بایگانی سرویس میراث
ارنج جدید برای رنج‌های ریسباف
این روزها مسئولان شهری درباره کارخـانـه قـدیـمی ریسـباف بـسیـار صحبت می‌کنند. تبدیل‌شدن این کارخانه به موزه یکی از موضوعات خوشایندی است که تقریبا همه دلسوزان و مسئولان شهری درباره آن اتفاق‌نظر دارند و در سال‌های گذشته نیز درباره آن بسیار گفته شده است. اینکه چگونه برای شهرمان این اتفاق بیفتد و موانع قانونی و حقوقی بر سر تملک این کارخانه مرتفع شود، اگرچه بسیار دشوار و زمان‌بر است و نیاز به عزمی راسخ و اراده جدی از سوی ارگان‌ها و دستگاه‌های دولتی دارد، اما موضوعی که پیش از آن مهم است نحوه تبدیل‌شدن این کارخانه به موزه است.
ثبت جهانی شب یلدا: پرونده‌ای فراموش‌شده
در چند سال گذشته همیشه در نزدیکی شب یلدا خبری مبنی بر ثبت جهانی شب یلدا به‌عنوان میراث ناملموس جهانی در تلکس خبرگزاری‌ها قرار می‌گیرد. بااین‌حال با گذر از شب یلدا گویی پرونده مختومه می‌شود و تا سال بعد کسی به سراغش نمی‌رود. ۳۰ آذر۸۷ بود که آیین شب یلدا طی مراسمی با حضور مسئولان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و چند سال بعد اعلام شد که قرار است این شب در فهرست میراث ناملموس جهانی یونسکو ثبت شود.
عصارخانه جماله معطل یک تفاهم!
وضعیت عصارخانه جماله، یکی از قدیمی‌ترین و ارزشمندترین عصارخانه‌های ایران، بغرنج شده است؛ اما حل مشکلش امکان‌پذیر است و سخت نیست. پای گفت‌وگوی سه طرف ماجرا نشستیم و سرنخ این کلاف را کشف کردیم: شهرداری بودجه مرمت را دارد؛ میراث باید به شهرداری مجوز فعالیت دهد و مالکان هم با شهرداری و میراث همکاری کنند و در کنار همه این‌ها البته طی تفاهمی بین سه طرف ماجرا، سهم هرکدام در بهره‌برداری از عصارخانه پس از مرمت، مشخص شود. فقط در این صورت است که بر زخم‌های عصارخانه جماله مرهم گذاشته و این میراث ملی گران‌قدر به یک مقصد گردشگری چشمگیر تبدیل می‌شود.
شوق خاموش‌شده گلیم‌بافی
عمده گلیم‌های استان اصفهان در سمیرم و نائین بافته می‌شود. برای همین پای درد دل بافنده‌های این دو شهرستان نشستیم و بعد به سراغ نــورالله عــبــدالهــی، ســرپرست معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان و دو تن از کارشناسان اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رفتیم و درباره مــشــکلات واســطــه‌گــری و بــازاریــابــی و انگیزه‌های نسل جوان برای بافتن از آن‌ها پرسیدیم. بافنده‌ها عمدتا ناامید بودند و از شوق خاموش‌شده جوانان می‌گفتند؛ اما کارشناسان امیدوار بودند و شرکت‌های تعاونی را تحولی نو در این زمینه می‌دانستند و برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی را راهی برای حل بسیاری از مشکلات عنوان می‌کردند.
از شاق‌شاقوی لنجان تا آبیاری مندرجان
پرونده‌های ده اثر میراث ناملموس استان اصفهان برای ثبت ملی به وزارت میراث ارسال شده‌اند. در این گزارش با همکاری فهیمه نقاش زرگر، کارشناس ثبت آثــار اداره‌کل مــیــراث فـرهـنـگی استان اصفهان، و عباس تراب‌زاده، روایتی از ده میراث در شرف ثبت استان را ارائه داده‌ایم.
اسرار بوعلی در پاگلدسته اصفهان
بیش از هزار سال پیش، در سال 414 هجری قمری چهار مرد در لباس صوفیان، مخفیانه از سمت محله آهنگران و بیدآباد وارد اصفهان شدند. یکی از این چهار نفر مهم‌ترین و مشهورترین دانشمند و پزشک تاریخ ایران بود که کتاب «قانون»اش تا همین قرن نوزدهم در مجامع علمی اروپا به‌عنوان کتاب مرجع تدریس می‌شد. ابوعلی حسین بن عبدالله بن‌سینا در سال 370 قمری در بخارا متولد شد و به استناد کتاب تاریخ ابن‌اثیر در اصفهان از دنیا رفت و شاید در مدرسه خودش هم دفن شد. کمی آن‌سوتر دومناره بلند‌بالا احتمال وجود یک مدرسه از دوره آل مظفر را در محله دردشت مطرح می‌کند. مدرسه‌ای که به همت ملکه مقتول اصفهان، یعنی سلطان بخت‌آغا بنا شده و پس از قتلش در همان‌جا هم دفن شد. این‌گونه است که مدرسه‌آرامگاه‌های اصفهان پیوندگاه دانش و تاریخ در این شهر باستانی شد.
نائینی‌ها همیار مرمتگران میراث شده‌اند
مردم به یاری اداره میراث شهر نائین آمده‌اند و دست به کار مرمت میراثشان شده‌اند؛ این خبر باعث شد رهسپار نائین بشویم و جویای این همکاری پرخیر. مرمت دو آب‌انبار در کشتزار ورزجان، بازسازی بادگیر زیبای آب‌انبار فیض، بازسازی و تعریض چند ساباط، مرمت چندین مسجد در بافت تاریخی شهر و همچنین حسینیه محله پنجاهه از اقداماتی است که با هزینه مردمی و همت اهالی و حمایت اداره میراث فرهنگی انجام شده است. مصاحبه‌ای که در ادامه می‌آید، حاصل گفت‌وگویی با محمود مدنیان، ریاست میراث فرهنگی شهرستان و عیسی علیزاده از اعضای شورای شهر نائین است. در این گفتوگو درباره وضعیت کلی بناهای تاریخی شهر و برنامه‌های پیش روی این اداره در بحث گردشگری صحبت کردیم.
آسیاب؛ معماری ازیاد رفته
تاب «آسیاب معماری از یاد رفته (با مروری بر آسیاب‌های اصفهان)» کوششی است جهت معرفی و شناساندن آسیاب به عنوان یکی از آثار با ارزش تاریخ ومعماری ایرانی. نبود اسناد و مدارک کافی نوشتاری در مسیر مطالعه و شناخت معماری آسیاب، نگارنده کتاب را بر آن داشت تا علاوه بر مطالعات کتابخانه‌ای، بسیاری از اطلاعات تاریخی و کالبدی مورد نیاز خود را از طریق مطالعات میدانی، مصاحبه شخصی با افراد مطلع و تحلیل‌های مربوطه به آن‌ها به‌دست آورد که این مهم نیازمند صرف زمان زیادی بوده است.
آواز ملی و موسیقی در تعزیه ایرانی
مویسقی و آواز از فاکتورهای موفقیت تعزیه بوده است و به رشد تعزیه کمک شایانی کرده است. هادی احمدی، شاگرد استاد میرزا حسین طاهری تعزیه‌خوان معروف اصفهانی که ساکن شاپورآباد برخواراست، درباره آواز ملی در تعزیه معتقد است: «یکی از نکاتی که امروز تعزیه را به یک میراث ملی تبدیل کرده ، همین آواز ملی آن است. در بحث موسیقی درست است که از یک ساز غربی استفاده می‌شود، اما تک تک موسیقی‌هایی که از ساز نواخته می‌شود، بر اساس دستگاه‌های موسیقی ایرانی است. بزرگان آواز ایران اذعان کرده‌اند که تعزیه ایرانی کمک بسیار زیادی به حفظ دستگاه‌های آوازی ایرانی کرده است». به مناسبت هشتم ربیع‌الاول (جمعه، 23 مهرماه) مصادف با شهادت امام حسن عسکری علیه‌السلام، روایت‌های کمتر شنیده‌شده‌ای درباره میراث ناملموس جهانی ایران، «تعزیه» را در این گزارش بخوانید.
در رکاب دولت‌خانه صفوی
وقتی برای دیدن قد و بالای عالی‌قاپو کلاه از سر برمی‌داریم، درواقع داریم به دروازه ورودی شهر ممنوعه صفویان در اصفهان نگاه می‌کنیم. محله‌ای با باغ‌ها و کاخ‌ها و انبارها و مطبخ‌ها و ادارات مختلف دولتی که به دولت‌خانه صفوی مشهور بوده است. اینجا قلب امپراطوری صفوی بوده است. قلبی هنوز تپنده اما زخمی. دوچرخه‌های خود را زین کنید که می‌خواهیم این بار دولت‌خانه صفوی را رکاب بزنیم و چه لذت بالاتر از رکاب‌زدن در یک شهر ممنوعه باستانی.
مهمان شمس‌الدوله و بی‌بی صنم
همیشه برایم هم‌کلامی با عشایر و دیدن زندگی‌شان از نمایی نزدیک و بدون قضاوت یک آرزو بود. آرزویی که تصمیم گرفتم این بار با تحقیق درباره پوشاک ایل قشقایی به آن دست پیدا کنم. روز موعود رسید و صبح زود به سمت مناطق عشایرنشین قشقایی راه افتادم. پانزدهم مهرماه روز ملی روستا و عشایر بهانه خوبی بود برای یک تجربه منحصربه‌فرد.
شمرهایی که برای امام اشک می‌ریزند
می‌گوید خودم دیدم. با چشم‌های خودم. کلیپ‌هایش را هم دارم. محمود شمر، مخالف‌خوان بود، ولی توی تعزیه امام حسین (ع) در قتلگاه اشک می‌ریخت و تعزیه می‌خواند. همه محله‌ها همین بود. ما توی لمجیر میانه‌های خیابان امام خمینی، از قدیم تعزیه داشتیم. در نزدیک ما کوجانی‌ها هم هرسال تعزیه برپا می‌کنند. بانی آنجا عباس شمر بود. بعد هم پسرهایش کارهای حسینیه را دست گرفتند و یکی از آن‌ها حالا مخالف‌خوان است. حسینیه جدید لمجیر اما بانی‌اش محمود شمر بود. خیلی‌های دیگر هم بودند. حاج محمود حسن‌پور، حاج محمود اسماعیلی که حالا زمین‌گیر شده، حاج محمود جمشیدی، حاج حسین اسفندیاری. این‌ها همه به عشق امام حسین (ع) دور هم جمع شدند و حسینیه جدید را ساختند.
آرشیو کامل روزنامه
