به گزارش اصفهان زیبا؛ در جوامع مدرن امروزی، تربیت کودکان به‌عنوان یکی از مسائل حیاتی و اساسی موردتوجه قرار گرفته است. یکی از جنبه‌های مهم تربیت کودکان، آموزش ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی به آن‌هاست. ازجمله این ارزش‌ها، شکرگزاری به‌عنوان یک اصل اساسی است که در فرهنگ بسیاری از جوامع شناخته شده است.
شکرگزاری به‌عنوان یک احساس مثبت و انسانی به داشته‌ها و منابع موجود، به فرد کمک می‌کند زندگی خود را با آرامش و احساس خوشبختی بیشتری سپری کند. چنین روحیه‌ای می‌تواند ارتباط مستقیمی با تربیت اقتصادی و مدیریت مالی داشته باشد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
با آموزش و ترویج مفهوم شکرگزاری، افراد قادر خواهند بود ضمن شناخت بهتر از منابع و امکانات خود، بهترین نحوه استفاده و بیشترین بهره‌گیری را از آن‌ها داشته باشند؛ درواقع این احساس شکرگزاری می‌تواند باعث افزایش توجه به ارزش‌های واقعی زندگی شود و فرد را از هزینه بی‌مورد و بی‌اعتنایی به داشته‌های فعلی بازدارد.
در باب اهمیت مفهوم شکرگزاری، می‌توان به آیات و روایات متعدد اشاره کرد که مضمون همگی آن‌ها این است: با تشکر از نعمت‌های الهی، انسان می‌تواند از آثار و نتایج ارزشمندی که در این دنیا به او می‌رسد، بهره‌مند شود. یکی از مهم‌ترین این آثار، فراوانی روزی، فزونی خیروبرکت، دوام و ماندگاری نعمت و امانت نعمت از بلا و نقمت است.
در آیه هفتم سوره ابراهیم آمده است: «و هنگامی که پروردگار شما اعلام کرد: اگر شکرگزاری کنید، برای شما افزوده خواهم کرد و اگر کفر و ناسپاسی کنید، عذاب من بسیار شدید است.» امام‌صادق(ع) در تفسیر این آیه می‌فرمایند که زیادتی نعمت برای کسی است که حمد و شکر خداوند را بر نعمت‌هایش به‌جا آورد و بداند که نعمت‌ها تنها از خداوند و از سوی اوست؛ نه از سوی دیگران(تفسیر نور).
بنابراین، شکرگزاری از نعمت‌ها باعث افزایش و دوام نعمت‌ها می‌شود و ایمنی از دگرگونی و نقمت را فراهم می‌کند. نکته مهم این است که درمقابل شکرگزاری ناسپاسی قرار دارد که می‌تواند باعث ازدست‌دادن نعمت‌ها شود. به‌عبارت‌دیگر، شکرگزاری نعمت‌ها، نعمت را افزایش می‌دهد و ناشکری، آن را از بین می‌برد.
معنا و مفهوم شکرگزاری
در حالت کلی، شکرگزاری به معنای ابراز سپاس و قدردانی از کسی یا چیزی است که به شما کمک کرده یا شادی و خوشبختی شما را افزایش داده است. این احساس مثبت نشان‌دهنده ارزش قدردانی شما از زحمت‌ها و لطف دیگران است. ابراز شکرگزاری نشانه‌ای از بزرگواری و انسانیت است که می‌تواند روابط اجتماعی را تقویت کرده و احساس خوبی را به دیگران منتقل کند.
به‌عنوان‌مثال، شکرگزاری در تربیت اقتصادی می‌تواند شامل این موارد باشد:
1. قدردانی از درآمد و منابع مالی که دارید و مدیریت صحیح آن‌ها برای رسیدن به اهدافتان؛
2. سپاسگزاری از فرصت‌های شغلی یا کسب‌وکاری که برای شما ایجادشده و بهره‌مندشدن از آن‌ها برای رشد و پیشرفت شخصی و اقتصادی؛
3. ارج‌نهادن به تلاش‌ها و کوشش‌هایی که برای بهبود وضعیت مالی و اقتصادی خود انجام می‌دهید؛
4. توجه به اهمیت اقتصادی و مالی در زندگی و تلاش برای ایجاد تعادل بین موفقیت مالی و روانی.
راهکارهای آموزش شکرگزاری به کودکان
1. نمونه‌بودن: به‌عنوان والد یا مربی، شما می‌توانید با نشان‌دادن شکرگزاری خود، به کودکان نشان دهید چگونه می‌توانند از این ارزش مهم استفاده کنند؛ مثلا، هنگامی که چیزی را می‌خورید یا خدمتی را دریافت می‌کنید، شکرگزاری کنید و این رفتار را به کودکان نشان دهید.
2. تشویق: هنگامی که کودکان شکرگزاری را انجام می‌دهند، آن‌ها را تشویق کرده و اعتراف کنید که این رفتار مثبت است. به آن‌ها بگویید که خیلی خوب انجام دادند و این رفتار، آن‌ها را قابل‌تحسین می‌کند.
3. بازی‌ها و فعالیت‌ها: از طریق بازی‌ها، داستان‌ها یا فعالیت‌های خلاقانه، می‌توانید به کودکان آموزش دهید که چگونه ممکن است برای چیزهایی که دارند، شکرگزار باشند؛ مثلا نقاشی و نمایش داستان‌های مرتبط می‌تواند کمک‌کننده باشد.
4. پرسش‌های راهنمایی‌دهنده: با پرسیدن پرسش‌هایی کودکان را به فکر بیندازید تا بتوانید از این رهگذر آن‌ها را به تشکر از چیزهایی که دارند، ترغیب کنید؛ مثلا بپرسید: «چه چیزی امروز شما را خوشحال کرد؟» یا «به چه چیزی می‌توانید سپاسگزار باشید؟» همچنین می‌توانید از نبود بعضی از منابع و امکانات بپرسید: «اگر فقط یک دست داشتی، چطور باید زندگی می‌کردی؟» و… .
5. تجربه مستقیم: از طریق تجربه مستقیم واقعی، مثلا کمک به دیگران یا تجربه‌های مثبت دیگر، می‌توانید به کودکان نشان دهید که چگونه شکرگزاری می‌تواند زندگی آن‌ها را بهبود بخشد. به آن‌ها نشان دهید که با تشکر از دیگران و از زندگی، احساس خوشبختی و رضایت بیشتری خواهند داشت.
۶. تشویق به یادآوری لحظه‌های خوب: به کودکان بگویید که هر شب قبل از خواب، به چیزهایی که آن روز خوب بوده است، فکر کنند و برای آن‌ها سپاسگزاری کنند. چنین اقدامی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا از لحظه‌های خوب زندگی‌شان لذت بیشتری ببرند و برای به‌دست‌آوردن شادی و خوشبختی بیشتر، تلاش مضاعفی کنند.
۷. تجربه شکرگزاری در خانواده: در جلسه‌های خانوادگی از مباحث مختلف صحبت می‌شود. سعی کنید صرفا به جای مطرح‌کردن اخبار منفی و ناامیدکننده، لحظه‌هایی را برای برشمردن امکانات و فرصت‌هایی که دارید، بگذارید و به شکرگزاری آن‌ها بپردازید. معمولا شکرگزاری از نعمت‌ها به این شکل، ضمن اینکه چنین روحیه‌ای را در فرزندان نهادینه می‌کند، تأثیر مثبت بیشتری بر روح و روان افراد خواهد داشت نسبت به وضعیتی که هر فرد به‌تنهایی شکرگزاری از نعمت‌ها را به‌جا بیاورد.
۸. استفاده از کتاب‌ها و منابع آموزشی: استفاده از کتاب‌ها، داستان‌ها و منابع آموزشی مرتبط با موضوع شکرگزاری، می‌تواند به کودکان کمک کند این ارزش را بهتر درک کرده و در زندگی‌شان اعمال کنند؛ به‌وی‍ژه آنکه در ادبیات دین اسلام آیات، روایات و حکایت‌های زیادی در خصوص شکرگزاری وجود دارد.
۹. تشویق به نوشتن یا تصویرکشی: به کودکان بگویید که هرروز چند دقیقه وقت بگذارند و چیزهایی را که برای آن‌ها مهم بوده و از آن‌ها سپاسگزار هستند، بنویسند یا تصویرکشی کنند. این تمرین می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساس شکرگزاری را عمیق‌تر تجربه کنند.
