان نمازهای باران خوانده‌شده در اصفهان، نماز باران حاجی‌کرباسی که منجر به بارش شد، معروف است.
دعای کمیل
اولین دعای کمیل دسته‌جمعی در تخت‌فولاد را آیت‌الله محمدباقر فشارکی خواند. از دعاهای کمیل بسیار پرجمعیت و معنوی می‌توان به نوای شیخ مرتضی ریزی اشاره کرد. شیخ مهدی مظاهری هم دعاهای پرجمعیتی را در تکیه شهدا می‌خواندند و مسجد رکن‌الملک همواره میزبان دعاهای کمیل بوده است. این دعاها اکثرا در ساعات منتهی به اذان صبح برگزار می‌شده است.
دعای ندبه
مرحوم فهامی بنیان‌گذار دعای ندبه در اصفهان بوده‌اند و شروع این جریان در تخت‌فولاد بوده است. دعاهای ابوحمزه ثمالی و عرفه نیز در این سرزمین نورانی برگزار می‌شده است.
اجتماع‌های سیاسی
چه در زمان مشروطه و چه در پیروزی انقلاب اسلامی، مسجد مصلا مکان تجمع نیروهای نهضتی بوده است و هم‌اکنون نیز به‌واسطه برگزاری نمازجمعه در مسجد مصلا، برخی تجمع‌ها همسو با اعلام رسمی جمهوری اسلامی در این مکان برگزار می‌شود.
بدرقه سفرهای مذهبی
در زمان‌هایی مکان بدرقه سفرهای مذهبی و وعده آخر، سرزمین تخت‌فولاد بود؛ به‌خصوص گلستان‌شهدا. گاهی اوقات این سفرها چندین اتوبوس را شامل می‌شد و تجمعی را شکل می‌داد.
تشییع‌جنازه
تشییع همواره جمعیتی را به‌همراه دارد؛ البته از 1363 دفن در تخت‌فولاد ممنوع شده است؛ اما تشییع شهدا شکوه خاص خود را دارد. نماز میت، تدفین و تلقین از ارکان حتمی این مراسم است.
اطعام و پذیرایی
از قدیم خانقاه‌هایی در این مکان بوده که به اطعام و پذیرایی از دراویش و مستمندان می‌پرداخته تا امروز که سنت نذری‌دادن و مشابه آن جاری است.
نیمه‌شعبان
در گذشته مردم اصفهان در روز نیمه‌شعبان، برای شادی و دورهمی به بیرون از شهر، یعنی تخت‌فولاد می‌رفتند؛ هم‌اکنون نیز اقداماتی در پاسداشت اعیاد شعبان و غدیر در سرزمین تخت‌فولاد صوت می‌گیرد.
تجمع‌های صوفیه
در این مکان تکیه‌ها و خانقاه‌هایی وجود داشته که تجمع‌های صوفیان و دراویش در آن صورت می‌گرفته است با تسلط ایدئولوژی انقلاب اسلامی، از تحرکات صوفیه کاسته شد. آنان آداب‌ورسوم دسته‌جمعی مختلفی در زمان‌های گوناگون و متناسب با فرق خود داشتند.
