محمدرضا شفیعی، نقاش جوان و باتجربه، در گفتوگو با «اصفهان زیبا» درباره مسیر هنری متفاوت خود میگوید.
خوشنویسی اسلامی شامل شش خط اصلی است که به آنها «اقلام سته» و «خطوط اصول» نیز گفته میشود. وجه تمایز این شش خط شامل شکل حروف، کلمات و نسبت سطح حروف به یکدیگر است.
شرط تداوم یک هنر، انتقال و آموزش اصولی آن به نسل های جدید است. خیلیها اصفهان را مهد خوشنویسی ایران میدانند؛ اما چیزی که اهمیت دارد، حفظ حیات این هنر ارزشمند است.
خوشنویسی مادر هنرهای پرشماری است که فرهنگ و تمدن ما را به مجموعهای بینظیر تبدیل کرده است. خداوند در قرآن کریم به قلم سوگند میخورد و همین باعث شده است تا بسیاری از بزرگان آن را مقدس شمرده و دارای منزلت بدانند.
استاد کریم عربتهرانی متولد آذر 1359 در شهر اصفهان و در خانوادهای پرجمعیت و مذهبی چشم به جهان گشود. او که دیپلم گرافیک دارد، از سن 9سالگی علاقهمند به خوشنویسی و خط بوده است.
استاد مجتبی شریفی، دانشآموخته رشته هنرهای تجسمی از دانشگاه فرهنگیان، در سال 1394 نشان درجه یک هنر را دریافت کرد. او که دوره فوق ممتاز را نزد استاد علی شیرازی گذرانده و تاکنون موفق به کسب نزدیک به 40 رتبه ملی و استانی و بینالمللی میباشد. در آخرین روزهای پاییز با شریفی درباره خوشنویسی اسلامی گفتوگو کردیم.
نــقاشــیــخط تــرکــیبــی از نـــقاشـی و خوشنویسی است که این روزها علاقهمندان زیادی را به خودش جلب کرده است؛ هنری که شاید بتوان آن را گذرگاهی از دنیای سنتی خوشنویسی به دنیای معاصر محسوب کرد. این هنر به حیات خود در فرمهای مختلف ادامه داده و چشمانداز بزرگی پیش رو دارد؛ زیرا هنرمندان و اساتید زیادی در حال خلق آثاری از این دست هستند که اتفاقا با استقبال و حمایت مردمی هم مواجه شده است. هنری که مورد حمایت مردم قرار بگیرد نیز قطعا سالهای زیادی به حیات خودش ادامه میدهد.
آثار خوشنویسی یا خطاطی، از دو منظر قابل نگرش و بررسی در حوزه حقوق هنرمندان است. اول از دیدگاه شکلی و ظاهری اثر که ابعاد گرافیکی و تصویری دارد و دوم از دیدگاه ماهیت متنی که به روش خطاطی نگاشته شده است. وجود هر یک از این دو ویژگی، نافی ویژگی دیگر نیست و این ویژگیها میتوانند به تنهایی یا با هم وجود داشته باشند. یعنی ارزش هنریِ ادبی در محتوای متن و ارزش هنریِ بصری در گرافیک اثر میتوانند توأمان در یک اثر هنری وجود داشته باشند. در حالتی که هر دو مزیت با هم در یک اثر جمع شوند، حقوق هنری آنها نیز با یکدیگر جمع خواهد شد.
هنر پدیده جهانی و مهمترین بهانه آدمیان برای زیستن و نگریستن به جهان است. آثار هنری، میراثهای مشترکی است که متعلق به همه مردم جهان است و از این رو انحصارگرایی یا تفکیک میراثهای هنری کاری نادرست و بیهوده است. خوشنویسی مهمترین عامل وحدتبخش در قلمرو جهان اسلام است که از سپیدهدمان ظهور با کتابت کلامالله آغاز شد و مورد توجه همه آحاد اسلامی قرار گرفت. خوشنویسی از نظر ملاحظات فرهنگی، حلقه وصلی بهویژه در قلمرو خاورمیانه است؛ اما چنانکه برنارد لوئیس به خوبی اشاره دارد، خاورمیانه واحدی است از حیث فرهنگی به شدت به هم پیوسته و از لحاظ سیاسی بسیار از هم گسیخته… این نکته را در بدایت کلام جهت حواسجمعی بر پرهیز از تفرقه فرهنگی و مجادلات بیثمر درباره خط عربی ذکر میکنیم.
خبر ثبت «برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی ایران» درشانزدهمین اجلاس میراث ناملموس یونسکو و در فهرست میراث جهانی را میتوان مهمترین خبر فرهنگی هفته اخیر دانست. این خبر بهظاهر خوب اما با واکنشهای متفاوت و عموما تأثربرانگیزی از سوی اهالی فرهنگ و هنر و خوشنویسان روبهرو شده است! علت را باید در اخباری دانست که همزمان با توجهبه این خبر نیازمند تأملاند.
محمود لاهیجانیان متولد پانزدهم دی 1333 در خیابان مدرس اصفهان است. او مشق نقاشی را با حضور در مغازه روحالله روحانی معروف به طالعات و از شاگردان حاج مصورالملک آغاز کرد که در همسایگی آنها قرار داشت و به مدت هفت سال نزد تنها استاد خود قلم زد. در دوران دبیرستان هوش و هنر محمود لاهیجانیان در زمینه مینیاتور بیش از پیش آشکار شد و سه سال متوالی در رشته مینیاتور، مقام اول استان اصفهان را به دست آورد و همزمان با این دوران، حاجآقا فخرالدین امامی فرزند میرزاآقا امامی او را برای همکاری فراخواند و بهاینترتیب کاشیسازیهای آثار آقای فخر به عهده محمود لاهیجانیان گذاشته شد. بعد از دوران سربازی به خدمت بانک عمران درآمد و به گفته خود تا این لحظه قلم از دستانش جدا نشده و همچنان میسازد و میپردازد.
دومین رویداد «خطوط خاموش» با ارائه پنجاه و سه اثر نفیس خوشنویسی از استادان سید محمد وحید جزایری، محسن سلیمانی، ناصر طاووسی، غفور اسکندری سخندری، همایون مقدس و شهابالدین ارفعی در اقلام کوفی، ریحان، محقق، رقاع، توقیع، ثلث ایرانی و تعلیق همراه با گنجینهای از قرآنهای ارزشمند دورههای تاریخی و همچنین چند نمونه اثر از خوشنویس بزرگ معاصر استاد حبیبالله فضائلی و بخشی از قلمها و اسباب کتابت او و مجلدهای ارزشمندی درباره پژوهش در خط و خوشنویسی به زبانهای عربی، انگلیسی و ترکی از مجموعه و کتابخانه تخصصی شهابالدین شهیدانی در گالریهای بوستان و گلستان و گالری تک اثر عمارت سعدی اصفهان نمایش دادهشده است.