به گزارش اصفهان زیبا؛ انتشار خبر استعدادیابی با هوش مصنوعی در مدرسه فوتبالی که مجید جلالی، مربی نام‌آشنای فوتبال ایران، مدیریت آن را عهده‌دار است، واکنش‌های زیادی را به همراه داشته است.
پس از اینکه این موضوع در یکی از گروه‌های واتساپی مربیان فوتبال به اشتراک گذاشته شد، دکتر وحید ذوالاکتاف که از مربیان فوتبال و اساتید دانشگاهی است، تأکید کرد: «هوش مصنوعی در بهترین حالت قرار است هوش انسان را تقلید کند. یعنی مثل انسان منطقی و مستدل یاد بگیرد، فکر کند و راه‌حل بدهد.»
به گفته او، هوش مصنوعی می‌تواند مثل یک مربی باشرافت، اخلاقمند، عاشق، هنرمند و متخصص یاد بگیرد، فکر کند و تصمیم بگیرد؛ البته وقتی این توانایی را به دست آورد، می‌تواند خیلی سریع‌تر و در ابعاد خیلی گسترده‌تر این کار را بکند. یعنی یادگیری هوش مصنوعی از انسان خیلی سریع‌تر است و به‌مرور از آن مربی که از او تقلید کرده، جلو خواهد زد.
ذوالاکتاف با رصدی که از فوتبال روز دنیا داشته، به این نتیجه رسیده که استفاده از هوش مصنوعی در ورزش و به‌خصوص فوتبال، تاکنون فضاسازی بوده و کار تبلیغی و تجاری شده؛ اما با شناختی که از مجید جلالی داریم، او مبرای از این نوع سوءاستفاده‌هاست و احتمالا توانسته این معما را درست و در جهت تعالی فوتبال پایه حل کند.
آن طوری که این مدرس دانشگاه اشاره داشت، مدارس و آکادمی‌های فوتبال جنس درهم است و هم مدیران و مربیان عاشق، هنرمند و متخصص فعالیت دارند و هم متأسفانه افراد سودجو وجود دارند که جیب مردم را خالی می‌کنند و صدمات جسمی، روحی و اجتماعی به کودکان می‌زنند.
او تأکید دارد، مطمئن باشید به‌زودی کلاهبردارهای زیادی با داعیه معجزه با هوش مصنوعی در استعدادیابی و پرورش استعداد فوتبالی ظهور خواهند کرد.
جزئیات اولین استعدادیابی در فوتبال با هوش مصنوعی
مجید جلالی که در دوره مربیگری‌اش در فوتبال ایران به‌واسطه کارش با سیستم‌های ارتباطی به مجید کامپیوتر معروف شده بود، چند سالی است که از فضای فوتبال حرفه‌ای دور شده و در زمینه فوتبال پایه متمرکز شده است.
پس از بحث و تبادل‌نظرهایی که در این گروه واتساپی پیرامون ورود هوش مصنوعی به فوتبال انجام شد، جلالی توضیحاتی در این خصوص ارائه داد.
آن طوری که او اشاره داشت، استفاده از هوش مصنوعی در فوتبال نه‌تنها در ایران، بلکه در خارج از ایران هم در فوتبال رایج نیست و هنوز از آن استفاده نمی‌شود؛ البته در ورزش‌های دیگر مثل تنیس از هوش مصنوعی استفاده می‌شود. ولی در فوتبال فعلا نه. شاید برخی کشورها خیلی به‌ندرت از آن استفاده کنند. اما هوش مصنوعی و استعدادیابی با این تکنولوژی تا چند سال دیگر در اروپا هم شکل می‌گیرد.
او درباره اینکه هوش مصنوعی قرار است چه کمکی به استعدادیابی کند، گفت: با استفاده از این فناوری بین 50 تا 60 درصد می‌توان مشخص کرد بازیکن در آینده چه فوتبالیستی خواهد شد. همچنین اشکالات حرکتی و تکنیکی بازیکنان را هم نشان می‌دهد که این موضوع کمک می‌کند اصلاحات در سنین پایین انجام شود و بازیکن مسیر درستی را در پیش بگیرد.
آن طوری که جلالی گفت، او از یک‌سال‌ونیم قبل با این شرکت همکاری داشته و معتقد است این تکنولوژی پیشرفته به فوتبال کمک بسیاری می‌کند. او با بیان اینکه امیدوارم من هم بتوانم با این تکنولوژی به فوتبال ایران کمک کنم، تصریح کرد: 15 سال است که به راه‌اندازی این آکادمی فکر می‌کنم و زمانی که از کار حرفه‌ای فاصله گرفتم، این کار را شروع کردم و در این مدت 12 کتاب برای 12 رده سنی نوشتم و همواره به‌دنبال موقعیتی بودم که محتویات کتاب‌ها را عملی کنم.
جلالی که به آینده ورود هوش مصنوعی به فوتبال امیدوار است، تأکید کرد: خواهید دید هوش مصنوعی چه خدماتی برای فوتبال دارد. روزی که من گفتم کامپیوتر می‌تواند به فوتبال کمک کند، خیلی‌ها جدی نگرفتند و مسخره کردند؛ ولی دیدیم که بعدها چه استقبالی شد.
او تصریح کرد: مطمئن باشید این تکنولوژی جایگاه خودش را به‌دست می‌آورد. بسیاری از خانواده‌ها در سراسر ایران دوست دارند فرزندشان فوتبالیست شود. اما نمی‌دانند این بچه موفق می‌شود یا خیر. هوش مصنوعی در این زمینه کمک زیادی می‌کند و با بهره‌گیری از این ابزار متوجه می‌شویم یک کودک مناسب فوتبال است یا نه. درواقع آسیب‌شناسی شده و ضعف‌های او کشف می‌شود. هوش مصنوعی از تمامی لحاظ او را بررسی می‌کند و نتیجه را به ما ارائه می‌دهد و بعد از آن تمرین‌دادن به عهده ماست.
در نهایت هفته گذشته مجید جلالی آکادمی فوتبالش را افتتاح و اولین استعدادیابی هوشمند فوتبال را با استفاده از هوش مصنوعی برگزار کرد که ۷۰۰ نفر در این طرح ارزیابی و آنالیز شدند که البته هنوز اطلاعات بیشتری از جزئیات این طرح و نتایج به‌دست‌آمده از آن ارائه نشده است.
چالش هوش‌مصنوعی
به‌کارگیری ابزار مناسب، روش‌های علمی و سیستماتیک استعدادیابی می‌تواند فرآیند شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی افراد را برای رسیدن به سطح قهرمانی سرعت بخشیده و شرایطی فراهم آورد که ورزشکاران مستعد هر چه سریع‌تر به بالاترین سطح عملکردی خود دست پیدا کرده و عمر قهرمانی بیشتری را تجربه کنند.
از آنجا که لازمه موفقیت پایدار در میادین بین‌المللی ورزش توجه ویژه به امر پشتوانه‌سازی و پرورش ورزشکاران مستعد است، به‌کارگیری روش‌های علمی استعدادیابی ورزشی الزامی است. استعدادیابی ورزشی فرآیند کشف قابلیت‌های بالقوه ورزشکاران و تعیین انطباق این قابلیت‌ها با شاخص‌های اساسی و مؤثر در رشته‌های ورزشی مختلف است.
به‌عبارت‌دیگر، استعدادیابی ورزشی به معنای شناسایی و کشف آن دسته از قابلیت‌های بالقوه افراد است که قابلیت پروراندن داشته باشند. استعدادیابی بهینه در ورزش باید الگویی کارآمد و همه‌جانبه ارائه دهد و تمام جزئیاتی را که درنتیجه نهایی دخیل هستند به‌درستی لحاظ کند.
طی سالیان اخیر در حوزه مطالعات استعدادیابی سعی بر این بوده است که ابتدا شاخص‌های تعیین‌کننده در شناسایی ورزشکاران رشته‌های مختلف ورزشی به‌درستی مشخص شود.
سپس سطح شاخص‌های تعیین‌شده ورزشکاران نخبه در این رشته‌های ورزشی به‌دست آید تا امکان مقایسه سایر ورزشکاران با ورزشکاران نخبه فراهم و از این طریق، نسبت به مستعدبودن آن‌ها تصمیم‌گیری شود.
همچنین برخی از پژوهشگران صاحب‌نظر در حوزه استعدادیابی ورزشی تلاش داشته‌اند الگوهایی مبتنی بر عوامل ذاتی و اکتسابی ارائه دهند تا از طریق آن، غربالگری اولیه‌ای از ورزشکاران انجام شود؛ سپس با اطمینان بیشتری می‌توان ورزشکاران را به سمت ورزشی که احتمال موفقیت دارند، هدایت کرد.
الگوی هوشمند، رکورد فوتبالیست‌ها در شاخص‌های چابکی و انعطاف‌پذیری (بیومکانیکی)، انگیزه و تمرکز و اعتمادبه‌نفس (روان‌شناختی) ظرفیت قلبی و تنفسی (فیزیولوژیکی)، دریبل و کنترل توپ (مهارتی) را به‌عنوان ورودی دریافت می‌کند. سپس از طریق مقایسه با سطح شاخص‌های استعدادیابی فوتبالیست‌های نخبه، میزان قابلیت و استعداد آنان را نمایان می‌سازد.
زیرا نگاه هم‌زمان و موازی به چندین متغیر برای انسان پیچیده و همراه با خطاست. استفاده از الگوهای مبتنی بر پردازش الگوریتم‌های هوش مصنوعی به خاطر توانایی در پردازش حجم بالایی از داده‌ها و قدرت تحلیل موقعیت‌ها مانند مغز انسان کمک می‌کند تا وحدت رویه‌ای متکی بر اصول علمی استعدادیابی بین مربیان و متخصصان استعدادیابی فوتبال ایجاد شود.
علاوه بر مقوله استعدادیابی در فوتبال که همواره بحث‌برانگیز بوده، دانشمندان علوم رایانه در دانشگاه «لافبورو» الگوریتم‌های هوش مصنوعی جدیدی مهندسی کرده‌اند که می‌تواند توانایی‌های بازیکنان فوتبال را در زمین بازی تجزیه‌وتحلیل کند.
به گفته سرپرست این پروژه، این فناوری نوین می‌تواند ورزش فوتبال را با شناسایی صحیح استعدادهای مناسب متحول کند. در حال حاضر، تجزیه‌وتحلیل عملکرد بازیکنان فوتبال، فرآیندی طولانی و پرزحمت است که یک شخص با استفاده از ابزار رایانه‌ای چندین کلیپ ضبط‌شده از عملکرد یک بازیکن را تماشا می‌کند. این روند، وقت‌گیر است و می‌تواند دارای نقص و اشتباه باشد؛ زیرا به قضاوت انسان متکی است که اغلب تحت‌تأثیر تعصب است.
اگرچه امروزه برخی فناوری‌های خودکار به وجود آمده‌اند. اما آن‌ها فقط قادر به پیگیری عملکرد بازیکنان در زمین بازی هنگام انجام مسابقه هستند. برای حل این مشکل، پژوهشگران این دانشگاه یک سیستم ترکیبی ایجاد کرده‌اند که در آن می‌توان ورود داده‌های انسانی را با روش‌های خودکار مبتنی بر دوربین تکمیل کرد.
این تیم از آخرین پیشرفت‌های دید رایانه‌ای، یادگیری عمیق و هوش مصنوعی برای دستیابی به سه‌نتیجه استفاده کرده است:
تشخیص حالت بدن و اندام برای شناسایی اقدامات، رهگیری بازیکنان برای به‌دست‌آوردن داده‌های عملکردی فردی، استفاده از دو دوربین عادی و کم‌هزینه مانند دوربین GoPros که هرکدام یک نیمه از زمین فوتبال را تصویربرداری می‌کنند.
سرپرست این گروه معتقد است که سیستم جدید او در به‌دست‌آوردن داده‌های موردنیاز برای تجزیه‌وتحلیل دقیق عملکرد بازیکنان و شناسایی استعدادها کمک خواهد کرد. همچنین امکان سازگاری با فناوری که در سایر ورزش‌ها استفاده می‌شود نیز وجود دارد. داده‌های عملکرد و آنالیز مسابقات در فوتبال یک بخش اساسی از این ورزش است و می‌تواند تأثیر بسزایی در عملکرد بازیکن و تیم داشته باشد.
به گفته او، این فناوری که به‌تازگی توسعه یافته، تفسیر عینی بسیار بیشتری از بازی را امکان‌پذیر می‌کند؛ زیرا مهارت بازیکنان و همکاری‌های آن‌ها را در تیم برجسته می‌کند. این نوآوری تأثیر مثبتی بر صنعت فوتبال و پیشرفت بیشتر فناوری ورزشی خواهد داشت و درعین‌حال برای بازیکنان، مربیان و استعدادیابی‌هایی که از این داده‌ها استفاده می‌کنند، ارزش بالایی دارد.
با اشاره به آنچه گفته شد، ورود و استفاده از هوش مصنوعی در فوتبال، همچنان موضوع پیچیده و بی‌جوابی است که جزئیات آن معلوم نشده و همین ابهامات می‌تواند بازار فریب‌کاری و آمار و اطلاعات غلط را رونق ببخشد. بنابراین باید با احتیاط با فناوری جدید و ظرفیت‌های احتمالی آن برخورد کرد.
