حاشیهنشینی با افزایش فاصله طبقاتی و معنانداشتن مفهوم عدالت در بازتوزیع ثروت بهاضافه اهتمام نورزیدن به جمعیت روستایی کشور منجر به بروز این پدیده اجتماعی و اقتصادی شوم در کشور شده است.
درست یادم هست وقتی کوچکتر بودم، یکی از تفریحهایمان رفتن به زیارت حضرتزینب(س) با خانواده بود. باروبندیلمان را میبستیم و میرفتیم تا یک روزمان را کنار زیارتگاهی بگذرانیم.
توسعه به دلیل منطقی که دارد، تمام وجوه حکمرانی و سیاستگذاری را تحت تأثیر قرار میدهد و ساختار اقتصادی و اجتماعی یک کشور را با هدف و راستای خود همسو میکند.
برنامه پنجم توسعه که با فصل مربوط به الگوی اسلامیایرانی توسعه شروع شد، نتوانست به اهداف خود جامه عمل بپوشاند. مهمترین اتفاقهایی که در سالهای اجرای برنامه پنجم در اصفهان رخ داده است، نشان از این دارد که روی مخرب توسعه بهتدریج در حال آشکارشدن است.
برنامه دوم توسعه، هم از برنامه قبلی توسعه، یعنی برنامه اول و هم از عملکرد دولت در زمینه خصوصیسازی صنایع و املاک دولتی و آزادسازی منابع مالی و ارزی متأثر شده بود و همین شرایط باعث شد این برنامه با تأخیر به تصویب برسد و یکسال بعد از اتمام برنامه اول، اجرایی شود.
سکونتگاههای غیررسمی بهعنوان یکی از چالشهای مهم اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان شناخته میشود.
امروز شهری که به سبب جاذبههای بی نظیر در لیست هر گردشگر داخلی و خارجی رتبه اول را به خود اختصاص داده، اصفهان دیگری نیز در لایههای پنهان خود دارد که به جرئت میتوان گفت این اصفهان را خیلی از ما نمیشناسیم.
دکتری سیاستگذاری مسائل اجتماعی گفت: در حال حاضر مؤثرترین راهکار برون رفت از حاشیهنشینی در اصفهان تغییر نگرش با این مسئله است.
سال گذشته کلیپی در فضای مجازی منتشر شد که در آن تعدادی آدم به دلیل فقر و تنگناهای مالی در لولههای بتنی شکسته و رهاشده در زمینهای بایر در یکی از مناطق کمبرخوردار زندگی میکردند؛ لولههایی تنگ و تاریک شبیه به گور که کوچکترین نشانی از زندگی در آنها دیده نمیشد؛ اما تنها سرپناه آنها بود. کسانی که فقر و نداری و اعتیاد مخرجمشترکشان بود و همه اینها هـمـچـون مـهـری بزرگ بر پیشانیشان کوبیده شده بود تا آنها را ناخواسته راهی حاشیههای شهر کند و سرنوشت نامعلومی را برایشان رقم بزند.
نمایشگاه مجازی عکس مستند «آبی کمرنگ» با موضوع حاشیهنشینی در کلانشهرها همراه با تحلیل اجتماعی عکسها به همت «انجمن امداد دانشجویی- مردمی ایما» با همکاری سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان در حال برگزاری است. مریم صاحبی؛ مسوول برگزاری این رویداد در گفتوگو با خبرنگار ما میگوید: یکی از اهداف اصلی و رسالت های انجمن ایما از ابتدای فعالیت، ایجاد دغدغه اجتماعی و آگاه سازی آحاد مردم بود لذا رویداد آبی کمرنگ نیز بر همین اساس از سال ۹۸ و با همکاری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان شکل گرفت.
کلانشهرها روزبهروز بزرگتر و فربهتر و بهمراتب زندگی در آنها سختتر میشود. روستاییان و ساکنان شهرهای کوچک با رؤیای یافتن زندگی بهتر و ایدئالتر شهر و روستای خود را ترک میکنند و راهی کلانشهرها میشوند؛ جایی که البته برای زندگی خیلی از مهاجرها ساخته نشده است و به ناچار آنها را روانه حاشیهها میکند؛ حاشیهای ناامن، اما ارزان که حداقل امکانات را هم برای ساکنانش فراهم نکرده است. نتایج پژوهشی تحت عنوان «تحلیل علل اقتصادیاجتماعی حاشیهنشینی در شهر اصفهان»، نوشته علی زنگیآبادی و اصغر ضرابی که به مطالعه و بررسی علل شکلگیری پدیده حاشیهنشینی در شهر اصفهان از دهه 1340 تاکنون (زمان آغاز شهرنشینی شتابان و ناهمگون در ایران) پرداخته، نشان میدهد: «5/44درصد از پاسخگویان مناطق حاشیهنشین، مهاجر غیربومی بوده و 57.8درصد آنان قبلا در محله دیگری از شهر اصفهان زندگی میکردهاند که اکثر اینان را میتوان در زمره راندهشدگان از متن به حاشیه نامید.
بر اساس یک قاعده منطقی، میزان مشخصی از امکانات طبـیعی، زیستمحیطی و شهری برای حجم مشخصی از جمعیت یک محدوده به نام روستا یا شهر قابلیت پاسخگویی دارد و اگر حجم جمعیت از میزان امکانات فراتر برود، چرخه بده بستان مردم با امکانات موجود برهمخورده و مشکلات کوچک و بزرگ یکبهیک به دنبال همدیگر بروز میکنند. این وصفالحال شهر اصفهان در یکیدو دهه اخیر است! شهری که بهواسطه حمل وزنههای سنگینِ کارخانههای صنعتی بر شانههای نحیفش، یک از مقصدهای مهاجرت در دو سه دهه اخیر بوده و بیشازحد توان و ظرفیتش از مهاجران خود میزبانی کرده است. اما حال که به وضعی چنین نگرانکننده دچار شده، بد نیست بپرسیم جایدادن جمعیتی فراتر از توان این شهر در آنچه مضراتی را عاید شهر و مردمانش کرده، به دنبال خود چه پدیدههایی را به همراه داشته است؟